VZ 1.3 Sociale partners en de overheid

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Maatschappijleer

1. Wat is een verzorgingsstaat?

2. Ontstaan verzorgingsstaat

3. Sociale partners en de overheid

4. Verzorgingsstaat, de praktijk

5. Werk en sociale mobiliteit

6. Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

7. De verzorgingsstaat onder druk

Aan het einde van de les kan je:

• Uitleggen wie de sociale partners zijn en welke bijdrage zij leveren aan de verzorgingsstaat.
• Uitleggen hoe de werknemers en werkgevers zich georganiseerd hebben en hoe het zit met de arbeidsverhoudingen tussen beide partijen.
• Uitleggen waarom de vakbonden minder invloed hebben gekregen en zelf kunnen beargumenteren waarom jij een vakbond belangrijk vind of juist niet.
  

00:50

Waarom protesteren de mensen in de verpleging?

Wat vind jij van protesteren?
Zou jij zelf ook gaan protesteren?

Doelstellingen overheid

Nederland is een gemengde markteconomie.

• Een evenwichtige arbeidsmarkt
• Een rechtvaardige inkomensverdeling
• Het creëren van goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden.

03:29

Tekst

Leg uit wat jij vind van het invoeren
van een basisinkomen.
Zou dit effectief kunnen zijn tegen een
economische crisis of kost het te veel geld?

Sociale partners

• Wergevers en werknemers
• Verschillende belangen: maar moeten samen tot een overeenkomst komen.
  
  

Organisatie

Werknemers: vakbonden

Werkgevers: centrale werkgeversorganisatie: VNO- NCW

Sociaal- Economische Raad

• SER
• Overleg tussen werkgevers- en werknemersorganisaties en onafhankelijke deskundigen.
• Adviseert regering op sociaal en economisch gebied.
  

CAO

Collectieve arbeidsovereenkomst

• Tussen werkgevers en werknemers.
  
• Over arbeidsvoorwaarden
  

Verschillende belangen en eisen maakt een CAO akkoord soms lastig.

Hoe kunnen werknemers werkgevers onder druk zetten tijdens CAO onderhandelingen?

02:54

Noem 3 voordelen van CAO's voor werknemers

Onderhandelen

Werknemers proberen dus altijd doormiddel van onderhandelen tot een overeenkomst te komen.

Twee manieren:

• Harmoniemodel: partijen zoeken gezamelijke oplossingen. Ze zijn tenslotte afhankelijk van elkaar.
• Conflictmodel: partijen gaan juist uit van de tegenstellingen maar moeten als nog tot een overeenkomst komen.
  

Toekomst vakbonden

De toekomst van de vakbonden is onzeker.

Oorzaken:

• Door flexibilisering werken minder mensen in loondienst.
• Mensen met een vast dienstverband maken zelf afspraken
• Jongeren worden geen lid van een vakbond.
  

Zou jij zelf lid worden van een vakbond?

1. Ja
2. Nee
3. Misschien

Aan het werk:

Deze week maak je de opdrachten bij paragraaf 3: "Sociale partners en de overheid" van de reader.