Thema 4 Stevigheid en beweging B4 Spieren (VWO/blauw)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Thema 4 Stevigheid en beweging

B4 Spieren

Present gemeld?

Begrippen en leerdoelen B4

Begrippen: 

spierstelsel, spierschede, pezen, spierbundels, spiervezels, aanhechtingsplaats, biceps, triceps, antagonistisch paar, spierfibril, dwarsgestreept spierweefsel, glad spierweefsel, hartspierweefsel, orgaanspieren

Leerdoelen:

• Je kunt de werking van spieren beschrijven
• Je kunt voorbeelden noemen van bewuste en onbewuste spierbewegingen

Wat gaan jullie doen?

• Vragen over B3
  
• Thema 4 B4:
  

       - Spierstelsel
       - Pezen
       - Antagonistisch paar
       - Andere spierbewgingen

• Tijd voor huiswerk
  
• Afsluiter met Flitskaarten en Test Jezelf

Bij welke beenverbinding is geen beweging mogelijk

1. Alleen vergroeiing
2. Vergroeiing en naden
3. Naden en kraakbeen
4. Bij alle soorten is beweging mogelijk

Spaakbeen en ellepijp vormen samen een ..

1. draaigewricht
2. rolgewricht
3. kogelgewricht
4. scharniergewricht

Welke verbinding zit tussen de ruggenwervels?

1. Vergroeing
2. Naden
3. Kraakbeen
4. Gewricht

Welke verbinding zit tussen de schedelbeenderen?

1. Vergroeing
2. Naden
3. Kraakbeen
4. Gewricht

Welke verbinding zit in de knie?

1. Vergroeing
2. Naden
3. Kraakbeen
4. Gewricht

Hoe heet het bot waar je op zit?
(1 woord)

Spierstelsel

• Skeletspieren: spieren die met pezen aan botten vast zitten

• Onbewuste spieren in darmen
• Hartspier
• Spieren in huid

Bouw van een spier

• Spieren bestaan uit een groot aantal spiervezels (spiercellen)

• Spier is omgeven door een spierschede
• Spierschede loopt uit in een pees
• Pezen verbinden spieren met botten
• De spiervezels zitten in groepjes bij elkaar in een spierbundel
• Om elke spierbundel zit een vlies/bindweefsel

Spierschede

Een laag bindweefsel.

Houdt alles bij elkaar en beschermt het weefsel

Spierbundel

een aantal spiervezels bij elkaar, om een bundel zit ook een laag bindweefsel

Spiervezel

trekken samen om korter (en dikker) te worden. Hierdoor ontstaat beweging

Pees

Aan beide uiteinden van een spier zit de pees.

Pees is taai, slecht rekbaar weefsel. Hiermee zit de spier vast aan een bot

Antagonistisch paar

Een spier kan alleen trekken, niet duwen!

Twee spieren werken vaak samen om een bot te bewegen.

Als spier 1 trekt , ontspant spier 2

Als spier 2 trekt, ontspant spier 1

Deze spieren zijn elkaars antagonist

Hoe buig en strek je je arm?

• Voor het buigen en strekken van je arm werken de armbuigspier en de armstrekspier samen 
• Arm buigen: de armbuigspier wordt korter en dikker
• Arm strekken: de armbuigspier ontspant zich en wordt uitgerekt
  
  

Arm buigen

• Armbuigspier samentrekken: wordt korter en dikker

• Pezen trekken aan je spaakbeen

• Armstrekspier ontspant: wordt langer en dunner

Arm strekken

• Armstrekspier samentrekken: wordt korter en dikker

• Pezen trekken aan je ellepijp

• Armbuigspier ontspant: wordt langer en dunner

Spierweefsel

• Spieren bevatten eiwitten die in elkaar kunnen schuiven, waardoor spier korter en dikker wordt.
•  Deze eiwitten zijn actine en myosine (samen spierfibril)

3 typen spierweefsel: 

• Dwarsgestreept spierweefsel (zie afbeelding)
• Glad spierweefsel
• hartspierweefsel
  

Andere spierbewegingen

Dwarsgestreept spierweefsel

Spierweefsel in skeletspieren.

Spieren die ervoor zorgen dat je je bewust kan bewegen.

hartspierweefsel

Ook je hart is een spier. Door samen te trekken pompt de hartspier bloed door het lichaam. Je doet dit ook onbewust...gelukkig maar.

glad spierweefsel

Spieren in organen. Voorbeelden: in de wand van slokdarm, maag, darmen en om je bloedvaten. Deze orgaanspieren bewegen zonder dat je je daar bewust van bent.

Spiervezels

Dwarsgestreept spierweefsel bevat 2 soorten spiervezels:

• Langzame spiervezels: 

- Doen langzaam over samentrekking en zijn daardoor minder krachtig . 

- Spieren voor lichaamshouding bevatten veel langzame spiervezels. 

- Gebruiken minder energie en daardoor minder snel moe

• Snelle Spiervezels: 

- Snelle en krachtige samentrekking

- Spieren voor voortbewegen. 

- Gebruiken meer energie  -> sneller door voedingsstoffen heen dus snel moe

Spiervezels (VG)

https:

Hoeveel procent heb je gescoord?

Huiswerk voor de volgende les

• Lees altijd eerst de basisstof 4 nog eens goed door
• Blauw: maak opdracht 1 t/m 8 (+9)

Lever van de samenvatting (opdracht 4) de foto's in!

Klaar met het bovenstaande?

Controleer je leerdoelen

• Je kunt de werking van spieren beschrijven
  
• Je kunt voorbeelden noemen van bewuste en onbewuste spierbewegingen

- Ken je de begrippen? Oefen de Flitskaarten 

- Check de leerdoelen met Test Jezelf

- Lees de Samenvatting B4 nog eens door en vergelijk deze met opdracht 4

Lever hier de foto's in van de samenvatting
(rood + wit opdracht 4)