VWO 1 h. 9.1 grammatica les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

h.9.1 Taalverzorging

Grammatica 

leerdoelen

• je kunt de werkwoordstijden :
• onvoltooid tegenwoordige tijd (ott), 
• onvoltooid verleden tijd (ovt), 
• voltooid tegenwoordige tijd (vtt) en 
• voltooid verleden tijd (vvt) herkennen.
  

Wat doen we deze les?

• We bespreken de verschillende werkwoordstijden;

• We oefenen samen met die tijden;

• We herhalen de theorie van grammatica zinsdelen;

• Jullie gaan aan de slag met de opdrachten in paragraaf 9.1 en het werkblad (dit lesuur Magister).

• Vaak zie je aan een zin wanneer de gebeurtenis zich afspeelt. 

• Dat kun je soms zien aan tijdwoorden zoals volgende week, morgen, gisteren, vorig jaar, straks en nu, maar ook aan de werkwoorden in de zin.
  

• Voor het lezen en schrijven van teksten en voor het leren van vreemde talen is het belangrijk dat je weet welke werkwoordstijden er zijn. 

• Zo kun je een tekst beter begrijpen. 

• Een zin kan in de tegenwoordige tijd en in de verleden tijd staan. 

• Om te bepalen in welke tijd een zin staat, kijk je naar de persoonsvorm. Je kijkt niet naar tijdwoorden in een zin om de tijd te bepalen.

    

   

Mijn oom heeft vorig jaar de alternatieve Elfstedentocht geschaatst.

(tegenwoordige tijd)

Tessa wilde vandaag kaartjes voor de voorstelling bestellen. (verleden tijd)

 Wij zullen je morgen wel ophalen. (tegenwoordige tijd)

• Een zin kan daarnaast in de voltooide tijd of in de onvoltooide tijd staan. 
• Een zin staat in de voltooide tijd als een vorm van de werkwoorden hebben of zijn als hulpwerkwoord in de zin voorkomt.
• Er staat dan ook altijd een voltooid deelwoord in de zin. 

    

   

De groep toeristen heeft/had de vertrektijd van de bus niet goed onthouden. 

(voltooide tijd)

De vertrektijd van de bus is/was door de groep toeristen niet goed onthouden. 

(voltooide tijd)

• Als een zin in de onvoltooide tijd staat, staat er geen hulpwerkwoord van de werkwoorden hebben of zijn in de zin.

    

   

De groep toeristen onthoudt/onthield de vertrektijd van de bus. (onvoltooide tijd)

De groep toeristen wil/wilde de vertrektijd van de bus onthouden. (onvoltooide tijd)

• Om te bepalen in welke tijd een zin staat, stel je dus de volgende vragen:
  

1. In welke tijd staat de persoonsvorm?

2. Staat het hulpwerkwoord hebben/zijn in de zin én staat er een voltooid

  deelwoord in de zin?    

   

In welke tijd staat deze zin?

Vandaag mogen de kleuters hun knuffel meenemen naar school.

1. tegenwoordige tijd
2. verleden tijd
3. voltooide tijd

In welke tijd staat deze zin?

Ik wilde morgen eigenlijk eens een keertje goed uitslapen.

1. tegenwoordige tijd
2. verleden tijd
3. voltooide tijd

In welke tijd staat deze zin?

Lise heeft lang getwijfeld over haar keuze voor een middelbare school.

1. tegenwoordige tijd
2. verleden tijd
3. voltooide tijd

onvoltooid tegenwoordige tijd

ott

onvoltooid verleden tijd

ovt

voltooid tegenwoordige tijd

vtt

voltooid verleden tijd

vvt

De kat loopt altijd straal langs mij heen. 

De visite zal er omstreeks twee uur zijn.

Had jij die serie al gezien?

Door mijn lekke band kwam ik te laat.

Hij is vandaag goed uitgerust.

Wanneer wilde je afspreken?

Ik heb de rector al geïnformeerd over dit gedrag.

Ze hadden het werkstuk vanmorgen al ingeleverd..

Opdracht 1

Verdeel onderstaande zinnen in zinsdelen.

Opdracht 2 Zoek in onderstaande zinnen de pv, het ow, het wg

voorbeeld

Gelukkig heeft de school die nare leerling voor één dag geschorst.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

Zelf aan de slag

huiswerk morgen:

• maak opdracht 1 en 2 (boek/of online)
• maak het werkblad (magister huiswerk vandaag).

1 Binnen deze klas willen de leerlingen een goed cijfer voor de toets van

  Nederlands halen.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

2 Iedereen spoedde zich naar de plaats van de ramp.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

3 De brand heeft veel schade aangericht in het bedrijf.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

4 Vorige week bladerde de kleuter vaak in het prentenboek.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

5 Volgende week heeft de voorzitter een gesprek over de contributie.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________

6 We volgden tijdens onze vakantie een nauwelijks begaanbaar pad.

pv:______________________________________________________

ow: ______________________________________________________

wg:______________________________________________________