§2.3 Patronen: de politieke en sociale wereldkaart

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§2.3 Patronen: De politieke en sociale wereldkaart

- deel 1

H2 Wereldbeeld

    Wat verbeeldt de cartoon?

l

Lesdoel

• Hoe staat het met het democratische gehalte van alle soevereine staten?
• Je bent op de hoogte van de verschillende machtsblokken die er in de wereld zijn.

www.dumpert.nl

Waar gaat deze kwestie over?
Noem 1 begrip. Denk sociaal-aardrijkskundig..

Qatar

In welke categorie 

zouden we Qatar indelen?

Autocratie en autoritairisme

Closed autocracies - Autocratie: een persoon heeft het voor het zeggen

Electoral autocracy - Autoritarisme: gebaseerd op ondergeschiktheid tegenover de staat, met ingeperkte mogelijkheid is om oppositie te vormen en een tegengeluid te laten horen.

Democratie

Electorale democratie - er wordt gestemd, de meerderheid heeft het voor het zeggen.

Liberale democratie - er wordt ook rekening gehouden met de belangen van minderheden en mensenrechten worden verdedigd.

Qatar is een absolute monarchie en dus

1. Een electorale democratie
2. Een liberale democratie
3. Een autocratie
4. Een electorale autocratie

Politiek stelsel

Verschillende manieren van besturen:

• Democratie: vrije verkiezingen (Nederland)
• Beperkte democratie: gecontroleerde verkiezingen (Wit-Rusland)??? 
• Dictatuur: autoritair bestuurd (N-Korea)

Welke 3 grote veranderingen zijn er te zien? Waar hangen ze mee samen?

Ontwikkelingen sinds 1990

1. Sinds 1990 neemt aantal democratische landen toe.
2. Het democratisch gehalte in rijke landen is in het algemeen hoger dan in arme landen.
3. Onderwijs kan bijdragen aan het democratisch gehalte van een land.

In je eigen woorden: 1. Wat is een soevereine staat?
2. Gokje: Hoeveel zijn er wereldwijd?

Soevereine staat

• Mag als enige macht uitoefenen over bevolking en grondgebied
• 2022: 195 staten

Bestuurskracht

• Zwakke staten: gezag niet in hele land -> Verschillende etnische en religieuze groeperingen.

• 'Failed states'

controversiële term "mislukte staat"

een staat waarin de centrale overheid praktisch geen tot weinig controle heeft over het eigen grondgebied.

Zelfstandig aan de slag

1. Nakijken 2.2 & vragen stellen over gemaakt werk

2. Lezen & maken 2.3: opdracht 1 t/m 3 en keuze 4 of 5 (2 lessen) -> maak de atlasopdrachten echt met de atlas

• Planning
• maandag 14/11 afsluitende les 2.3, 
• woensdag 16/11 examentraining maken, 
• maandag 21/11 bespreken examentraining

Zijn deze kaarten objectief?

Zijn deze kaarten objectief?

Machtsverdeling

• Tot 1990: Bipolair
• Welke landen zijn dit geweest?
  

• Nu: ontstaan multipolair machtssysteem
• Wereldwijd?
  
• Regionaal? 

Op zoek naar 'vrienden'

• Grootmachten gaan op zoek naar 'vrienden'
• Regionale samenwerkingsverbanden tussen kleine landen

(ASEAN, EU)

Onderwijs, de motor tot ontwikkeling

• Hoe?
• Slecht onderwijs zorgt voor talentverlies --> terwijl een goed opgeleide bevolking een belangrijke voorwaarde is om op lange termijn tot ontwikkeling te komen.

Conclusie

Hoe staat het met het democratische gehalte van alle soevereine staten?

Wat kan je hier nu over zeggen?

Geen vrijheid 

Beperkte vrijheid 

Vrije staatsvorm 

Democratie 

Beperkte democratie 

Dictatuur 

Tijdens de Koude oorlog was de wereld vooral ...

1. bipolair
2. multipolair

Voor 1990 had de wereld een bipolaire economie, met 2 grootmachten. Welke grootmacht was er, naast de VS?

1. Rusland
2. China
3. Japan
4. Sovjet-Unie