Duitsland HC 4.2 en 4.3 samenvattend

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Duitsland in Europa 1918 - 1991

Herhalingsles

Hoofdvragen bij de Historische Context

1. Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?
   
   
2. Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945 - 1961)?
   
   
3. Wat verklaart de hereniging van de beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961 - 1991)?

De ondergang van nazi-Duitsland 

Duitsland werd in 1945 verslagen door de geallieerden en de SU. Het land was geheel ontwricht en Heimatvertriebenen vonden er hun plaats. Duitsland werd opgedeeld in vier bezettingszones. 

- 1939 - 1945: Harde strijd 
>> Duitsland totaal ontwricht (pol/ec/moreel)
- Heimatvertriebenen, terugkerende soldaten en slachtoffers >> grote stroom aan migranten. 

Duitsland werd verdeeld in vier bezettingszones >> elk begon met denazificatie. 

Spanningen ontstaan tussen Sovjet-Unie en Westerse geallieerden:
verschil in opvatting over de opbouw van naoorlogs Europa + bewaren van de vrede
- SU: Stalin wilde communistische regimes vestigen
- VS (west): Trumandoctrine, Marshallplan + stimuleren Europese eenwording >> dam tegen expansie van het Communisme.  

1948: Blokkade van Berlijn: West "wint" door luchtbrug (+ langer volhouden). 

2. Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945 - 1961)?

- 1949: Westelijke bezettingszone samengevoegd: Bondsrepubliek Duitsland 
- 1949: Duitse Democratische Republiek (Oost)

Kanselier Konrad Adenauer - beleid:
- Gericht op het westen (lid van EGKS + NAVO)
- Wirtschaftswunder 
>> BRD werd een stabiele democratie.  
Maar: Geen erkenning van de DDR (wilde Duitse eenheid)

2. Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945 - 1961)?

In de DDR: 
- Nazi verleden speelde nog een rol >> leiders wilden socialistische staat creëren waarin het fascisme geen kans meer zou krijgen.

'50: Ulbricht is hun leider
- DDR wordt steeds meer een totalitaire dictatuur (naar voorbeeld SU). 

1953: Mislukte opstand:
- Staatssicherheitsdienst  (Stasi) - strenge controle op de bevolking: o.a. via systeem van verklikkers

Verdere integratie in Oostblok door aansluiting Warschaupact + Comecon.  

2. Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945 - 1961)?

0

In de DDR: 
- Economisch gaat het slecht.
- Enige doorgang naar westen: Berlijn 
>> doorn in het oog van de communistische leiders.

Oost-Berlijn loopt leeg >> oplossing: Berlijnse Muur (1961).

VS erkent de invloedssfeer van de SU en greep niet in. 

2. Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945 - 1961)?

Jaren '60 +: Verbetering van de relatie tussen VS en SU >> Detente

Ostpolitik van Kanselier Brandt >> relatie met de DDR + Oostblok verbeteren. 

- Ostvertrage: met de SU, Polen en DDR. 

- In ruime mate D-Mark kredieten.

- BRD erkent onschendbaarheid van bestaande grenzen.

- BRD en DDR erkennen elkaar als gelijkwaardige staten. >> 1973: beide lid van de VN.

- BRD en DDR sloten onderlinge overeenkomsten >> verbetering van de betrekkingen (bijv. wederzijdse bezoeken mogelijk)

1972: DDR + BRD erkennen elkaar als gelijkwaardige staten in de internationale politiek.
- BRD blijft toch streven naar een hereniging - ook onderdeel van de Ostpolitiek 
- DDR (Honecker) stond open voor Ostpolitik, maar scheiding is definitief.  

3. Wat verklaart de hereniging van de beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961 - 1991)?

Kritiek van jongeren op de consumptiecultuur en de beperkt gebleven denazificatie (veel bestuurders uit nazi-tijdperk hadden nog steeds hoge functies of invloed) ontaardde in de BRD in deze tijd in links terrorisme. 

Groepen die hiervoor verantwoordelijk waren, zoals de Baader-Meinhof Gruppe, ontvingen steun vanuit de DDR.
 

3. Wat verklaart de hereniging van de beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961 - 1991)?

IRA

De IRA (Irish Republican Army, Iers Republikeins Leger). In de jaren zeventig, tachtig en begin jaren negentig strijdt de IRA nog voor een verenigd onafhankelijk Ierland en proberen ze dit met geweld te bewerkstelligen. Geweld tussen Noord- en Zuid-Ierland volgt over en weer. Wanneer na het zogeheten Goede Vrijdag-akkoord in 1998 het grootschalige geweld stopt, zijn er zo’n 3500 mensen overleden aan de vele vuurgevechten, bomaanslagen en executies. Ongeveer de helft van alle slachtoffers zijn burgers. De andere helft betreft Britse soldaten, politieagenten en aanhangers van beide kanten.

ETA

ETA (Euskadi Ta Askatasuna, Baskisch Vaderland en Vrijheid) is een organisatie die streeft naar onafhankelijkheid van alle provincies in 

Baskenland. Pas in 2011 kondigt ETA een wapenstilstand af en in april 2017 leveren zij hun wapens in.

Brigate Rosse

In 1970 staan de geradicaliseerde studenten bekend als de Brigate Rosse. Door middel van terroristische aanslagen zoals ontvoeringen en moorden willen de Rode Brigades een revolutie van de arbeidersklasse bewerkstelligen.

Action Directe

De beweging is actief tussen 1979 en 1987 en richt zijn bomaanslagen en vuurwapenaanvallen vooral op doelen zoals zakenlui, de overheid, politie en militairen. Action Directe pleegt ongeveer tachtig bomaanslagen en vermoordt belangrijke personen. Een organisatie met antikapitalistische en marxistische idealen.

CCC

Een Belgische groepering met vergelijkbare idealen als de Baader-Meinhof groep. De Cellules Communistes Combattantes (Strijdende Communistische Cellen) plegen tussen 1984 en 1985 aanslagen in België. Bij deze aanslagen raken 28 mensen gewond en komen twee brandweermannen om het leven.

RAF

(Rote Armee Fraktion, Rode-Legerfractie) verantwoordelijk voor veel terreur. Deze beweging wordt ook wel de Baader-Meinhof Gruppe genoemd, vernoemd naar de twee oprichters en kopstukken van de beweging Andreas Baader en Ulrike Meinhof.

RaRa en RMS

RaRa (Revolutionaire Anti-Racistische Actie). De beweging bestaat uit krakers, is antiracistisch, tegen het Nederlandse vreemdelingenbeleid en fel tegen de apartheid in Zuid-Afrika.

RMS (Republik Maluku Selatan). Zuid Molukkers die geweldadige acties in Nederland pleegden; kapingen van treinen, scholen en andere overheidsgebouwen.

- Radicale jongeren,

- voortkomend uit studentenprotesten, 

- tegen het kapitalisme en de consumptiemaatschappij

- tegen de Vietnamoorlog, 

- tegen politie, gezag en de staat, 

- tegen de invloed van (ex-)nazi’s in naoorlogs Duitsland. 

Rote Armee Fraction

Baader-Meinhof Gruppe

denazificatie in West

- weinig doeltreffende aanpak van Nazi's. dmv vragenlijsten:  vervolging. veel nazi's nog in overheidsdienst

- weinig interesse in denazificatie: wegstoppen verleden, richten op wirtschaftswunder

- slachtofferrol ipv daderrol: geallieerde bombardementen, heimatvertriebenen, oostfront, etc.

denazificatie in Oost

- nazi's ontslagen

- streep onder de denazificatie: de communisten waren aan de macht, alleen in het westen zijn nog nazi's. propaganda: antifascistischer schutzwall.

- door com.partij lidmaatschap overheid toegankelijk voor ex nazi's (Gestapo > Stasi)

www.beeldengeluidopschool.nl

Vanaf 1985: Gorbatsjov - Glasnost + Perestrojka
- Meer vrijheid van meningsuiting >> openheid richting volk
- Meer economische vrijheid >> soort vrijemarkteconomie

Medewerking van het westen was hiervoor nodig:
Gorbatsjov liet daarom de Brezjnevdoctrine los ( SU grijpt niet langer in in landen waar communisme in gevaar komt)
>> grote gevolgen in o.a. Polen en Hongarije (o.a. IJzeren Gordijn opengeknipt)

DDR keerde zich af van deze liberale koers >> vreesden gevolgen van de hervormingen >> inwoners hadden echter het leven in West-Duitsland gezien >> ontevredenheid >> in 1989: protestbeweging voor meer vrijheid en politieke hervormingen
-  Veel mensen trokken al naar het westen >> Nov. 1989: Val van de Muur

3. Wat verklaart de hereniging van de beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961 - 1991)?

1989: val Berlijnse Muur

1990: Duitsland herenigd - Vanaf nu Bondsrepubliek Duitsland met Berlijn als nieuwe hoofdstad.

1991: Uiteenvallen SU >> einde Koude Oorlog

Na de Koude Oorlog:
- Invoering Euro (DU stemde in in ruil voor Franse steun voor hereniging + uitbreiding EU met Oostbloklanden)
- Binnenlandse problemen voor DU: veel economische + mentale gevolgen van het totalitaire regime in het oostdeel + immigratie werd een groot probleem.  

- Duitsland integreerde snel in Europa >> krijgt leidende rol.

3. Wat verklaart de hereniging van de beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961 - 1991)?