Les 7 - Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1,3

Werkwoordspelling: 2 havo

't x-kofschip

• Je gebruikt 't x-kofschip ALLEEN bij de persoonsvorm verleden tijd en het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

• Je gebruikt het dus NIET bij de persoonsvorm tegenwoordige tijd. Daar krijg je ik-vorm + t bij jij en hij/zij/het

Vorige les

Leerde je hoe je:

• een infinitief herkent
• de gebiedende wijs schrijft
• Engelse werkwoorden schrijft

Deze les

Leer je hoe je een:

• enkelvoudige zin herkent
• samengestelde zin herkent

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Zinnen kunnen een of meer persoonsvormen hebben.
  
• Een zin met één persoonsvorm = enkelvoudige zin.
  
• Een zin met meer persoonsvormen = samengestelde zin.
  
• Samengestelde zinnen bestaan uit verschillende zinnen die meestal verbonden zijn door voegwoorden.

Enkelvoudige zinnen

• Een zin met één persoonsvorm en één onderwerp

• Ik ga naar huis
• Ik moet huiswerk maken

Samengestelde zinnen

• Een zin met meer persoonsvormen en onderwerpen
• Vaak staat er tussen de verschillende zinnen een komma of een voegwoord

• Ik ga naar huis, want ik moet huiswerk maken
• Dat jij te laat zou zijn, had ik wel verwacht

Voegwoorden bij samengestelde zinnen

• Voegwoorden zijn woorden die zinnen met elkaar verbinden. 
• Je hebt nevenschikkende en onderschikkende voegwoorden.

Nevenschikkende voegwoorden

• Nevenschikkende voegwoorden verbinden twee hoofdzinnen met elkaar: en, maar, want en of
• Rosanne koopt een blauwe blouse [hoofdzin] en trekt hem meteen aan [hoofdzin].

Onderschikkende voegwoorden

• Onderschikkende voegwoorden verbinden een hoofdzin en een bijzin: dat, doordat, omdat, zodat, aangezien, daarom, hoewel, tenzij, terwijl, etc. Of kan ook. onderschikkend zijn.
• Rosanne koopt een dure blouse [hoofdzin], omdat ze veel geld heeft verdiend [bijzin].

Hoe herken je een hoofdzin en bijzin?

• In een hoofdzin staan de persoonsvorm en het onderwerp altijd naast elkaar.
• In een bijzin staan de persoonsvorm en het onderwerp meestal niet naast elkaar. 

Even oefenen: hoeveel PV's in de zin?

• Lotte gaat naar school.
  
• Ik houd niet van spruitjes, omdat ze zo bitter zijn.
  
• Ik vind rode appels heel erg lekker.
  
• Konijnen zijn mijn lievelingsdieren.
  
• Gisteren moest ik door de regen van school naar huis fietsen.
  
• Ik hoop dat je komt.
  
• Als we volgende week gaan zwemmen, neem ik mijn duikbril mee.
  
• Morgen ga ik tomaten en bloemen kopen op de markt in Hilversum.

Klascode LessonUp

WTXQZ

Er was eens een prinses, die al verschillende kikkers had gekust.

1. samengesteld
2. enkelvoudig

De kikkers waren zich wezenloos geschrokken.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Theo vindt tennis leuk terwijl Margriet liever leest.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Margriet leest een boek.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Margriet wil hem helpen en heeft daarom een boek over tennis gekocht

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Samen zullen ze er wel uitkomen, lijkt mij

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Theo heeft al sinds zijn vroege jeugd moeite met lezen.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

Petra wil graag met haar moeder tennissen.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

Hoofdzin of bijzin?

'... als ik mijn pianoles kan afzeggen.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

2a [Mijn moeder heeft me straf gegeven,] want
2b [ik was een uur te laat thuis.]

1. a en b zijn beide HZ
2. a en b zijn beide BZ
3. a is HZ, b is BZ
4. a is BZ, b is HZ

1a [Ik ben in Griekenland geweest], 1b omdat [mijn moeder daar is opgegroeid.]

1. a en b zijn beide HZ
2. a is HZ, b is BZ
3. a is BZ, b is HZ
4. a en b zijn beide BZ

Ik weet hoe je een enkelvoudige en samengestelde zin herkent

😒🙁😐🙂😃