Les 3: Gebergten en continenten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat zou je willen weten over de middelbare school?

Wat gaan we doen?

Uitleg (met filmpjes)

Proefjes

Opdracht maken

Knutselen + proefje

Wat is allemaal aardrijkskunde?

continenten, gebergten, vulkanen

Platentektoniek

De aarde is opgebouwd uit drie delen:

• Aardkern
  
• Aardmantel
  
• Aardkorst
  

De stukken aardkorst worden platen genoemd.

Het bewegen van platen = platentektoniek.

Weet jij uit welke twee verschillende platen de aarde bestaat?

De werking van platentektoniek

Sleep de begrippen naar de juiste plaats in de tekening.

Aardkorst

Mantel

Aardkern

Heb jij net goed gekeken naar het plaatje. Op welke manieren bewegen de platen?

Verschillende bewegingen

naar elkaar toe

van elkaar af

langs elkaar

Schuif de plaatbewegingen naar de juiste plaats.

Wie iemand hoe het super continent heet wat we net op het plaatje zagen?

1. De wereld
2. Pangea
3. Plaattektoniek
4. Europa

Hoe snel denk je dat aardplaten bewegen?

1. 0-10 mm per jaar
2. 0-10 cm per jaar
3. 0,5-1 meter per jaar
4. 1-5 meter per jaar

Hoe ziet de aarde er over 65 miljoen jaar uit?

Dat mag jij zelf even tekenen.

Pak blz. 19 er maar bij.

Gebergtevorming

Ontstaan plooiingsgebergte

Gebergte dat is ontstaan door plooiing van stukken van de aardkorst.

De alpen

naar elkaar toe

dezelfde platen

Plooiingsgebergte

Fossielen boven op de berg

Eerst                               Daarna                          Nu

Sleep de plaatjes in de juiste volgorde. Hoe ontstonden de Alpen? 

Soms heb je twee verschillende platen die botsen.

Dan ontstaat er een vulkaan.

We gaan nu een paar vragen maken en een proefje doen.

Blz. 23

Vulkanen in de wereld

Op welke manieren bewegen de platen zodat er een vulkaan ontstaat?

Hoe ontstaat een vulkaan?

Op een plek waar twee breuken zitten.

Hier verdwijnt een oceanische plaat naar beneden. Deze gaat de hete, vloeibare magma in. Daar smelt de plaat uiteindelijk. Die magma komt dan weer naar boven en naar buiten (dan heet het lava) (magma zit nog in de aardmantel).

Helemaal bovenaan barst het door de aardkorst heen. Er ontstaat een vulkaan.

Stratovulkaan

• tegen elkaar aan (onder door)
• explosief (eruptie)
• magma dik en stroperig
• steile helling
• vulkanische bommen

gloedwolk is een van de verwoestendste effecten van een vulkaanuitbarsting. De golven bestaan uit vaste of halfvloeibare lava, gas, rotsen en as. 

Hoe ontstaan  vulkanen nog meer?

- Op plekken in bijv. de oceaan waar platen uit elkaar bewegen. --> Hier ontstaat een midoceanische rug.

IJsland ligt op een midoceanische rug.

Schildvulkaan

• Plaatbeweging: divergentie
• Niet explosief
• magma is dun en vloeibaar
• flauwe helling

0

Hoe heet denk je dat het gesteente is?

1. 300 tot 400 ºC
2. 700 tot 1200 ºC
3. 1400 tot 1500 ºC
4. 1500 tot 1800 ºC

We gaan nu zelf een vulkaan knutselen, die kan uitbarsten.

Wat heb je nodig:

knutselspullen

flesje water met warm water

baking soda

afwasmiddel

kleurstof

azijn

We gaan nu zelf een vulkaan knutselen, die kan uitbarsten.

Wat heb je nodig?

knutselspullen

flesje met warm water

baking soda

afwasmiddel

kleurstof

azijn

basisregistratieondergrond.nl