12.2 Geen leven zonder water

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 2

12.2 Zonder water geen leven

M&N leerjaar 2

Wat gaan we doen?

• Terugblik
  
• Uitleg 12.2
  
• Kennistest

Waar ga je over leren?

• Water, concentratie, dosis en waterkringloop.
• Drie fasen: gas, vloeibaar, vast.
• Smeltpunt en kookpunt.

Wat weet je nog van?

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Wie is de producent

1. Pissebed
2. Kat
3. Kastanjeboom
4. Egel

Wie zijn reducenten

1. Planten en dieren
2. Dieren en schimmels
3. Schimmels en Planten
4. Bacteriën en Schimmels

Welke kringloop zie je in de afbeelding

1. Voedselkringloop
2. Koolstofkringloop
3. Stikstofkringloop
4. Afvalkringloop

Uitleg over 12.2

Water/ land verdeling

Verhouding/ percentage land en water op aarde.

Water in je lichaam

Water in je lichaam

Water in ons lichaam?

Nodig om stoffen in transporteren (bloed)

Lichaamstemperatuur te reguleren (zweet)

Gemiddeld water gebruik per dag per huishouden

Soorten water

• Oppervlakte water 
• Grondwater

Veiligheid drinkwater

Concentratie van stoffen: 

• De hoeveelheid opgeloste stoffen in een vloeistof. 
• Concentratie is de hoeveelheid opgeloste stof in milligram per liter water (mg/L)

Dosis: 

• De hoeveelheid van een stof die je binnenkrijgt.

Rekenen met de dosis.

Als voorbeeld nemen we Kwik in drinkwater. Stel dat je twee liter water drinkt op een dag, hoeveel kwik krijg je dan binnen?


2 Liter x 1,0 mg = 2,0 mg kwik.


Dus:

aantal liter x waarde van de stof  = dosis

Faseovergangen

Fase-driehoek

Bevriezen heet 

bij andere stoffen dan water stollen

Rijpen = De ijsafzetting in een diepvriesvak of prachtige ijskristallen op takjes van bomen of ijsbloemen op ramen: allemaal zijn ze afkomstig van waterdamp in de lucht, die door sterke afkoeling direct overgaat in ijs. 

Vervluchtigen = droogijs

Moleculen

Faseovergangen

Smeltpunt en kookpunt

• Smeltpunt is de temperatuur wanneer een stof van 'vast' naar 'vloeibaar' gaat
• Kookpunt van 'vloeibaar' naar 'gas'. 

Waterkringloop

Als er landijs smelt, stijgt de zeespiegel.

Water en ijs zijn niet precies even zwaar. Daardoor drijft ijs op water.

Dit heeft te maken met de dichtheid.

Wat is dichtheid

De dichtheid geeft aan hoeveel massa (gewicht) van een stof aanwezig is in een bepaald volume. 

De massa van 1 cm3 heet dichtheid

Hoe hoger de dichtheid, hoe zwaarder de stof.

Dichtheid

grootheid	eenheid	symbool
dichtheid	g / cm 3
volume	cm 3	V
massa	gram	m

ρ

Oefenen met rekenen

Opgave 1

m = 150 g, V = 90 cm3

Bereken de dichtheid van deze stof.

Opgave 2

V = 125 cm3, m = 80 g

Bereken de dichtheid van deze stof.

Dichtheid = massa/volume

1. 150/90 = 1,66 g/cm3
2. 80/125 = 0,64 g/cm3

Kennistest 

Er volgen nu drie vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Waterdamp

Vloeibaar

water

sneeuw en ijs

door verwarming

het kan stollen en verdampen

door 

afkoeling onder nul

verdampt

gesmolten of gecondenseerd

stollen

Hoe noemen we de faseovergang van gas naar vloeibaar

1. Sublimeren
2. Condenseren
3. Verdampen
4. Rijpen

Fase-driehoek

verdampen

condenseren

stollen

smelten

rijpen

vervluchtigen

/ sublimeren

Vast (s)

Vloeibaar (l)

gas (g)

Het smeltpunt van ammoniak is -78 ℃
Kookpunt is -33 ℃
In welke fase is ammoniak bij -51 ℃

1. Vast
2. Vloeibaar
3. Gas

Welke twee buizen hebben dezelfde concentratie

1. A en B
2. B en C
3. C en D
4. D en E

Het begrip concentratie betekend...

1. Het aantal opgeloste stof per liter water.
2. Het aantal liter water per opgeloste hoeveelheid stof.
3. Hoe sterk iets is.
4. Ander woord voor dosis.

De dosis is..

1. De hoeveelheid stof die voor 1 totale mens is toegestaan
2. Aantal gram van de stof wat per kg lichaamsgewicht is toegestaan.
3. De concentratie bepaalde stoffen die in drinkwater mogen voorkomen.

Een konijn weegt 3 kilogram. Het konijn drinkt vervuild water. In het water zit de giftige stof lood opgelost. De concentratie lood in het water is 16mg/l. De letale dosis lood voor konijnen is 56mg/kg. Na hoeveel liter drinken is het konijn dood?

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

Weektaak

12.2 opdracht 1 t/m 29 (overslaan 25, 26).

Werken tot 12:00
Hulp? Boek of docent
Klaar? Verder werken