B3: De organen voor vertering WTS

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 2

Basisstof 3: 

De organen voor vertering

Pak je aantekeningen schrift!

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• De functies en kenmerken van de delen van het verteringsstelsel noemen
• De verteringssappen noemen met hun functies

Wat is het doel van verteren?

1. Voedingsmiddelen klein maken.
2. Voedingsstoffen vermalen.
3. Voedingsstoffen zo klein maken dat ze door de darmwand kunnen.
4. Voedingsmiddelen omzetten tot ontlasting

Welke stoffen moeten verteerd worden?

Niet verteerd

Wel verteerd

Eiwitten

Vetten

Vitaminen

Mineralen

Koolhydraten

Water

Vertering kan gezien worden als een mechanisch en een chemisch proces. Wat valt onder mechanische vertering?

1. alvleessap
2. dunne darm
3. speeksel
4. gebit

Wat wordt er bedoeld met
chemische vertering?

1. vertering door een machine
2. enzymen uit verteringssappen die hun werk doen
3. kauwen
4. opname van stoffen in het bloed

Mechanische vertering

Mechanische vertering bestaat uit het kneden, kauwen en mengen van het voedsel door gebit en spieren.

Mond: Met je gebit kauw je voedsel fijn. Daardoor kan het voedsel beter met het speeksel vermengd worden. Je tong zorgt dat het voedsel mengt met speeksel.

Speeksel

• De vertering van voedsel begint in de mondholte.
• Er komt speeksel bij je voedsel 

Speeksel bestaat uit water, slijm en een enzym (amylase) voor de vertering van zetmeel.

Keelholte

Inademen en eten via zelfde plek: mond/keelholte

Huig en strotklepje voorkomen dat je je verslikt

Slokdarm

• Voedsel wordt met de tong naar de slokdarm geduwd.
• Via de slokdarm gaat het voedsel naar de maag.
•  Door peristaltische bewegingen wordt het voedsel naar de maag geduwd. 

Maag

• Tijdelijke opslagplaats
•  Kneden van voedsel en mengen van voedsel met maagsap
• In de maagwand zitten maagsapklieren die maagsap produceren.

Maagsap bestaat uit water, zoutzuur en een enzym voor de vertering van eiwitten

Maag

•  Het zoutzuur in maagsap is voor het doden van bacteriën 
•  Slijm in de maag beschermt de maagwand tegen het zoutzuur
• Het maagportier laat kleine hoeveelheden voedsel door naar de twaalfvingerige darm.

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas, alvleesklier

• Vanuit de maag komt voedsel in de twaalfvingerige darm. 
• Hier komen gal en alvleessap bij het voedsel.

Gal wordt gemaakt in de lever en opgeslagen in de galblaas. Gal bevat geen enzymen.

Gal emulgeert vetten.

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas, alvleesklier

• Vanuit de maag komt voedsel in de twaalfvingerige darm. 
• Hier komen gal en alvleessap bij het voedsel.

Alvleessap bevat verschillende enzymen voor de vertering van eiwitten, koolhydraten en vetten.

Dunne darm

• In de dunne darm wordt darmsap gemaakt.
• 
  

Darmsap bevat enzymen die de vertering afmaken van eiwitten en koolhydraten.

Dunne darm

• Het water mét de voedingsstoffen en verteringsproducten wordt opgenomen in het bloed.
• De wand van de dunne darm bestaat uit darmplooien met daarop darmvlokken. 

Blinde darm en dikke darm

• De dunne darm komt uit in de dikke darm.
• Hier vlakbij ligt de blinde darm met daaraan de appendix. 

Als je een "blinde darmontsteking" hebt, dan is je appendix ontstoken. Niet je blinde darm zelf.

Blinde darm en dikke darm

• In de dikke darm wordt water opnieuw opgenomen en de voedselbrij ingedikt.
• Werkt je dikke darm niet goed? Dan heb je diarree.
• Bevat bacteriën (darmflora): deze bacteriën hebben het enzym cellulase om cellulose af te breken afkomstig vanuit de celwanden van plantaardig voedsel

Endeldarm

• De ingedikte, onverteerde voedselresten komen uiteindelijk uit in de endeldarm. 
• Hier worden ze tijdelijk opgeslagen tot de anus zich ontspant en de endeldarm wordt geleegd (poepen).

Aan het werk!

• Samenvatting volledig aanvullen
• Maak de opdrachten van basisstof 3 (zie planning)
•  Kijk de opdrachten goed na en verbeter je fouten in je papieren boek.
•  Klaar? test jezelf B3