Basisstof 3: De organen voor vertering

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 2

Basisstof 3: De organen voor vertering

Wat gaan we doen?

• Leerdoelen
• Herhaling
• Uitleg Basisstof 3: De organen voor vertering
• Aan het werk
• Afsluiting

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• De functies en kenmerken van de delen van het verteringsstelsel noemen
• De verteringssappen noemen met hun functies

Scheurbuik is de benaming voor een ziekte ten gevolge van een langdurig ... tekort zoals dat in vroeger eeuwen op zeilschepen op de grote vaart veel voorkwam. Onbehandelde scheurbuik is op lange termijn dodelijk, maar de behandeling is eenvoudig: ... innemen. Dit zit o.a. veel in citrusvruchten.
Welke stof moet er op de puntjes worden ingevuld?

1. Vitamine A
2. Vitamine C
3. Koolhydraten
4. Vetten

Welk mineraal is belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen?

Hoe heten stoffen die scheikundige reacties in je lichaam versnellen?

Welke stoffen moeten verteerd worden?

Niet verteerd

Wel verteerd

Eiwitten

Vetten

Vitaminen

Mineralen

Koolhydraten

Water

Speeksel

• De vertering van voedsel begint in de mondholte.
• Er komt speeksel bij je voedsel 

Speeksel

• De vertering van voedsel begint in de mondholte.
• Er komt speeksel bij je voedsel 

Speeksel bestaat uit water, slijm en een enzym (amylase) voor de vertering van zetmeel.

Slokdarm

• Voedsel wordt met de tong naar de slokdarm geduwd.
• Via de slokdarm gaat het voedsel naar de maag.
• De huig sluit de neusholte af bij het slikken.
• De strotklep sluit de luchtpijp af bij het slikken.

Maag

• In de maagwand zitten kring- en lengtespieren
• Ook in je maag vindt dus darmperistaltiek plaats
• Je maag is vrijwel altijd in beweging
• In de maagwand zitten maagsapklieren die maagsap produceren.

Maag

• In de maagwand zitten kring- en lengtespieren
• Ook in je maag vindt dus darmperistaltiek plaats
• Je maag is vrijwel altijd in beweging
• In de maagwand zitten maagsapklieren die maagsap produceren.

Maagsap bestaat uit water, zoutzuur en een enzym (pepsine) voor de vertering van eiwitten

Maag

• In de maagwand zitten kring- en lengtespieren
• Ook in je maag vindt dus darmperistaltiek plaats
• Je maag is vrijwel altijd in beweging
• In de maagwand zitten maagsapklieren die maagsap produceren.
• Het maagportier laat kleine hoeveelheden voedsel door naar de twaalfvingerige darm.

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas, alvleesklier

• Vanuit de maag komt voedsel in de twaalfvingerige darm. 
• Hier komen gal en alvleessap bij het voedsel.

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas, alvleesklier

• Vanuit de maag komt voedsel in de twaalfvingerige darm. 
• Hier komen gal en alvleessap bij het voedsel.

Gal wordt gemaakt in de lever en opgeslagen in de galblaas.

Gal emulgeert vetten.

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas, alvleesklier

• Vanuit de maag komt voedsel in de twaalfvingerige darm. 
• Hier komen gal en alvleessap bij het voedsel.

Alvleessap bevat verschillende enzymen (trypsine, lipase, amylase) voor de vertering van eiwitten, koolhydraten en vetten.

Mies zegt: Gal wordt gemaakt in de galblaas
Marit zegt: De enzymen uit de alvleesklier helpen bij de vertering van eiwitten, koolhydraten en vetten
Wie heeft er gelijk?

1. Bieden hebben gelijk
2. Mies heeft gelijk
3. Marit heeft gelijk
4. Beiden hebben ongelijk

Donny zegt: Gal is een enzym
Ben zegt: Gal verteert vetten
Wie heeft/wie hebben gelijk?

1. Beiden hebben gelijk
2. Donny heeft gelijk
3. Ben heeft gelijk
4. Beiden hebben ongelijk

Dunne darm

• In de dunne darm wordt darmsap gemaakt.

Dunne darm

• In de dunne darm wordt darmsap gemaakt.

Darmsap bevat enzymen die de vertering van eiwitten en koolhydraten afmaken (peptidasen, isomaltase, maltase, sacharase, lactase en nucleotidasen)

Dunne darm

• In de dunne darm wordt darmsap gemaakt.
• Het water met de voedingsstoffen en verteringsproducten wordt opgenomen in het bloed.
• De wand van de dunne darm bestaat uit darmplooien met daarop darmvlokken. 

Blinde darm en dikke darm

• De dunne darm komt uit in de dikke darm.
• Hier vlakbij ligt de blinde darm met daaraan de appendix. 

Blinde darm en dikke darm

• De dunne darm komt uit in de dikke darm.
• Hier vlakbij ligt de blinde darm met daaraan de appendix. 

Als je een "blinde darmontsteking" hebt, dan is je appendix ontstoken. Niet je blinde darm zelf.

Blinde darm en dikke darm

• De dunne darm komt uit in de dikke darm.
• Hier vlakbij ligt de blinde darm met daaraan de appendix. 
• In de dikke darm wordt water opnieuw opgenomen en de de voedselbrij ingedikt.
• Werkt je dikke darm niet goed? Dan heb je diarree.

Endeldarm

• De ingedikte, onverteerde voedselresten komen uiteindelijk uit in de endeldarm. 
• Hier worden ze tijdelijk opgeslagen tot de anus zich ontspant en de endeldarm wordt geleegd (poepen).

Aan het werk!

• Wat: Maak de opdrachten van basisstof 3
• Hoe: Met je buur, fluisteren
• Tijd: 15 minuten
• Hulp: Steek je vinger op
• Klaar: Kijk je antwoorden na en verbeter deze, basisstof 4 lezen
• Uitkomst: Basisstof 1 t/m 3 van thema 2 af