12.3 dl2 + 12.4 Bloedgroepen dl1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H12: Gezondheid

Deze les:

- Herhalen 12.3 Specifieke afweer

- mini D-toets 12.3 of Extra uitleg

- nakijken huiswerk 12.3

- Uitleg 12.4 Bloedgroepen dl1

Verloop van een infectie

Na verloop van tijd is de infectie bestreden en moet de afweer-reactie ook weer worden stopgezet (deze kost veel energie).

Hiervoor zorgen T-suppressorcellen.

Deze remt de B-cellen en daarmee de 

vorming van antistoffen.

Pasgeboren kinderen	Zelf de infectie doormaken
Antistoffen inspuiten	Vaccineren

Natuurlijk

Kunstmatig

P

a

s

s

i

e

f 

A

c

t

i

e

f 

D-toets  of  Extra uitleg 12.3

Begrijp je 12.3 Specifieke afweer? --> 

Test je kennis met de mini D-toets 12.3 (zie Classroom)

Lastig? --> Extra uitleg 12.3 / BINAS

Klaar? 

Nakijken HW 12.3 opdr. 1, 2, 4, 5 & Lezen 12.4 Bloedgroepen

H12 Gezondheid

12.1-1 Voorkomen is beter dan genezen (huid/ slijmvliezen)

12.2 Eigen afweer en antibiotica

12.3-1 Specifieke afweer deel 1

12.3-2 Specifieke afweer deel 2

12.4 Bloedgroepen

12.5 Als het misgaat (kanker/ virussen/ allergiën)

12.1-2 Bescherming bij planten

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 12.4 Bloedgroepen

Doel en begrippen 12.4

Je leert hoe welke bloedgroepen er zijn en wat de resusfactor is

bloedgroep, AB0-stelsel, bloedtransfusie, kruisproef, resusfactor, resusantigeen, antiresus, resusbaby

Antigenen op de bloedcellen

Op je rode bloedcellen zitten óók antigenen.

Afhankelijk van welke antigenen er op je rode bloedcellen zitten heb je een bepaalde bloedgroep.

Antigenen op de bloedcellen

Bloedgroep A                 Bloedgroep AB

Bloedgroep B                    Bloedgroep 0

Antistoffen in bloedplasma

Bloedgroep A                 Bloedgroep AB

Anti-B                                                   geen

Bloedgroep B                    Bloedgroep 0

Anti-A                               Anti-A en Anti-B

Iemand met bloedgroep AB heeft

1. Twee verschillende antigenen en geen antistoffen
2. Twee verschillende antistoffen en geen antigenen

Klontering

Als je anti-B en bloed met bloedcellen met antigeen B samenvoegt gaat het klonteren.

Het effect van de klontering 

kun je gebruiken om de

bloedgroep van iemand te bepalen.

Ik heb onbekend bloed en ik voeg anti-B toe. Het bloed gaat klonteren.
Welke bloedgroep is het?

1. Dat weet je nog niet zeker
2. B
3. AB
4. A

Bloedtransfusie

Klontering moet je vermijden bij een bloedtransfusie.

Bij bloedtransfusie krijgt de ontvanger alleen de rode bloedcellen, niet de antistoffen van de donor.

Bloedtranfusie

Om te bepalen welk bloed iemand kan ontvangen moet je dus bepalen welke antistoffen iemand heeft/ maakt.

Bloedgroep A heeft Anti-B en mag dus geen bloedcellen met antigeen B ontvangen. Dit betekend dus geen bloedgroep B of bloedgroep AB.

Welke bloedgroep kan van alle bloedgroepen bloed ontvangen?

1. bloedgroep AB
2. bloedgroep A
3. bloedgroep B
4. bloedgroep 0

Universele ontvanger

Iemand met bloedgroep AB kan alle typen bloed ontvangen want hij/ zijn maakt geen anti-A en geen anti-B.

bloedgroep AB = de universele ontvanger!

Welke bloedgroep kan aan alle bloedgroepen bloed doneren?

1. bloedgroep AB
2. bloedgroep A
3. bloedgroep B
4. bloedgroep 0

Universele donor

Iemand met bloedgroep 0 kan aan iedereen doneren want de bloedcellen uit dit bloed bevatten geen antigenen en kunnen dus niet klonteren met anti-A en anti-B.

bloedgroep 0 = de universele donor!

Anne is nierpatiënt. Haar man Joris biedt zich als nierdonor voor Anne aan. De weefseltypen van beiden komen voldoende overeen. Anne heeft bloedgroep B en Joris heeft bloedgroep A. Gelet op de bloedgroepen is Joris geen geschikte donor voor Anne.

Wat is hiervoor de reden?

1. Het bloed van Anne bevat anti-A.
2. Het bloed van Anne bevat anti-B.
3. Het bloed van Anne bevat antigeen A.
4. Het bloed van Anne bevat antigeen B.

Opdrachten

- Maken 12.4 opdr. 1 t/m 4