Anatomie 2.2.1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 4

Periode 1

Leerjaar 2

Vorige les

- Hoe kan zwelling van neusslijmvlies ontstaan?

- Wat is pseudokroep?

- Moet je bij een bloedneus voor- of achterover buigen?

- Wat is tinnitus?

- Hoe behandel je een otitis externa?

- En een OME?

- Welke aandoeningen kent het evenwichtsorgaan?

Lesindeling 

1. Welkom (5 min.)
2. Herhaling vorige les (10 min.)
3. Lesdoelen (5 min.)
4. Anatomie van het oog (50 min.)
5. Pauze (15 min.)
6. Werking van het oog (30 min.)
7. Zelf aan de slag (20 min.)
8. Herhalen lesdoelen (5 min.)
9. Huiswerk en afsluiting (5 min.)

Lesdoelen

1. Aan het eind van de les kun je de verschillende structuren van het oog en hun werking benoemen
2. Kun je uitleggen wat er bedoeld wordt met het accommoderen van het oog
3. Kun je uitleggen wat het verschil is tussen bijziend en verziend
4. Ken je de belangrijkste oogonderzoeken 

Eerst zelf aan de slag!

https://www.biodesk.nl/zintuigen/puzzel-oog.php 

Voeg jouw antwoord toe

Functie van het oog

Zintuig: vangt lichtprikkels op en stuurt deze via oogzenuw (nervus opticus) naar hersenen

Sensibele visuele schors (achterhoofd) 

Kwetsbaar: 

- Oogkassen, oogleden en wimper

Het oog bevindt zich in de oogkas en is circa 2.3 cm in doorsnee. Doordat het oog uit relatief zachte materialen bestaat, is het kwetsbaar voor beschadigingen. De oogkas heeft dan ook vooral een beschermende functie. In de oogkas zitten gaten en spleten om alle zenuwen en bloedvaten door te laten.

Ook de oogleden en de wimpers beschermen het oog. 

- oogleden: tegen stof en licht, afsluiting tijdens slaap

- Wimpers: beschermen tegen kleine stofjes, tastgevoelig, sluiten in reflex bij aanraking, talg om uitdroging te voorkomen

Drie lagen van het oog

1. Harde oogrok (sclera)

- Bescherming en stevigheid

- Omgeven door slijmvlies (conjunctiva)

- Doorzichtig aan voorkant

-> hoornvlies (cornea)

Het hoornvlies is doorzichtig en zorgt ervoor dat het licht doorgelaten wordt en dat de lichtstralen van richting veranderen doordat zij op het hoornvlies breken

- veel pijnzintuigen

Drie lagen van het oog

2. Druifvlies (uvea)

- Vaatvlies 

- Regenboogvlies (iris)

- Pupil

- Straallichaam 

Vaatvlies zorgt voor bloedtoevoer

Regenboogvlies (iris): gekleurde deel van het oog, verkleint en vergroot pupil

- veel pigmentcellen: donkere ogen

- veel licht: kleine pupil

straallichaam is de plek waar de spieren van de lens verbonden zijn aan de buitenkant van het oog

- maakt kamervocht aan

Drie lagen van het oog

3. Netvlies (retina)

Receptoren om het licht op te vangen

- prikkel wordt een elektrische impuls die via de oogzenuw naar de hersenen gaat

Staafjes en kegeltjes

Staafjes: beweging en zwart-wit -> minder scherpe waarneming (denk maar aan kijken in het donker)

Kegeltjes: kleuren en details -> zeer scherpe waarneming

Drie lagen van het oog

3. Netvlies (retina)

Gele vlek (macula)

Blinde vlek (papil)

Gele vlek: veel kegels -> kun je het scherpst mee zien (ligt recht achter de pupil)

Blinde vlek: netvlies gaat over in de oogzenuw -> geen staafjes/kegeltjes en kan dus niks zien

Overige anatomie

Lens

Glasachtig lichaam

Voorste oogkamer

Achterste oogkamer

Lens: zorgt voor breking van het licht en is noodzakelijk om beelden scherp op het netvlies te krijgen

- werking van lens heet accommoderen

Glasachtig lichaam: gelei -> geeft het oog vorm en zorgt ervoor het het netvlies tegen het vaatvlies aan blijft zitten

Oogkamers bevatten kamervocht

Even in de herhaling...

Uit hoeveel lagen bestaat het oog?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Met welk nummer wordt de lens aangegeven?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 12

Wat geeft nummer 6 aan?

1. Netvlies
2. Vaatvlies
3. Harde oogrok
4. hoornvlies

Het hoornvlies is onderdeel van de harde oogrok

1. WAAR
2. NIET WAAR

Met welk nummer wordt de blinde vlek aangegeven?

1. 5
2. 7
3. 9
4. 11

Wat geeft nummer 9 aan?

1. Blinde vlek
2. Gele vlek
3. Lens
4. Pupil

Met welk nummer wordt de oogzenuw aangegeven?

1. 2
2. 3
3. 8
4. 10

Zelf aan de slag

Expert College: Zintuiglijk stelsel - Anatomie oog

PAUZE

Werking van het oog

Pupilreflex

Accommodatie

In en om je oog zitten veel spiertjes die ervoor zorgen dat je goed en scherp kunt zien.

Pupilreflex

Kringspieren

Straalsgewijs lopende spieren

In en om je oog zitten veel spiertjes die ervoor zorgen dat je goed en scherp kunt zien.

Als een spier zich samentrekt, dan wordt hij korter

Accommoderen

Om een beeld scherp te kunnen zien, is niet alleen voldoende licht nodig wat door de pupil heen valt. Het beeld zal ook scherp op het netvlies moeten vallen.

Je kunt dit vergelijken met het scherpstellen van een camera.

Het licht kaatst van het object af waar je naar kijkt en valt door het hoornvlies en de lens op het netvlies. Als de lichtstralen door de lens heen vallen, dan worden deze gebroken (denk maar aan een regenboog als je schuin door glas heen kijkt)

Vallen deze lichtstralen weer op één punt, dan heb je een scherp beeld.

Accommoderen

Als je in de verte kijkt, dan hoeven de lichtstralen minder sterk te breken en de is lens plat.

- Net als bij de pupil zijn hierbij de rechte spieren (de lensbandjes) strakgetrokken en de kringspieren zijn ontspannen

Als je dichtbij kijkt, moeten de lichtstralen sterk breken (een scherpe hoek maken (denk maar aan een bocht tijdens het autorijden) en wordt de lens boller. 

- Hierbij zijn de kringspieren aangespannen en de lensbandjes ontspannen

Dit aanpassen door de lens noemen we accommoderen

Accommoderen

Flubberbal van de action?

Als je naar iets in de verte kijkt, dan is de lens...

1. BOL
2. PLAT

Als je naar iets in de verte kijkt, dan zijn de lensbandjes...

1. Ontspannen
2. Strak gespannen

Als de lens bol staat, dan kijk je naar iets...

1. In de verte
2. Wat dichtbij is

Als je naar iets kijkt wat dichtbij is, dan zijn de kringspieren...

1. Aangespannen
2. Ontspannen

Bijziend

- Myopie = bijziendheid

- Dichtbij goed kunnen zien

- Te bolle ooglens

- Oogbol is langer dan normaal

- Lichtstralen focussen vóór het 
   netvlies

Het is dus de bedoeling dat alle lichtstralen op één punt, de gele vlek, van het netvlies terecht komen.

Bijziend -> licht breekt eigenlijk te sterk

Bijziend

Het is dus de bedoeling dat alle lichtstralen op één punt, de gele vlek, van het netvlies terecht komen.

Bijziend -> licht breekt eigenlijk te sterk

Holle lens breekt de lichtstralen iets naar buiten, waardoor de sterke breking wordt opgeheven.

Verziendheid

- Hypermetropie = verziendheid

- Veraf goed kunnen zien

- Te platte ooglens

- Oogbol is korter dan normaal

- Lichtstralen focussen achter 
   het netvlies

- Ouderdom: presbyopie

Als mensen ouder worden, hebben zij vaak een leesbril nodig. Zij kunnen dichtbij niet goed meer zien. Dit noemen we presbyopie

- door minder elastische ooglens en meer moeite om lens bol te maken

Verziendheid

Als mensen ouder worden, hebben zij vaak een leesbril nodig. Zij kunnen dichtbij niet goed meer zien. Dit noemen we presbyopie

- door minder elastische ooglens en meer moeite om lens bol te maken

bolle lens breekt het licht alvast wat voor

In groepjes voorbereiden

1. Visusmeting
   
2. Oftalmoscopie en spleetlamp
   
3. Tonometrie
   
4. Perimetrie
   
5. Fluorescentieangiografie
   

- Wat wordt er onderzocht?

- Hoe gaat het onderzoek?

- Wat moet de patient weten?

Minimaal 2 en maximaal 4 dia's

Maximaal 5 minuten

Waar ga je de informatie opzoeken?

Hoe weet je of het betrouwbaar is?

Wat ga je vertellen?

Waar let je op bij de voorlichting?

Lesdoelen

1. Aan het eind van de les kun je de verschillende structuren van het oog en hun werking benoemen
2. Kun je uitleggen wat er bedoeld wordt met het accommoderen van het oog
3. Kun je uitleggen wat het verschil is tussen bijziend en verziend
4. Ken je de belangrijkste oogonderzoeken 

Huiswerk

In groepjes voorbereiden presentatie oogmetingen

- Minimaal 2 en maximaal 4 dia's

- Duur: maximaal 5 minuten

- Iedereen werkt mee/kent de informatie

woensdag of vrijdag