Bewegingsapparaat 3

• gezondheidsleer
• MBO
• Studiejaar 3

Deze les:

Pathologie van het bewegingsapparaat:

Osteoporose, Ziekte van Paget, Fracturen, Osteomyelitis, Septische artritis,  Artrose,  Syndroom van Tietze,  Artristis, 

Ziekte van Bechterew, Aandoeningen van de slijmbeursen, Ganglion,  Contractuur van Dupuytren,  Baker-cyste,  Enkeltrauma, Hamerteen,  Fybromyalgie 

Osteoporose

osteo = bot

porose = poreus, afbrokkelend

Bij osteoporose wordt er meer bot afgebroken dan aangemaakt

Oorzaak

Vaker bij vrouwen dan mannen. Vrouwelijk hormoon (oestrogeen) remt de afbraak van botten. Na de overgang is er minder vrouwelijk hormoon.

Verdere oorzaken:

gebrek aan lichaamsbeweging, roken, overmatig alcoholgebruik, tekort aan calcium en vitamine D, ondergewicht of als complicatie bij ziekte of medicatie.

langdurig gebruik corticosteroïden

Ondergewicht is ook een risicofactor omdat in vetweefsel oestrogeen wordt aangemaakt

Fracturen bij osteoporose

collumfractuur (collum is de dunne hals van het dijbeen net onder de heupkop) - ook wel heupfractuur

Colles-fractuur: polsfractuur

osteoporotische wervelfractuur: inzakkingsfractuur

Osteoporose geeft pas klachten bij een fractuur. Preventief wordt er een DEXA-meting gedaan, oftewel botdichtheidsonderzoek (d.m.v. röntgen)

Preventie en behandeling

- veel bewegen

- niet roken, weinig alcohol

- voldoende calcium en vitamine D

- postmenopauzale osteoporose: gebruik oestrogenen. Hier zitten ook nadelen aan zoals het sneller groeien van  mamma- en endometriumcarcinoom

Als osteoporose eenmaal een feit is kan er weinig aan gedaan worden. Valpreventie is van belang.

Ziekte van Paget

Bij mensen ouder dan 50

Botopbouw en botafbraak zijn verstoord

De kwaliteit van het bot gaat daardoor achteruit, er kan plaatselijk pijn zijn, en de kans op fracturen neemt toe.

Medicinale behandeling

Wat is geen oorzaak van osteoporose?

1. aanmaak van oestrogenen
2. tekort aan calcium
3. roken
4. overgewicht

Waarom is valpreventie belangrijk bij patiënten met osteoporose?

Fracturen

Oorzaak/symptomen fractuur

Vaak door trauma

Kan ook pathologisch zijn, door bijvoorbeeld osteoporose of metastasen.

Fracturen zijn pijnlijk. De pijn neemt toe door te drukken. Als de arts in de lengte van een gebroken bot drukt, wordt de pijn heel heftig. Dit heet asdrukpijn.

Complicaties en behandeling

Bij fractuur van heup of bekken kan stolling ontstaan in een diepe ader met een longembolie als gevolg. 

Toename zwelling in het weefsel bij de fractuur dat een tekort ontstaat aan zuurstof. Het gevaar is dat weefsel afsterft. Vaak daar waar gips is aangebracht.

Behandeling:

Diagnose via röntgen, daarna externe spalk/gips of operatie. Operatie is vaak bij een gecompliceerde botbreuk.

Waarom is een heupfractuur vaak gevaarlijk bij ouderen?

Osteomyelitis en septische artritis

osteomyelitis = botinfectie

septische artritis = gewrichtsinfectie

Door een verwonding of operatieve ingreep kunnen bacteriën een gewricht of bot (inclusief het beenmerg) besmetten en een infectie veroorzaken. 

Bij pijn in bot of gewricht is koorts een alarmerend ziekteverschijnsel.

Artrose

Artrose = ziekte van het kraakbeen in gewrichten.

Gewrichten kunnen minder soepel bewegen, botweefsel wordt minder goed beschermd, en de weefsels kunnen door chronische irritatie ontsteken. Ontsteking staat niet op de voorgrond zoals bij artritis.

Symptomen, diagnostiek, preventie en behandeling

Symptomen: pijn en stijfheid

Foto's zijn niet altijd nodig bij diagnose.

Preventie door niet te veel belasten.

Behandeling met pijnstilling en veel bewegen. Soms injecties met corticoteroïden. Fysiotherapie en ergotherapie helpen ook.

Waar kan pijn in het bot en koorts naar verwijzen?

1. artrose
2. osteomyelitis
3. fracturen
4. osteoporose

Syndroom van Tietze

Aandoening van het kraakbeen van de borstkas.

Er is een zwelling van de aanhechting van een rib aan het borstbeen en kan erg pijnlijk zijn.  Het gaat vaak vanzelf binnen een paar maanden over. 

Zolang er klachten zijn> pijnstilling. 

Artritis

Reumatoïde artritis

Meest voorkomende reumatische ziekte. 

Een veelgebruikte afkorting is RA . 

In het spraakgebruik heet de ziekte ‘reuma’.

Vooral bij vrouwen.

De eerste symptomen treden meestal op rond middelbare leeftijd.

Het is een auto-immuunziekte.

Diagnose en behandeling

De klachten en de bevindingen bij lichamelijk onderzoek tellen zwaar mee. 

Bloedonderzoek: BSE is vaak verhoogd. > duidt op infecties.

Voor de juiste diagnostiek en behandeling is verwijzing naar de reumatoloog vaak noodzakelijk. 

Behandeling met pijnstilling (NSAID) en eventueel corticosteroïd injectie.

Wat is artritis?

Ziekte van Bechterew

Ontsteken de wervels en de gewrichten in het bekken en groeien vervolgens aan elkaar vast.  Ook op andere plaatsen kunnen gewrichten ontstoken (ook vaak ogen) en pijnlijk zijn. Erfelijke factoren spelen een rol. 

Vooral bij mannen.

Het begin van de ziekte is vaak al op jonge leeftijd.

Normaal         Bechterew

Diagnose en behandeling

BSE verhoogd bij actief ziektebeeld.

Diagnose door röntgen.

Behandeling met pijnstilling, fysio en beweging.

Soms wordt de patiënt licht invalide.

Aandoeningen van de slijmbeurzen

Tennisarm

Druk op de buitenkant van de elleboog = pijnlijk

Eentonige, te lang volgehouden bewegingen in de polsgewrichten kunnen de klachten uitlokken en in stand houden. Duur van de klachten zijn rond de 9 maanden.

Bursitis

Bursa = met slijm gevuld zakje onder een pees

Bursitis = slijmbeursontsteking

Oorzaak = beschadiging of overbelasting

Behandeling = pijnstilling en rust, mits dit houdbaar is. Anders blijven bewegen!

Evt. corticosteroïden inspuiten

Waarom wordt fysiotherapie veel toegepast bij de genoemde ziektebeelden denk je?

Ganglion

= cyste in het kapsel van een gewricht of in een pees.

Een ganglion geeft meestal geen klachten en kan vanzelf verdwijnen. Anders via punctie laten verwijderen of corticosteroïden inspuiten.

Contractuur van Dupuyten

Vooral bij blanke mannen vanaf middelbare leeftijd.

Erfelijkheid speelt een rol. 

Bij contractuurvorming is een operatie noodzakelijk. Meestal komt de aandoening daarna echter terug.

Baker-cyste

= kniekuilcyste

oorzaak = overbelasting of gewrichtsziekte.

Een kniekuilcyste kan vanzelf overgaan.

Cyste kan wel terugkomen

Enkeltrauma

ook wel inversietrauma = naar binnen gedraaide voet

contusie = gekneusd (alleen huid, spier- en bindweefsel aangetast)

distorsie = verstuikt/verzwikt (uitgerekte enkelbanden)

enkelbandruptuur = enkelband gescheurd

Hamerteen

Vormafwijking van een teen

Oorzaak is te nauw schoeisel of neurologische en gewrichtsaandoeningen

De behandeling is met hulpmiddelen als steunzolen. De orthopeed kijkt of operatie mogelijk en/of nodig is.

Fybromyalgie

Pijn in de ‘weke delen’ van het bewegingsapparaat, zoals spieren, pezen en bindweefsel (ook wel 'wekedelenreuma').

Triggerpoints zijn pijnlijk.  Bij bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek worden geen afwijkingen gevonden.

De aandoening geldt als stoornis met lichamelijke klachten, zonder dat er een duidelijke lichamelijke of psychische verklaring voor is.

Blijven bewegen is belangrijk. Fysiotherapie is mogelijk. Leefstijladviezen.

Medi, 20 jaar, is aan het joggen in het park. Door een ongelukkige beweging klapt zijn linkerenkel naar binnen. Hij kan nog wel lopen maar de pijn wordt steeds erger. De voet zwelt op.
Waar denk jij aan?

1. enkelbandruptuur
2. distorsie
3. contusie