BS3: Dieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Planning: 

• Toets bespreken

• Wachtwerk (na bespreken): 

- Maken opdr 1 t/m 3 BS3

• Herhaling BS2 

• (uitleg BS 3)

This is the place to   

Herhalen BS 2

1.  Je kunt soorten en rassen onderscheiden.
   
2.  Je kunt uitleggen dat de indeling van organismen berust op overeenkomst en verwantschap.

2

1

Opdracht 6 (blz 180)

Welk dier vertoont de meeste overeenkomst met een jaguar: een vleermuis of een slang? Leg je antwoord uit.

• Een vleermuis, want een vleermuis en een jaguar behoren beide tot de klasse zoogdieren en een slang behoort tot de reptielen.

Welk organisme is het meest verwant aan een leeuw: een zeester of een paddenstoel? Leg je antwoord uit.

• Een zeester, want een zeester en een leeuw behoren beide tot het dierenrijk en een paddenstoel behoort tot het rijk van de schimmels.

Opdracht 6

Vier apen zijn de chimpansee, de bonobo, de orang-oetan en de zwartkoplar. In afbeelding 7 zie je een vertakkingsschema waarin deze apen voorkomen. De bonobo, de orang-oetan en de zwartkoplar worden vergeleken met de chimpansee. Welke aap heeft de meeste overeenkomst met de chimpansee? En welke de minste? Zet de dieren in de juiste volgorde. Begin met de aap die het meeste overeenkomst heeft met de chimpansee 

• Chimpansee -> Bonobo -> Orang-Oetan -> Zwartkoplar

Welk dier vertoont de meeste overeenkomst met de chimpansee: een baardsaki of een zwartkoplar, of kun je dat niet afleiden uit het schema van afbeelding 7? Leg je antwoord uit.

• Dat kun je niet uit het schema afleiden. Deze dieren behoren tot drie verschillende families van de orde primaten.

Welk dier is het meest verwant aan de chimpansee: een baardsaki of een hamster? Leg je antwoord uit.

• Een baardsaki is het meest verwant aan een chimpansee, omdat een baardsaki en een chimpansee beide tot de orde primaten behoren en een hamster niet (behoort tot de knaagdieren).

In afbeelding 8 zie je een schema met de afstamming van verschillende groepen dieren.

aWelke organismen zijn meer aan elkaar verwant: reptielen en amfibieën of reptielen en vogels? Leg je antwoord uit.

• Reptielen en vogels. Hun gemeenschappelijke voorouder leefde korter geleden dan die van reptielen en amfibieën.

Welke organismen zijn meer aan elkaar verwant: vissen en zoogdieren of amfibieën en zoogdieren? Leg je antwoord uit.

• Amfibieën en zoogdieren. Hun gemeenschappelijke voorouder leefde korter geleden dan die van vissen en zoogdieren

Indelen in 

steeds kleinere 

groepen

Thema 3:

Ordening

Basisstof 3:

Dieren

Leerdoelen

1.  Je kunt dieren indelen op grond van de kenmerken van het skelet en symmetrie.
   
2. Je kunt kenmerken en voorbeelden noemen van zes stammen van het dierenrijk.

Hoe deel je die op in groepen?

Er zijn meer dan 1,3 miljoen soorten dieren bekend.

Symmetrie

Als een voorwerp of dier in twee gelijke helften te verdelen is, noemen we het symmetrisch.

Dit heeft dan een inwendig spiegelvlak.

Symmetrie?

Symmetrisch zijn, betekent niet dat allebei de helften exact hetzelfde zijn!

Symmetrie bij dieren

Dieren kunnen op verschillende manieren symmetrisch zijn:

1. tweezijdig symmetrisch 
(1 spiegelvlak)

2. veelzijdig symmetrisch
(meer dan 1 spiegelvlak)

3. niet-symmetrisch 

(geen spiegelvlak)

Skelet

Het skelet geeft stevigheid en bescherming.

Een inwendig skelet zit aan de binnenkant van het lichaam.

Een uitwendig skelet zit aan de buitenkant van het lichaam.

Geen skelet

Niet alle dieren hebben een (inwendig of uitwendig) skelet.

Deze dieren leven meestal in het water.

Het dierenrijk opdelen in stammen

Het dierenrijk kan onderverdeeld worden in 34 stammen door te kijken naar de symmetrie en het skelet.

De volgende stammen en hun kenmerken moet je kennen:

1. Sponsdieren

2. Neteldieren

3. Weekdieren

4. Stekelhuidigen

5. Geleedpotigen

6. Gewervelden 

Sponsdieren

Neteldieren

Weekdieren

Stekelhuidigen

Geleedpotigen

4 klassen:

• Spinachtigen
• Insecten
• Hogere kreeftachtigen
• Duizendpoten

Gewervelden

4 klassen:

• Beenvissen
• Amfibieën
• Reptielen
• Zoogdieren

Aan de slag

• Wat? Maken 1 t/m 3, 4 (alleen de tabel) en 5 t/m 7
• Hoe? Zelfstandig
• Tijd? Tot het einde van de les
• Hulp? Steek je vinger op 
• Klaar? Schrijf de begrippen van basisstof 7 in je begrippenschrift.

Leerdoelen

1.  Je kunt dieren indelen op grond van de kenmerken van het skelet en symmetrie.
   
2. Je kunt kenmerken en voorbeelden noemen van zes stammen van het dierenrijk.