3.8. (splitbaar) voltooid deelwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

3.8. Voltooid deelwoord

Mobiel in telefoontas

Lesboek, laptop (gesloten), schrift en pen
OP TAFEL

W

E

L

K

O

M

Lesdoelen

-  Je herkent het voltooid deelwoord en kunt het juist spellen

- Je leert de voltooid deelwoord van werkwoorden die beginnen
   met ge-, be-, ver-, her- en ont-

-  Je leert hoe je een voltooid deelwoord maakt van splitsbare
   werkwoorden

- Je herhaalt het benoemen van het meewerkend voorwerp 

Voltooid deelwoord

Wat is een voltooid deelwoord?

Waar denk je aan bij het voltooid deelwoord?

Voltooid deelwoord

=> Altijd een werkwoord  (net als de persoonsvorm)

=> Check daarom eerst: is dit werkwoord een pv?

                - zo ja, kies de juiste vervoeging en uitgang

=> Geen pv? Check: voltooid deelwoord / infinitief

=> Voltooid deelwoord herken je aan:

         

• ook ALTIJD een vorm van hebben, zijn of worden
• voltooid deelwoord staat meestal einde van de zin 

 Twijfel je? Check: woord langer maken OF
                           'T KoFSCHiP X

voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden
eindigt op -d of -t. 

Voltooid deelwoord

Zwak werkwoord?

Sterk werkwoord?

- voltooid deelwoord eindigt meestal op -en

  bv: We zijn naar huis gereden.

Zie ook 

blz. 254 lesboek

 'T KoFSCHiP X

1. Bepaal de stam van het werkwoord

2. Staat de laatste letter WEL in 'T KoFSCHiP X ? 
    Dan eindigt het voltooid deelwoord op een -d

3. Staat de laatste letter er NIET in? 

    Dan eindigt het voltooid deelwoord op een -t

OEFENZINNEN

1. De schuur van de buren is gisterenavond ........... (afbranden).

2. Ik heb .............. (dansen) met mijn ogen dicht.

3. Heb jij die brief al ............. (posten)?

4. Mijn zusje heeft zaterdag haar zwemdiploma......... (halen).

5. Die fabriek heeft zijn chemisch afval in de rivier......... (lozen).

LET OP:

Werkwoorden die beginnen met

be-, ge-, her-, ver- of ont- 

Plaats je GEEN extra ge- ervoor!

Bijvoorbeeld:

begrijpen - Ik heb het begrepen.

herenigen - Dat gezin is nu herenigd.

ontwaken - De prinses is ontwaakt.

Splitsbare werkwoorden - voltooid

Hoe maak jij de voltooid deelwoord van:

Ik was af - Ik heb al eens .......

Zij leveren hun blikjes in - Zij hebben .......

Splitsbaar werkwoord - voltooid deelwoord

Bij splitsbare werkwoorden, schrijf je -ge-  tussen beide delen!

Bijvoorbeeld:

geruststellen - gerustgesteld

instappen - ingestapt

aanwijzen - aangewezen             (= splitsbaar sterk werkwoord)

overschrijven - overgeschreven (= splitsbaar sterk werkwoord)

Wat gaan wij doen? 

H. 3.7. Meewerkend voorwerp herhalen	Zelfstandig aan de slag
Bespreken H. 3.7. huiswerk: opdr. 1, 6 en 9 oranje / rode score? Je doet mee met deze bespreking.	H. 3.7. - opdrachten allemaal goed gemaakt? Je snapt het meewerkend voorwerp? Dan =>
	Maak H. 3.8. - opdracht . 4 en 5

Stappen - uitleg

1) pv - zin in andere tijd / aantal veranderen in zin / zin vragend
             maken (niet altijd mogelijk)  PV = ALTIJD WERKWOORD

2) Plaats strepen om de zinsdelen - wat kun je vóór de pv
    zetten? Dat is een zinsdeel. Zet een streep.

3) wg  - alle werkwoorden in de zin (ook PV!)

4) ow - wie/wat + wg    (= 'hoofdrolspeler')

5) lv   - wie/wat + wg + ow  (= daar waar de hoofdrolspeler iets
                                                 mee doet)

6) mw - aan of voor wie/wat + wg + o + lv

= 1e rol

= 2e rol

Meewerkend voorwerp

aan of voor wie/wat + wg + o + lv

Met mv komt voor bij werkwoorden werkwoorden die iets te maken hebben met 'vertellen' of met 'geven'. 

Denk aan: antwoorden, beloven, uitleggen, overhandigen,

                    betalen, uitdelen

LET OP: niet elke zin heeft een meewerkend voorwerp!

Huiswerk bespreken

H 3.7. opdr. 1, 6 en 9

Hoe ging het?

Wat is moeilijk?

Huiswerk bespreken

Opdracht 1

a. De Nederlandse scholen kennen veel onderlinge

    verschillen.

b. Ze bieden Nederlandse kinderen verschillende niveaus

     én soorten onderwijs aan.

Huiswerk bespreken

Opdracht 1 - vervolg

c. Montessorischolen vragen leerlingen zelfstandig hun 

     schoolwerk te plannen.

d. Een technasium probeert techniek toegankelijker te maken.

Huiswerk bespreken

Opdracht 1 - vervolg

e. Heemstede heeft voor haar jongeren een '(t)huiswerkvrije

     school'. 

f.  Geeft dat woord jou ook een fantastisch gevoel?

O

P

D

R

A

C

H

T

1

Aan de slag

!

Huiswerk woensdag 24 januari

H. 3.8. - opdracht . 4 en 5

Stilte

Klaar? Lees theorie H. 3.8. 'Hoofdletters'

Maak H. 3.8. - opdracht: 1, 6, 7 en 9.

Check H. 3.7. - opdr. 9 - score rood?

Dan laten resetten en opnieuw doen!

Lesdoelen

- Je kunt het meewerkend voorwerp benoemen

- Je leert de voltooid deelwoord van werkwoorden die beginnen

   met ge-, be-, ver-, her- en ont-

- je leert hoe je een voltooid deelwoord maakt van splitsbare

   werkwoorden

Huiswerk

Woensdag 24 januari

H 3.7. opdr. 9 (geen rood meer)

H. 3.8. - opdr. 4 en 5