AFP 2.4.4

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 4

Periode 4

Leerjaar 2

Vorige les

Welk hormoon wordt door de hypothalamus geproduceerd om de hypofyse aan te zetten tot het maken van geslachtshormonen?

Welke geslachtshormonen zijn dit?

Op welke organen werken deze geslachtshormonen (man/vrouw)

En welke hormonen maken zij vervolgens weer?

gnrh 

FSH en LH 

eierstokken en testikels 

Progesteron, oestrogeen en Testosteron 

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (5 min.)
3. Lesindeling en lesdoelen (5 min.)
4. Anatomie van de hersenen (15 min.)
   
   
5. Zelf aan de slag met opdracht (30 min.)
   
   
6. Vervolg anatomie van hersenen (30 min.)

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Beschrijven uit welke onderdelen het centraal zenuwstelsel bestaat
  
• Benoemen welke anatomische structuren de hersenen kennen inclusief bijbehorende functies.
  
• Vertellen welke anatomische structuren het ruggenmerg kent inclusief bijbehorende functies.

Hormoon opdracht 

Hormoon opdracht bespreken

Het zenuwstelsel

-  netwerk van cellen dat informatie kan opnemen en verwerken. 

- Het verbindt alle delen van het lichaam met elkaar.

- Geeft informatie van de hersenen naar andere delen in het lichaam gestuurd en omgekeerd 

onderverdeeld in 2 groepen 

- Centrale (ruggenmerg, hersenvloeistof en hersenen) 

- perifere zenuwstelsel ( autonome(onbewust) en somatische (bewust)) 

Het autonome zenuwstelsel (autonoom=zelfstandig, onwillekeurig) regelt automatisch bijna alle onbewuste functies en processen in je lichaam, zoals je ademhaling, je hartslag, je bloeddruk, de energieproductie, de spijsvertering en de stofwisseling. Over dat soort functies hoef je niet na te denken.

Somatische : Het somatisch stelsel is betrokken bij het deel van het zenuwstelsel waar we wel controle over hebben. Dit gedeelte stuurt de spieren aan en zorgt er bijvoorbeeld voor dat we kunnen bewegen en praten.

Ons zenuwstelsel

Het zenuwstelsel regelt en organiseert:

• De functie van weefsels en organen
    - Bijv. kippenvel bij kou, de werking van het hart etc.
• De reactie van ons lichaam op prikkels uit de omgeving
    - Bijv. reactie op temperatuur en op stress
• De psychologische en fysiologische processen van het lichaam
    - Bijv. het kunnen nadenken, de spijsvertering, beweging etc. 

Het Centrale Zenuwstelsel

Centrale zenuwstelsel: 

• Hersenen: Beschermd door schedel
• Hersenvloeistof (Liquor cerebrospinalis)
• Ruggenmerg: Beschermd door wervelkolom
  
  

De hersenen

Grote hersenen: Cerebrum

• Bestaan uit een linker en een rechter hemisfeer (hersenhelft)
• Beide helften zijn gescheiden door een diepe spleet
• Beide helften zijn verbonden door corpus callosum (hersenbalk)
• Veel vouwingen om meer oppervlak voor zenuwcellen te maken (hersenschors)

De grote hersenen bestaan uit 4 kwabben/gebieden...

Grote hersenen

De grote hersenen regelen:

• Alle vrijwillige bewegingen (motorische schors/cortex)
  
• Het denken en de intelligentie (leren van nieuwe dingen)
  
• Het bewustzijn, het geheugen en de persoonlijkheid.
  

Zij verwerken bovendien alle zintuigelijke informatie van binnen en van buiten het lichaam en zorgen ervoor dat er correct op wordt gereageerd (sensorische schors/cortex).

Hersenvliezen en liquor

Drie hersenvliezen: zorgen alle drie voor bescherming 

1. Dura mater: Harde hersenvlies
2. Arachnoidea: Spinnenwebvlies
3. Pia mater: Zachte hersenvlies

Liquor cerebrospinalis: Hersenvloeistof/-vocht

• Schokdemping, bescherming van hersenen en ruggenmerg
• Transport van voedingsstoffen en afvalstoffen
• Wordt gemaakt in ventrikels (hersenkamers)

De hersenen

2. De kleine hersenen: Cerebellum

• Coördineren houding (bewegingen, balans en evenwicht)
• Coördinatie van reflexen en motorische vaardigheden
• Zorgen ervoor dat we vloeiend en soepel kunnen bewegen

De hersenen

3. Tussenhersenen: di-encephalon

• Tussen de hersenen en de hersenstam
• Bevat thalamus: Schakelstation voor alle zintuiglijke signalen
    - Bepaalt wat er 'doorgegeven' wordt aan de hersenen (pijn, kou etc.)
    - Zorgt dus ook voor je concentratie tijdens een activiteit
• Bevat hypothalamus: 
    - Regelt lichaamstemperatuur, dorst/honger, gedrag en slaap
    - Zorgt voor afgifte van hormonen via hypofyse

De hersenen

4. De Hersenstam: Truncus Cerebri

• Ligt ter hoogte van het achterhoofd
• Oorsprong van 12 hersenzenuwen
    - (Belangrijk voor zintuigen, spieren en organen)

Belangrijkste hersenzenuw die je moet kennen:

• Nervus Vagus (nummer 10): betrokken bij héél veel processen
• Grote rol bij parasympatisch zenuwstelsel (voor onbewuste acties in het lichaam zoals slapen, spijsvertering, ademen en zuurstof binden)

Hersenstam

De functies van de hersenstam:

• Verbindt de hersenen met het ruggenmerg
• Bevat controlecentra voor ademhaling, hartslag en bloeddruk
• Verantwoordelijk voor lichaamstemperatuur
• Controleren en coördineren van spierbewegingen

Huiswerk

Lezen in het Anatomie en fysiologieboek hfst 9.2 hersenen. 

Afmaken: Expert College Zenuwstelsel (P)

Afmaken opdracht 'Anatomie van de hersenen en invulopdracht hersenen' staat op teams

Start: Epilepsie en Hersenbloeding. 

hersenkamers