Les 6: hoofdstuk 6: Huisvesting

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 6: Huisvesting

IBS 4: Boerderij

MBO niveau 2

Leerdoel

Je kan na instructie eenvoudig onderhoud en herstelwerkzaamheden aan dierenverblijven uitvoeren.

Materialen

• afrastering
• verbindingen
• gereedschappen

Afrastering

Afhankelijk van het diersoort (kooi, weide, gaas).

Houten palen:

• geïmpregneerd
• 1/3e de grond in
• gebruik van te voren een grondboor
• gat dichtgooien met grond
• spandraad en spanners 
• eventueel stroomdraad: gladdraad en isolatoren

Zet de juiste benaming onder de onderdelen.

schroef

bout

moer

spijker

Verbindingen

2 materialen aan elkaar verbinden

• schroef

cilindervormig deel met kop

schroevendraaier 

• bout

inbus (zeszijdig gat) of torx (zespuntig, stervormig gat)

• moer 

ringsleutel of steeksleutel

• draadnagel / spijker

hamer of spijkermachine/tacker(nietpistool)/

schroevendraaier kruiskop

platte schroevendraaier

inbus

torx

ringsleutel

tacker

Gereedschappen

• handgrondboor
• hamers

gewone hamer / klauw hamer / rubberen hamer (tegels leggen)

• schroevendraaier

rechtsom = vast, linksom = los

• zaag

ijzerzaag / handzaag (hout) / figuurzaag / decoupeerzaag

• tang

waterpomptang / (zij)kniptang / knijptang / combinatietang / 

• sleutels

ringsleutel / steeksleutel / bahco / inbussleutel

decoupeerzaag

gewone hamer

figuurzaag

rubber hamer

handzaag

klauwhamer

ijzerzaag

Wat kun je met een klauwhamer wat je met een gewone hamer niet kunt?

Waarvoor gebruik je een rubberen hamer?

1. spijkers in houten voorwerpen te slaan
2. geklemde spijkers uit een voorwerp halen
3. leggen van tegels

ringsleutel

steeksleutel

knijptang

combinatietang

bahco

waterpomptang

(zij)kniptang

inbussleutel

Wat kun je met een bahco doen?

1. voorwerp stevig vastpakken en verbuigen
2. bouten losdraaien
3. voorwerpen snijden/knippen
4. spijkers uit hout halen

Noem de verschillen tussen een
hooivork en een mestvork.

Gereedschap voor in het gebouw en omgeving

• Bezem (hard/zacht)
• handveger en blik
• schrobber
• ragebol
• mestkrabber
• voegenkrabber
• kruiwagen
• bladhark
• hooivork (lange steel, 2 of 3 tanden)
• mestvork (korte steel met handvat, 4  of meer tanden)
• spade (stevig, rechthoekig blad)
• schep / schop / bats 

handveger en blik

harde bezem

zachte bezem

schrobber

mestkrabber

voegenkrabber

ragebol

schop

bladhark

kruiwagen

hooivork

mestvork

spade

Waar kan je het beste de grond mee omspitten?

1. spade
2. bats
3. bladhark
4. schep

Geef voorbeelden van ongedierte.

Ongedierte

Hoe kun je de aanwezigheid van ratten en muizen zien op het bedrijf?

Ratten en muizen

Waarom ongewenst:

• voedselvoorraden vervuilen
• isolatiematerialen, leidingen en kabels aanvreten
• ziektes overbrengen 

Herkennen:

• Voetsporen of sleepsporen van de staart
  
• ‘Buiksmeer’ op veel belopen paden
  
• Knaagsporen op bijv. leidingen, kabels en isolatiemateriaal
  
• Knaagsporen aan voersopslag
  
• Uitwerpselen
  

Ratten en muizen bestrijden

• muizen / ratten klemmen
• lokaas in een voerkist (op de grond)
• lokaas in een voerpot (in het plafond)
• elektronische val

Hoe kan je muizen en ratten voorkomen?

Muizen en ratten voorkomen

Hygiënische maatregelen:

• voerresten en rommel op ruimen
• afsluitbare voer- en afvalbakken
• Materialen niet in de stal of dierverblijven opslaan

Met de bouw van dierverblijven:

• Goed sluitende deuren
  
• Doorvoeropeningen van leidingen in de buitenmuren afsluiten
  
• Gaas voor ventilatieopeningen plaatsen
  
• De golven van het dak afdichten met gaas of roestvrijstaal plaatwerk
  
• Kabelgoten goed dichten
  

Maatregelen voor op het erf:

• Het erf goed onderhouden en schoon houden
  
• Geen begroeiing tegen de stal of dierverblijven planten (tenzij het diersoort hierom vraagt uiteraard)
• Het erf een meter rondom de stal verharden of grof grint op worteldoek aanbrengen
  
• Geen materialen rond en tegen de stal opslaan
  

Vliegen

Grote aantallen vliegen zijn vaak hinderlijk voor mens en dier. 

• dieren worden onrustig en presteren dan vaak minder goed
• overal uitwerpselen (kleine zwarte puntjes)
• dragen ook altijd bacteriën bij zich en verspreiden zo ziekten
• leggen eitjes in vochtig, rottend materiaal (bijv. mest): maden

Preventieve maatregelen:

• Gemorst voer en dergelijke gelijk op te ruimen
  
• Leeggekomen verblijven gelijk goed te reinigen
  
• Voer in afgesloten bakken houden
  
• Elke dag de voer- en drinkbakken schoon maken

Inrichting dierenverblijf

Bij de keuze van materialen moet vooral worden gelet op:

1. Onderdeel van het verblijf:

•  Binnen verblijf
  
• Buitenverblijf/afrastering
  
• Voer- en watervoorziening
  

2. Veiligheid

3. Duurzaamheid ( wil zeggen: duurzame/ natuurlijke materialen. Dit betekent dat de materialen lang mee gaan, minder schadelijk voor het milieu, duurzaam zijn geproduceerd, recyclebaar zijn of de natuur levert deze zelf aan)

4. Kosten

5. Uitstraling

Waar moet een goede
bodembedekking aan voldoen?

Bodembedekking

• Veilig: het mag niet giftig zijn voor de dieren en mag niet te veel absorberen (dodelijke sponseffect in de maag)
• Goed absorberend:  opnemen van vocht en de urine en het wegnemen van vieze geurtjes
• Niet stoffig: zowel bij normaal gebruik als bij het opstrooien mag er niet te veel stof
  

vrijkomen

• Qua structuur niet irriterend: Moet aangenaam aanvoelen.
  
• Milieuvriendelijk: Weinig tot geen schadelijke ingrediënten

voorbeelden:

• Houtvezel
• Beukensnippers
• Maïsproducten
• Aubiose
• Hennepvezel
• Hooi
• Stro
• Katoenproducten
• Kattenbakkorrels
• Geperste korrels
• Zand
• Papierstrookjes

Hoofdstuk 7: Gedrag en Welzijn

IBS 4: Boerderij

MBO niveau 2

Leerdoelen

• De leerling kent de vijf vrijheden van Brambell
• De leerling kan aan de hand van het Quality Welfare systeem, objectief dierenwelzijn bepalen in een bepaalde situatie. 
• De leerling kan omschrijven wat er wordt verstaan onder natuurlijk gedrag van de boerderijdieren.
• De leerling kan uitleggen waardoor afwijkend gedrag bij dieren kan ontstaan. 
• De leerling kan de stress-signalen van de boerderijdieren benoemen.

De 5 vrijheden van Brambell

• Vrij van dorst, honger en onjuiste voeding
• Vrij van fysiek en fysiologisch ongemak
• Vrij van pijn, verwonding en ziektes
• Vrij van angst en chronische stress
• Vrij om zijn soorteigen gedrag te vertonen

Stress= niet kunnen aanpassen aan de omgeving

Soms is de gezondheid van een dier in strijd met het dierenwelzijn 

Houd rekening met welzijn bij stalinrichting!

Equality Welfare systeem

Wat is stereotiep gedrag?

1. Afwezigheid van gedrag
2. Gedrag zonder duidelijk doel of functie
3. Heel erg luid gedrag zoals schreeuwen
4. Gedrag dat natuurlijk is

Stereotiep gedrag

• Gedrag zonder duidelijk doel of functie dat steeds herhaald wordt. 
• Ontstaat door stress en/of verveling, omdat dier natuurlijk gedrag niet kan vertonen.

Aan de slag!

• Lezen en maken hoofdstuk 7 (blz. 44) 
• Lezen en maken hoofdstuk 9 (blz. 53)

• Leeractiviteit 4.16 (in tweetallen, blz. 42)
• Leeractiviteit 4.17 (in tweetallen, blz. 43)