4.2 Duitsland: de Europese reus

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

4.2 Duitsland: de Europese reus

B193 Bestaansmiddelen & B206 Diensten

Bestaansmiddelen zijn manieren om een inkomen te verkrijgen.

Primaire sector = landbouw

• Producten worden regelrecht uit de natuur gehaald.
  BV. landbouw, visserij en mijnbouw

Secundaire sector  = industrie

• Producten uit de primaire sector worden verwerkt tot andere producten.
  BV. industrie, bouwbedrijven, elektriciteits-, gas- en  waterleidingbedrijven.

B193 Bestaansmiddelen & B206 Diensten

De dienstensector kun je verdelen in:

Tertiaire sector = commerciële dienstverlening

• Doel is geld verdienen, handel:
  BV. banken, transport, winkels, horeca

 Quartaire sector: niet-commerciële dienstverlening

• Er wordt geen winst gemaakt.
  BV.  gezondheidszorg, onderwijs, defensie, brandweer, rechtspraak, meeste mensen bij de overheid.
  
  

Meestal worden de tertiaire en quartaire sector samengenomen (noemen we dan tertiair) 

B205 Industrie

- Zware industrie

Zware industrie:

• Gebruiken veel (ruwe) grondstoffen
• Hoogovens, staalfabrieken, olieraffinaderijen, scheepswerven, chemische fabrieken
• Leveren halffabricaten
  
  
  
  

 Tijdens Industriële Revolutie: bij vindplaats steenkool.

B205 Industrie

- Lichte industrie

Lichte industrie:

• Gebruiken veel halffabricaten
• Maken vooral consumentenproducten
• Kledingindustrie, huishoudelijke apparaten
  

B205 Industrie

- Hightechindustrie

Hightechindustrie:

• Gebaseerd op toepassing hoogstaande kennis
• Apple, laboratoria, medische apparaten

Industrie in Duitsland

Duitsland is na WOII economisch snel gegroeid.

Hightechindustrie = gebaseerd op  hoogstaande technische kennis.
BV. chemie en auto-industrie

Industrie in Duitsland

Duitse auto-industrie: autofabrieken, maar ook toeleverende bedrijven vestigen zich vlakbij elkaar.

Agglomeratievoordelen = de voordelen van het bij elkaar zitten. 

BV: lagere kosten.

B211 Agglomeratievoordelen

Gelijksoortige bedrijven vestigen zich graag bij elkaar.

Profiteren van elkaars aanwezigheid. of ze maken gebruik van dezelfde toeleveringsbedrijven.

 =  agglomeratievoordelen

Meer diensten

Ook de dienstensector ontwikkelde zich in Duitsland.

Steeds hoger opgeleide bevolking, dus ook  hoogwaardigere diensten.

BV. advocatenkantoren, designbureaus, banken - Frankfurt

-> groeiden uit tot multinationale ondernemingen (multinationals).

= Dienstensector groter aandeel economie

Regionale verschillen - Oosten

Economische ontwikkeling Duitsland: niet overal gelijk.

Belangrijke oorzaak: verdeling in BRD en DDR tussen 1945 en 1989

West-Berlijn = BRD (Amerikanen, Britten, Fransen)

Oost-Berlijn = DDR (Sovjet-Unie)

Regionale verschillen - Oosten

Na hereniging was de industrie in het oosten verouderd:

• Veel bedrijven konden concurrentie niet aan en gingen failliet
• Grote werkloosheid
  
  

Sindsdien: 

• Grote investeringen in de infrastructuur
• Vestiging nieuwe bedrijven in het oosten

Regionale verschillen - Ruhrgebied

Ruhrgebied en Saarland in het westen van Duitsland:

• Vroeger: mijnbouw (steenkool) en zware industrie (hoogovens, staalfabrieken)

Na 1960: mijnen en staalfabrieken dicht

• Veel werkloosheid

Maatregelen overheid:

• Verbeterde inrichting
• Investeringen in opleidingen en in het toerisme.

Regionale verschillen - Zuiden

Het zuiden is economisch het meest ontwikkeld:

• Veel hightechindustrie (BMW, Daimler-Benz, Porsche)
• Veel export van hightechindustrieproducten en diensten.
• Vooral door dit deel: grootste economie van Europa.

Invloed op de bevolkingsontwikkeling

De bevolking van Duitsland blijft ongeveer stabiel.

Laag geboortecijfer maar veel immigranten

B151 Sociale bevolkingsgroei

Sociale bevolkingsgroei = verandering van het bevolkingsaantal door vestiging (immigratie min  vertrek (emigratie).

Migratie = verhuizen van het ene woongebied naar het andere.

Migratiesaldo = vestiging min vertrek in een gebied.

vestigingsoverschot = positief migratiesaldo vertrekoverschot = negatief migratiesaldo

B151 Sociale bevolkingsgroei

Migratiesalo

Vestigingsoverschot = positief migratiesaldo

Er komen 20.000 en er vertrekken 10.000 ->
20.000 - 10.000 = 10.000 = vestigingsoverschot

Vertrekoverschot = negatief migratiesaldo

Er komen 10.000 er er vertrekken 20.000 ->

10.000 - 20.000 = -10.000  = vertrekoverschot 

B152 Vergrijzing en ontgroening

Bevolkingsafname in veel Europese landen door een sterfteoverschot (er sterven meer mensen dan kinderen die worden geboren)

->  bevolkingskrimp / demografische krimp

Belangrijke factoren:

• Vergrijzing: het aandeel 65+ in de totale bevolking neemt toe.
• Ontgroening: het aandeel 20- in de totale bevolking neemt af.

Invloed op de bevolkingsontwikkeling

Regionale verschillen in de bevolkingsontwikkeling:

Gebieden met een hoge werkloosheid hebben vaak te maken met demografische krimp / vertrekoverschotten:

• Oude industriegebieden, zoals het Ruhrgebied.
• Grote delen van Oost-Duitsland.
• Landelijke gebieden. 

Invloed op de bevolkingsontwikkeling

Regionale verschillen in de bevolkingsontwikkeling:

Groeigebieden:

• Steden als Berlijn, Hamburg, München, Keulen.
• Regionale centra als Paderborn en Nürnberg.