Par. 3.1 Industrie en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

De opkomst van de machines

Leerdoelen opschrijven

4. Wat veranderde er in de verhouding tussen werkgevers en werknemers?

Klaar? Leer de begrippen van par. 3.1 uit je hoofd, blz. 52

Vorige les:

3. Wat veranderde er in de samenleving?

04/11 Par. 3.1 Industrie en samenleving

07/11 Par. 3.1 Industrie en samenleving

11-14/11 GEEN GS LES

18/11 Par. 3.1 Industrie en samenleving

21/11 Par. 3.2 Democratie in Nederland

25/11 Par. 3.2 Democratie in Nederland

28/11 Par. 3.2 Democratie in Nederland

02/12 SO par. 3.1 en 3.2

05/12P ar. 3.3 Politiek en samenleving

09/12 Par. 3.3 Politiek en samenleving

12/12  Par. 3.3 Politiek en samenleving

16/12 Par. 3.4 Westerse wereldrijken

19/12 Extra

Kerstvakantie

06/01 Par. 3.4 Westerse wereldrijken

08/01 Par. 3.4 Westerse wereldrijken

13/01 Herhalen

TOETSWEEK 2

TOETSWEEK P2

HOOFDSTUK 3

Studiewijzer

Programma

1. Uitleg par. 3.1

2. Leerdoelen antwoorden

3. Opdrachten maken en bespreken

4. Afsluiten

Tijd over? Welkom in de IJzeren Eeuw

Moderne tijd

1800 - heden

Het leven van Europeanen veranderde veel meer dan de eeuwen daarvoor.

Engeland

rond 1700

• Machtig land met een enorm groot rijk dat zich over de hele wereld uitstrekte.
• De bevolking van Engeland groeit, hierdoor is er meer kleding nodig.
• Veel kleding wordt gemaakt van katoen, dat door slaven op plantages wordt geplukt, en wol.

Het Britse Rijk omstreeks 1700

Handnijverheid 

• Om sneller kleding te maken, moet je sneller kunnen weven = uitvinding van de schietspoel uit. 
• Als je sneller kunt weven, heb je ook meer draad nodig = uitvinding van de Spinning Jenny. 
• Omdat het spinnen en weven veel sneller ging was er ook meer katoen nodig = uitvinding van de Cotton Gin (om de zaden sneller uit katoenpluizen te halen). 

Meer katon? Slavernij nam toe, want er zijn veel meer slaven nodig om de katoen te plukken...

Tot 1800:  kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid.

Vanaf 1800: grootschalige machinale productie in fabrieken.

Industriële Revolutie

1750-1900

• Door de komst van de machines verandert de manier waarop mensen produceren: van handmatig naar machinaal
• De verandering noemen we de Industriële Revolutie

Industrialisatie (uitbreiding van de industrie) 

Vanaf 1870 vonden er veel economische veranderingen plaats, zoals:

1. Naast steenkool kwam aardolie op als energiebron

2. Er werd vaker staal gebruikt i.p.v. ijzer

3. Er ontstonden allerlei nieuwe industrieën, zoals de chemische 

industrie en de voedingsmiddelenindustrie (kunstmest, plastic

 en margarine).  

Een belangrijke uitvinding was de gloeilamp. 

Gerard Philips begon zijn eigen gloeilampenfabriek in Eindhoven!

De Philips gloeilamp

Niet alleen de manier van produceren verandert enorm: ook de komst van stoomtreinen brengt grote veranderingen in het vervoer van mensen en goederen.

- In 1830 werd de eerst spoorlijn ter wereld tussen Liverpool en Manchester in gebruik genomen. 

- In Nederland startte de eerst spoorlijn in 1839, tussen Amsterdam en Haarlem. 

Vorige les...

• Industriële revolutie: van kleinschalige handmatige productie in de huisnijverheid naar grootschalige machinale productie in de industrie (fabrieken).
• Industrialisatie vanaf 1850 (uitbreiding van de industrie). 
• Vanaf 1870 kwamen er nieuwe industrieën: er werd staal gebruikt i.p.v. ijzer, olie i.p.v. steenkool, opkomst van de chemische en voedingsmiddelenindustrie. 

De industriële samenleving 

Meer dan de helft van de bevolking wonen in steden en veel mensen werken in de industrie en diensten

                

                             sectoren

De economie heeft verschillende sectoren (delen), zoals de landbouwsector, industriesector en de dienstsector. 

De dienstensector

• Maak geen producten, dienen mensen. 
• Met de uitbreiding van de handel en transport groeide ook de dienstsector, want buiten de fabriekshal kwamen ook nieuwe banen, bijvoorbeeld toezichthouders, boekhouders, opleiders, wetenschappers, etc. 

Beroepen als loodgieter, dokter, leraar, politie, verkopers... 

Urbanisatie

De steden groeien snel doordat daar veel industrie en handel was. 

• Luchtvervuiling (CO2)
• Afval werd in het water gedumpt.
• Lawaai
• Slechte werk- en woonomstandigheden. 

Vorige les...

• De economie heeft verschillende sectoren (delen), zoals de landbouwsector, industriesector en de dienstsector.
• De steden groeien snel doordat daar veel industrie en handel was. Gevolgen hiervan:

- Luchtvervuiling (CO2)
- Afval werd in het water gedumpt.
- Lawaai
- Slechte werk- en woonomstandigheden.   

Arbeiders in actie (1)

• Rijke burgers (hogere burgerij) hadden een bedrijf (fabriek). Ze waren ondernemers. Ze hadden steeds meer invloed op de samenleving.
• Ondernemers willen zo veel mogelijk winst maken. 

Arbeiders in actie (2)

• De relatie tussen werkgevers en werknemers was vaak onpersoonlijk.
  
• De lonen waren zo laag mogelijk. 
• Arbeiders komen voor zichzelf op.
• Oprichting vakbonden: onderhandelen voor hogere lonen en organiseren van stakingen als dat nodig was. 

Leerdoelen beantwoorden

4. Wat veranderde er in de verhouding tussen werkgevers en werknemers?

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 48 opdrachten 7, 8 en 10.

10 minuten

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Leer de begrippen uit je hoofd!

Welkom in de Ijzere Eeuw