K11 Waarnemen en prikkels

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Regeling en zintuigen

Waarnemen en Prikkels

Hoe werk je met deze lessonup?

Deze lessonup is bedoeld als training en extra uitleg voor de repetitie en je examen.

• Er staan uitleg pagina's in: lees door wat jíj nodig hebt.
  
• Er staan video's in: handig om te kijken: je krijgt de stof op een andere manier binnen; zo onthoud je het beter
  
• Er staan oefenopgaven in: weet jij wat je moet weten?
  
• Je hoeft de lessonup niet in 1 keer helemaal te maken

Leerdoelen

Na deze paragraaf kan je:

* Uitleggen wat waarnemen is

* Uitleggen wat een prikkel is

* Alle zintuigen noemen

* De juiste prikkel bij het juiste zintuig noemen

* Het verschil benoemen tussen een inwendige prikkel en een uitwendige prikkel.

* Alle inwendige prikkels noemen

* Alle uitwendige prikkels noemen

* Uitleggen wat bedoeld wordt met een adequate prikkel

* Uitleggen wat drempelwaarde inhoudt

* De route van de impuls door het lichaam benoemen

Prikkels en impulsen

Prikkels

Prikkels: Alle veranderingen in je omgeving waar je op kan reageren. 

- Inwendige prikkels

- Uitwendige prikkels 

Inwendige prikkels

• Verandering in je lichaam
• Dorst, honger & hormonen (seks!)
  

Uitwendige prikkel

Verandering buiten je lichaam

Waargenomen via je zintuigen

Adequate prikkels

• Juiste prikkel bij het juiste zintuig
• Oog reageert op de prikkel licht
  

Tabel met zintuigen, hun ligging en adequate prikkels.

Adequate prikkels 

Verschillende prikkels

Zintuigen zetten prikkels 

om in impulsen. 

Een impuls is een elektrisch stroompje door een zenuw

impulsen gaan door het zenuwstelsel

Onthouden

Zintuigcellen vangen de prikkel uit de omgeving op.
En zetten de prikkel om in een impuls.
Een impuls is een electrisch stroompje dat door zenuwen gaat:

van het zintuig naar de hersenen of van de hersenen naar de spier.

Drempelwaarde

Als een prikkel te klein is, dan kan het zituig het niet waarnemen.

De prikkel is beneden de DREMPELWAARDE.

De drempelwaarde is bij verschillende organismen anders: een hond kan beter horen dan een mens.

Reageren of niet?

• Je reageert niet op:
• -te zwakke prikkels
  
• -prikkels die er de hele tijd zijn (gewenning)
  
• -onbelangrijke prikkels (motivatie)
  

Bewuste reactie 

zintuig - gevoelszenuwcellen - ruggenmerg/hersenstam - hersenen    REACTIE  

ruggenmerg/hersenstam - bewegingszenuwcellen - spieren/klieren

Koppel de juiste prikkel aan het juiste zintuig

Lichtzintuig

Reukzintuig

Smaakzintuig

Gehoorzintuig

Licht

Geur

Geluid

Stoffen in voedsel

Zintuigen

Prikkels

ogen

oren

neus

tong

huid

muziek luisteren

vieze sokken ruiken

vuurwerk kijken

zachte kussen voelen

                           is de                           prikkel voor het oog en geluid is de                           prikkel voor het                   .  Een prikkel wordt pas waargenomen als de                            hoog genoeg is. Dan wordt het elektrische signaal omgezet in een         

adequate

 oor 

adequate

licht

drempelwaarde 

impuls