MAW 3.2 - macht

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Positietoewijzing 

Positieverwerving 

Maatschappelijke oorzaken bepalen de maatschappelijke positie van een groep of individu

Het verkrijgen van  maatschappelijke positie door de eigen bijdrage van een persoon 

Bijvoorbeeld: havo/vwo advies moet starten op havo 

Bijvoorbeeld: inzet op school

In India is vooral sprake van positietoewijzing en weinig positieverwerving. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de invoering van quota die ervoor zorgen dat mensen uit verschillende kasten in overheidsdienst kunnen werken. 

Check!

3.1: opdrachten 1, 2 en 3 (blz. 52 en 53).

Vragen over deze opdrachten?

Vul aan

Toen mevrouw Boelens klein was ze door haar ouders veel voorgelezen omdat haar ouders het belangrijk vonden haar 1)... kapitaal mee te geven. 

Haar ouders gaven haar heel veel vrijheid in haar studiekeuze, maar zelf vond ze het belangrijk om naar de universiteit te gaan, en hier hard voor te werken. Hier is sprake van positie 2)...

Haar ouders hebben allebei niet gestudeerd, maar zelf heeft ze de universiteit wel afgerond, ze kon 3)... op de 4)... Dat is over het algemeen alleen mogelijk in een 5)... samenleving. 

Welke vorm van kapitaal herken je in het bericht?

Gesloten of open samenleving?

3.2: Macht & 3.4: gezag 

• Je kent het kernconcept macht en kunt het toepassen in een vreemde context 
• Je kunt de vier verschillende machtsbronnen benoemen en uitleggen wanneer je met welke te maken hebt 

• Je kent het verschil tussen formele en informele macht 
• Je kunt uitleggen wat het dilemma van de collectieve actie inhoudt.
• Je kent het kernconcept gezag. 

Macht? 

Macht

Het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en de mogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten.

Gebruik het kernconcept macht in je antwoord. 

Pas de verschillende delen toe:

• Hulpbronnen ingezet (welke dan) om doelstelling te behalen (welke doelstelling).
• Handelingsvermogen van anderen

 te beperken (kleiner maken)

 of te vergroten (groter maken)

 en hoe dan? 

Vier machtsbronnen

1. Affectieve machtsbronnen: gevoel en emoties, charisma
2. Cognitieve machtsbronnen: kennis
3. Economische machtsbronnen: geld en bezittingen
4. Politieke machtsbronnen: politieke machtsdragers, zoals wetten en militaire middelen

Machtsbronnen

Een rechter gebruikt twee soorten machtsbronnen. Welke twee?

Leg je antwoord uit!

Informele en formele macht

• Formele macht is vastgelegd in regels of wetten
• Informele macht is niet officieel vastgelegd, iemand heeft macht door bepaalde vaardigheden, kennis of charisma.

3.2: macht & 3.3: gezag 

• Je kent het kernconcept macht en kunt het toepassen in een vreemde context 
• Je kunt de vier verschillende machtsbronnen benoemen en uitleggen wanneer je met welke te maken hebt 

• Je kent het verschil tussen formele en informele macht 
• Je kunt uitleggen wat het dilemma van de collectieve actie inhoudt.
• Je kent het kernconcept gezag. 

Mini onderzoek: macht

• In duo's.
• Kies een persoon mensen met macht.

• Gebruik het kernconcept macht om uit te leggen dat deze mensen macht hebben.
• Benoem welke machtsbron(nen) ze hebben.
• Omschrijf of de macht formeel of informeel is

Collectieve goederen

Soms is macht nodig om een collectief goed te realiseren. 

Samenwerken om een goed te bereiken waar iedereen baat bij heeft

Bijv. schoon drinkwater, infrastructuur, openbare orde en veiligheid.

Kenmerken van collectieve goederen:

 1. Iedereen draagt bij 

 2. Iedereen kan evenveel profiteren van het collectieve goed

 3. Non-exclusief (niemand kan worden uitgesloten)

Het dilemma van collectieve actie

• Als mensen samenwerken om een collectief goed te realiseren is dat collectieve actie

• Mensen kunnen profiteren van collectieve actie, zonder mee te werken
• Dit zijn free riders

pagina 55

Gezag: macht die als legitiem wordt gezien

• Politici streven naar gezag: dan wordt hun positie sterker 

pagina 56

Aan de slag!

Lees paragraaf 3.3

Maak opdrachten 12 en 15 (blz. 60 en 63)

Klaar? Leerdoelen uitwerken

Vul aan!

De docent 1)... heeft veel kennis over zijn vak en kan deze hulpbron inzetten om 2)... te bereiken: leerlingen veel laten leren over het vak. De soort hulpbron kan je een 3)... hulpbron noemen. Leerlingen luisteren in de les goed, de docent heeft gezag, zijn macht wordt als 4)... gezien. De macht van de  docent is op papier vastgelegd, dat noemen we 5)... macht.