2.9 De gesteentekringloop

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.9 De gesteentekringloop

H2 Endogene en exogene krachten

Domein Aarde

V5

Lesdoel

• Je kent de drie groepen gesteenten met de bekendste twee voorbeelden uit iedere groep.
• Je begrijpt hoe stollingsgesteenten, sedimentgesteenten en metamorfe gesteenten ontstaan.
• Je begrijpt hoe de gesteentekringloop werkt als gevolg van de inwerking van endogene en -exogene processen.
• Je kunt de ontstaanswijze van gesteenten bepalen aan de hand van de kenmerken van het gesteente.

welke drie soorten gesteente zijn er?

Soorten gesteente

• Sedimentgesteente
  
• Metamorf gesteente
• Stollingsgesteente

Ontstaan

Sedimentgesteente:

• Sediment wordt afgezet door de rivier / zee
• Sediment plakt onder druk aan elkaar
• Druk van bovenliggende sedimentpakketen

Uiterlijke kenmerken

Sedimentgesteente:

• Gelaagd
• Vaak met fossielen
• Oorspronkelijke sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn

Voorbeeld: 

Fossiel in sedimentgesteente

Welk gesteente is géén sedimentgesteente?

1. Zandsteen
2. Kalksteen
3. Bruinkool
4. Graniet

Ontstaan

Stollingsgesteente:

• Magma/lava stolt (Veel warmte)
• Basalt / Andesiet buiten de vulkaan
• Graniet binnen in de aardkorst

Uiterlijke kenmerken

Stollingsgesteente:

• Geen gelaagdheid
• Geen fossielen
• Mineralen zijn zichtbaar als aparte kristallen

Voorbeeld: 

Welk gesteente is géén stollingsgesteente?

1. Basalt
2. Leisteen
3. Tufsteen
4. Graniet

Ontstaan

Metamorf gesteente:

• Onder hoge druk en/of hoge temperatuur verandert gesteente van samenstelling

Uiterlijke kenmerken

Metamorf gesteente:

• Helemaal gekristalliseerd
• Geen holtes of barsten
• Geen fossielen

Voorbeeld: 

Welk gesteente is géén metamorf gesteente?

1. Gneis
2. Leisteen
3. Conglomeraat
4. Marmer

Kies een aantal stenen en zoek uit welk type gesteente het is. 

Gesteenten

Klei

Schalie

Schist

Leisteen

Leg uit hoe exogene krachten van invloed zijn op de gesteentekringloop

Gesteentekringloop

1. van gebergte tot sediment tot gebergte
2. van magma tot basalt tot magma

Opdrachten

Maak 

Hoofdstuk 2

§9

Opdr. 1 t/m 6