Les 2

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 2

Thema 6 erfelijkheid en evolutie

Welkom bij biologie!

Waar ging de vorige les over?

Weten we nog?

Wat is een genotype?

1. Het geslacht van een organisme.
2. De genetische informatie van een organisme.
3. Een fysieke eigenschap van een organisme.
4. De uiterlijke kenmerken van een organisme.

Fenotype en genotype

Wanneer ligt je genotype vast?

1. Op het moment van je puberteit
2. Op het moment van je huwelijk
3. Op het moment van je geboorte
4. Vanaf de bevruchting

Hoeveel chromosomen zitten er in elke cel van je lichaam?

1. 46 chromosomen
2. 40 chromosomen
3. 23 chromosomen
4. 50 chromosomen

Wat zijn chromosomenparen

1. Een enkel chromosoom
2. Drie chromosomen
3. Vier chromosomen
4. Twee bij elkaar horende chromosomen

Chromosomen 

• Dit is een chromosomenportret
• Mensen hebben 23 paren chromosomen.
• Totaal 46 chromosomen.
• Behalve de Y en X chromosomen zijn de paren gelijk aan elkaar.
  

Een meisje heeft XX

Een jongen heeft XY

Genenparen: 

1 gen van moeder en 1  gen van vader voor 1 erfelijke eigenschap

Chromosomenparen

Chromosoom 1 van je vader komt naast chromosoom 1 van je moeder te liggen. 

Na de de bevruchting vormt zich een chromosomenpaar. 

Het heeft stukjes van je vader en van je moeder en vormt met die stukjes een nieuw, uniek, chromosoom.

Op iedere chromosoom liggen genen. 

Wat is een geslachtscel?

1. Een cel die betrokken is bij de ademhaling.
2. Een cel die betrokken is bij de bloedsomloop.
3. Een cel die betrokken is bij de voortplanting.
4. Een cel die betrokken is bij de spijsvertering.

Menselijke cel

Geslachtscellen:

In een eicel zitten 23 chromosomen.

In een zaadcel zitten 23 chromosomen.

Eicel + zaadcel = een bevruchte cel met 46 chromosomen.

Menselijke cellen hebben dus 46 chromosomen.

Alleen de zaadcel en de eicel NIET!!

WAAROM IS DIT ?

Vanaf de bevruchting ligt je genotype vast.

Bij de mens krijg je 23 chromosomen van je moeder en 23 van je vader. Jouw cellen bevatten dan ieder 46 chromosomen

Hoeveel chromosomen krijg je van je moeder en vader?

1. 20 van elke ouder
2. 25 van je moeder en 18 van je vader
3. 5 van je moeder en 18 van je vader
4. 23 van elke ouder

kritisch lezen... :)

aantal chromosomen in een menselijke cel

aantal chromosoomparen in een menselijke cel

aantal chromosomen in een menselijke geslachtscel

aantal geslachtschromosomen in een lichaamscel

aantal X-chromosomen in een lichaamscel 

van een vrouw

...

...

...

...

...

21

22

23

24

2

44

46

1

21

22

23

24

2

44

46

1

23 chromosomen

23 chromosomen

46 chromosomen

46 chromosomen

Wat is een gen?

1. Hetgeen wat veranderd aan je uiterlijk
2. Een deel van een chromosoom dat erfelijke informatie bevat
3. Het geslacht van een organisme.
4. De bevruchting van een eicel

Vorming geslachtscellen

Chromosomen bij bevruchting

Sleep de juiste chromosomen in de lichaamscellen.

Bevruchting en celdeling

Maak basisstof 3

DNA kan veranderen

Dus genotype van een organisme kan veranderen

Dit noem je variatie in genotype

Variatie in genotype

- Welk gen terecht komt in een geslachtscel is toeval.

- Er zijn veel verschillende combinaties. 

- Daardoor ontstaat bij geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen. 

- En dus verschillen in fenotype

Mutaties

• DNA kan beschadigt raken
• Daardoor kan de informatie voor erfelijke eigenschappen kan veranderd zijn
• Dit noemen we een mutatie
• als een mutatie zichtbaar is in het fenotype noemen we zo een organisme een mutant

Mutatie in genotype 

Door voortplanting komt deze mutatie tot uiting in het fenotype (zichtbaar aan de buitenkant): albino 

Mutagene invloeden