Anatomie 2.1.2

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 2

Periode 1

Leerjaar 2

Lesindeling

1. Welkom + Rapid (5 min.)

2. Lesindeling + Lesdoelen (5 min.)

3. Herhaling zintuigen (5 min.)

4. Anatomie van het oog (45 min.)

5. Zelf aan de slag (25 min.)

6. Huiswerk en afsluiting (5 min.) 

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

• Kunnen jullie benoemen uit welke onderdelen het oog bestaat
• Uitleggen welke functie de verschillende anatomische onderdelen van het oog hebben

Herhaling zintuigen

• Zorgen voor waarneming van de omgeving
• Zintuigcellen vangen prikkel (stimulus) van omgeving op
• Receptor in zintuigcel vangt prikkels op
• Prikkel wordt elektrisch signaal (receptorpotentiaal)
• Elektrisch signaal via zenuwcellen (neuronen) naar hersenen
  

Soorten sensoren

Wat	Waar	Waarom
Mechanosensoren	Oren en huid	Reageren op trillingen, druk of uitrekken
Pijnsensoren	Bijvoorbeeld in de huid	Reageren op prikkels die mogelijk schadelijk zijn en beschadiging
Thermosensoren	Bijvoorbeeld in de huid	Reageren op temperatuursverandering
Lichtsensoren	Ogen	Reageren op licht
Chemosensoren	Neus en mond	Reageren op chemische prikkels
Proprioceptoren	Spieren, pezen, gewrichten, evenwichtsorgaan	Reageren op stand van het lichaam

Mechanosensoren reageren bijvoorbeeld op geluidstrillingen

Pijnsensoren zijn vrije zenuwuiteinden en het kan hierbij gaan om mechano-/chemo-/ en thermosensoren. Hoe sterker de pijnprikkel, hoe heviger de pijn

Lichtsensoren hebben een specifiek bereik: UV-licht en infrarood valt hierbuiten

Functie van het oog

Zintuig: vangt lichtprikkels op en stuurt deze via oogzenuw (nervus opticus) naar hersenen

Kwetsbaar!

- Oogkassen, oogleden en wimper

Het oog bevindt zich in de oogkas en is circa 2.3 cm in doorsnee. Doordat het oog uit relatief zachte materialen bestaat, is het kwetsbaar voor beschadigingen. De oogkas heeft dan ook vooral een beschermende functie. In de oogkas zitten gaten en spleten om alle zenuwen en bloedvaten door te laten.

Ook de oogleden en de wimpers beschermen het oog. 

- oogleden: tegen stof en licht, afsluiting tijdens slaap

- Wimpers: beschermen tegen kleine stofjes, tastgevoelig, sluiten in reflex bij aanraking, talg om uitdroging te voorkomen

Drie lagen van het oog

1. Harde oogrok (sclera)

Zorgt voor:

• Bescherming en stevigheid
• Omgeven door slijmvlies
    (conjunctiva)
• Doorzichtig aan voorkant
    -> hoornvlies (cornea)
  

Het hoornvlies is doorzichtig en zorgt ervoor dat het licht doorgelaten wordt en dat de lichtstralen van richting veranderen doordat zij op het hoornvlies breken

- veel pijnzintuigen

Drie lagen van het oog

2. Druifvlies (uvea)

Bestaat uit:

• Vaatvlies 
• Regenboogvlies (iris)
• Pupil
• Straallichaam 

Vaatvlies zorgt voor bloedtoevoer

Regenboogvlies (iris): gekleurde deel van het oog, verkleint en vergroot pupil

- veel pigmentcellen: donkere ogen

- veel licht: kleine pupil

straallichaam is de plek waar de spieren van de lens verbonden zijn aan de buitenkant van het oog

- maakt kamervocht aan

Drie lagen van het oog

3. Netvlies (retina)

Receptoren om het licht op te vangen

- prikkel wordt een elektrische impuls die via de oogzenuw naar de hersenen gaat

Staafjes en kegeltjes

Staafjes: beweging en zwart-wit -> minder scherpe waarneming (denk maar aan kijken in het donker)

Kegeltjes: kleuren en details -> zeer scherpe waarneming

Drie lagen van het oog

3. Netvlies (retina)

Gele vlek (macula)

Blinde vlek (papil)

Gele vlek: veel kegels -> kun je het scherpst mee zien (ligt recht achter de pupil)

Blinde vlek: netvlies gaat over in de oogzenuw -> geen staafjes/kegeltjes en kan dus niks zien

Even in de herhaling...

Uit hoeveel lagen bestaat het oog?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Met welk nummer wordt de lens aangegeven?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 12

Wat geeft nummer 6 aan?

1. Netvlies
2. Vaatvlies
3. Harde oogrok
4. Hoornvlies

Het hoornvlies is onderdeel van de harde oogrok

1. WAAR
2. NIET WAAR

Met welk nummer wordt de blinde vlek aangegeven?

1. 5
2. 7
3. 9
4. 11

Zelf aan de slag

Start Expert College: Zintuiglijk stelsel

Huiswerk

Verder met: Expert College AF Zintuiglijk stelsel 

Maken: Lijst met moeilijke termen