3.4 veiligheidsutopie

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 3

3.4 Veiligheidsutopie

Leerdoel 

Aan het eind van deze les kun je...

- het dilemma uitleggen tussen veiligheid en vrijheid

- Waarop een risicosamenleving gebaseerd is

- wat een preventie-staat is

Veiligheidsutopie

De risicosamenleving heeft gezorgd voor  een utopie. Een dilemma tussen vrijheid en veiligheid.

Boutellier: Deze wens leidt tot spanningen en veel tegenstrijdigheden in het gevoerde beleid door de politiek.

Wens tot handhaving

Burgers willen graag handhaving van regels en normen om de veiligheid te kunnen garanderen. Hierin voorziet het strafrecht.

Strafrecht = Het recht dat aangeeft welke feiten strafbaar zijn, wie de dader is en met welke sancties het plegen van strafbare feiten wordt bestraft.

Utopische jaren '70

In de jaren '70 dacht met het strafrecht af te kunnen schaffen. De goede gemeenschap zou criminaliteit namelijk voorkomen.

Dit bleek een utopie. Evenals dat men tegenwoordig gelooft dat het strafrecht bij zou dragen aan een verbetering van de sociale cohesie in Nederland.

Urgente positie strafrecht

Twee dilemma's:

1. Rechtshandhaving versus rechtsbescherming

• Het beschermen van burgers tegen terrorisme, criminaliteit en overlast
• Respect dat de overheid moet hebben voor vrijheid van burgers

1. Schuldig versus onschuldig

• Er moet worden voorkomen dat in de drang criminaliteit te bestrijden, onschuldigen slachtoffer worden van de publieke opinie. (Vb. Rechtszaak Volkert van der G.)

Rechtsstaat

De beginselen van de rechtsstaat dwingen ons tot het bewaken van drie minimumgrenzen:

1. Het verbod van onmenselijke behandeling;
2. Onschuldpresumptie (iedereen is onschuldig totdat het tegendeel bewezen is);
3. Het recht op eerlijk proces.

Van risico naar controle

De samenleving verandert van een risicomaatschappij naar een controlemaatschappij. 

> We willen het gedrag van mensen controleren en onder controle houden.

Hoe ontstaat dit controle?

Toenemende punitiviteit = Wil om te straffen

Incapacitatie = Onschadelijk maken van daders

Bedenk zelf een dilemma waarbij de waarden vrijheid en veiligheid tegenover elkaar staan.

Bedenk zelf een dilemma waarbij de waarden vrijheid en veiligheid tegenover elkaar staan. 

https:

Huiswerk

Maken: Samenvatting 3.4 maken

Opdracht 37 t/m 42