Praat mar Frysk - ferfolch - les 1 (mei oare wurden)

• Fries
• Beroepsopleiding

Praat mar Frysk - ferfolch - les 1

PLAATSJE: Fryslân ûnder wetter yn Natuurmuseum.

Les 1: Ien mei de natuer wêze = Jin hielendal oanpasse oan 'e natuerlike omjouwing.

Alle lessen begjinne mei ien of mear stikjes tekst om te lêzen. De teksten binne bedoeld om it tema fan de les yn te lieden en fansels is it ek goed om de útspraak te oefenjen mei it lûdop foarlêzen.

Nei it skoft is it de bedoeling dat kursisten prate oer in ûnderwerp dat se sels taret hawwe. Dat kin oer fan alles gean. Sprekbeurten kinne beoardiele wurde mei in rubric.

Wurklist

Yn 'e kunde komme

Praktyske saken: EduFrysk

                                     Lesserige en fakânsje

                                     Kofje / tee (1 euro de jûn, ôfrekkenje lêste les)

Foarlêze

Praatopdrachten, spultsjes en oefenje mei tiidwurden

Húswurk

Neigesetsje

8E6ubU

Yn 'e kunde komme

Sis dyn namme én:

leeftiid

hâld (net) fan ...

Ik bin gek op ...

Ik bin sljocht op ...

Ik haw niget oan ...

Ik haw it mier oan ...

...

Tongbrekkers

Advys foar Hollanners dy’t Frysk leare:

Hâld de konversaasje, foaral yn it begjin, ienfâldich.

Sis net:

Wylst de sinne de blommen tutet, snaskje de maitsen fan in wesp 

yn it farske fleis fan in libbene rûp om,

ferkokhalzet in riger in alles fan de dei ferwachtsjende kikkert, 

wâdet de natoerbeskermer trije strânljipaaien plat 

en tefret in foks in hin.

Mar sis:

Wat bisto leaflik, rizende simmermoarn!

Rients Gratama

Ut: Ik woe dat ik in Drint wie, Afûk 2003

TIP: Yn EduFrysk harkje.

Slagget it kursisten om dit foar te lêzen?

Echt wier?!!

Wurkje yn twa groepen.

Betink trije dingen oer dysels.

Twa binne wier, ien is net wier.

Fertel dyn groep oer alle trije.

De oaren moatte riede

 wat net wier is.

FOTO: Frans Faber.

Foarlêze

Lês om bar in stikje foar.

Tink dêrby goed om de útspraak.

Ut: Teltsjes fan Tellegen : Alventritich bisteferhalen.

Gloeiwjirm = glimworm (Frysker: Glimwjirm)

Tuorre = tor / kever

Stiifsinnich = stijfkoppig

Wurdfjild

Side 14 - 16

Meitsje in persoanlike top 5

fûgelnammen

beammenammen

plantenammen

En brûk dy wurden alle wiken!

Praat mar Frysk

Wurkje yn groepkes fan 3-4. 

Jou inoar feedback.

A praat oer it tema.

B & C (en D) harkje en lette op:

wurdskat & útspraak

grammatika & tiidwurden

Prate oer Natuer

Fertel wat der allegearre yn dyn tún stiet, rint en fljocht.

Wat is dyn favorite bist en wêrom?

Giesto faak de natuer yn? Wêr giest dan it leafst hinne?

...

Skoft

Skoft

side 16

1. Sa smoarch as in

2. Sa wurch as in

3. Sa toarstich as in

4. Sa nidich as in

5. Sa meager as in

6. Sa lilk as in

7. Sa sinnich as in

8. Sa grou as in

9. Sa sêd as in

10. Sa grutsk as in

11. Sa kâld as in

12. Sa bliid as in 

.... witte jimme der noch mear?

Ferlikingen mei bisten.

side 16

1. Sa smoarch as in baarch.

2. Sa wurch as in maits.

3. Sa toarstich as in hynder.

4. Sa nidich as in spin.

5. Sa meager as in roek (... as branhout).

6. Sa lilk as in tuorre.

7. Sa sinnich as in baarch.

8. Sa grou as in tyk.

9. Sa sêd as in mûs.

10. Sa grutsk as in pau.

11. Sa kâld as in bok.

12. Sa bliid as in protter.

.... witte jimme der noch mear?

Ferlikingen mei bisten.

Tiidwurden

Sykje út de tekst 'Lit bern bûten op ûntdekking gean' (side 13) in tiidwurd en feroarje dan hieltyd de persoan en dus de foarm fan it tiidwurd. Doch dat foar de notiid en de doetiid.

De bern boartsje yn de modder.

Hy boartet yn de modder. (notiid)

Hy boarte yn de modder. (doetiid)

Mei oare wurden

Wurkje yn groepkes fan 3-4.

Ien fan de teamleden omskriuwt in wurd / it bonuswurd fan it kaartsje, de oare teamleden besykje se te rieden. By it omskriuwen meist gjin diel(en) fan it wurd of in oersetting brûke. Bonuspunten foar it rieden fan alle wurden binnen 30 sekonden.

Fragen beantwurdest mei ja/nee.

Húswurk

Wurdskat Natuer.

EduFrysk flitskaarten.

EduFrysk ekstra materiaal.

Sprekbeurt tariede:

dyn bist / in bist

hâld net fan bisten

YouTUbe 

Hynders fan it waad rêden yn 2006.

https://youtu.be/0tu54wkY--o?si=jgmwqEVrX36qVI0T

Neigesetsje

Wurdsiker

Fûgelnammen

Memory fûgels

Ferdiel de groep yn 4 groepkes. Elts groepke kriget in steapeltsje memory-kaartsjes.

Lis de kaartsjes mei it plaatsje/de tekst nei ûnderen op tafel.

A draait twa kaartsjes. Is it in plaatsje fan in fûgel en de bypassende fûgelnamme? Dan meist beide kaartsjes hâlde en hâldst de beurt. Is dat net sa, dan bist dyn beurt kwyt.

B draait twa kaartsjes. ...

...

Ik soe graach ...

Op it boerd komme fjouwer wurden te stean.

Wat soesto it leafste wêze wolle?

Stel inoar fragen.

Foarbyld:

wetterfal

Is it in hege wetterfal?

Wêr fyn ik dy wetterfal?

Kaartspul

Elk kriget in tal spylkaarten.

Lis in kaart op tafel en fertel wat oer josels, bygelyks: ik ha blauwe eagen, ik ha trije bern, ik fyn pizza lekker.

By elke sin wurdt in kaart dellein. Sadree't ien út de groep in oerienkomst hat mei it fertelde, leit hy/sy ek in kaart del en beneamt dy oerienkomst, bygelyks: ik fyn pizza ek lekker.

Hy/sy giet dan troch mei fertellen oant in oar in kaart delleit.

NEDICH: In pakje spylkaarten.

Diel it hiele pakje út, it makket net safolle út oft immen ien kaart mear of minder kriget.