HC Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom

Vragen over de so?

Vandaag in de geschiedenis - 2 dingen.

Vandaag in de geschiedenis

22 februari 1941: Februaristaking

27 februari 1933: Rijksdagbrand

Welkom

Herhalen historische context Verlichting

Opbouw

1. Ideeën over een rechtvaardige samenleving (1650-1789)

2. Verlichte invloed op de democratische revoluties (1776-1813)

3. Verlichte invloed op de politieke cultuur (1813-1900)

Rechtvaardige samenleving

Aanleiding

Ontdekkingsreizen

Ambachtelijke technieken

Humanistische tekstanalyse

Rationalisme en empirisme

Gevolgen

Godsdienst en geweten zaak van het individu en niet meer van de staat.

Wetenschappelijke methoden toepassen op traditie, religie, gezagsverhoudingen.

Leidt tot

Geloof in maatschappelijke voortgang, maar twijfels over de reikwijdte van het menselijk verstand. 

Locke en Rousseau

Natuurrechten

Sociaal contract

(overigens:

Locke 1632-1704

Rousseau 1712-1778)

Rousseau

Vrijheid en gelijkheid (ook armen en slaven!)

Directe democratie op basis van algemene wil

Montesquieu

Scheiding der machten

Adam Smith

Economie en overheid

Overheid zorgt voor regels en de naleving daarvan. 

Economie moet vrij zijn 

Tegen mercantilisme. 

Gevolgen

Vorsten moeten rekening houden met publieke opinie

Censuur voor verlichtingsideeën 

Spanningen door centralisatiepolitiek en machtslegitimatie door bijvoorbeeld droit divin.

Democratische revoluties

Twee delen:

Amerikaanse revolutie (1776-1783)

Franse revolutie (1789-1799)

1776

1789

1791

1792

1799

Amerikaanse onafhankelijkheid

Tweede revolutie olv Jacobijnen

Machtsovername Napoleon

Verklaring van de rechten van de mens

Eerste Franse grondwet

Amerikaanse revolutie

Aanleiding: belastingen

Boston Tea Party

1776

Onafhankelijkheid

Committees of correspondence

Samenwerking van 13 regeringen van de staten. 

George Washington

Leider revolutie

Grondwet met verlichte idealen

Waarom leidt de grondwet tot een burgeroorlog tussen Noord en Zuid?

'all man are equal'

Behalve vrouwen, kinderen, armen, slaafgemaakten, oorspronkelijke bevolking. 

Franse revolutie

Verlichte ideeen botsen met standensamenleving

1789, revolutie 1

Grondwet + verklaring van de rechten van de mens

Constitutionele monarchie met censuskiesrecht, afschaffing privileges.

1792, revolutie 2

Jacobijnen

Algemeen stemrecht

Economische gelijkheid

Olympe de Gouges

Schrikbewind

Napoleon

1799 machtsovername

keizer

Napoleontische oorlogen

Code Napoleon

Politieke cultuur

1815

Congres van Wenen

Na Napoleon

Restauratie

Liberalisme

Socialisme

Nationalisme

Vrijheid van individu

Gelijkheid van mensen

Grote rol voor de staat

Broederschap in het volk

uitbreiding kiesrecht

Toenemende sociale ongelijkheid

Oprichting vakbonden, cooperaties, politieke partijen. 

Socialisme, anarchisme, communisme

Feminsime

Burgerlijk gezinsideaal

Kiesrechtstrijd

Onderwijs

Prostitutie

Drankmisbruik

Opvoeding

Tegenwerking

Religieus en aristocratisch

Conservatief en confessioneel

Tegen kiesrechtuitbreiding

Sociale kwestie leidt tot religieuze arbeidersbewegingen