Lijn en vorm

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Deze les:

Beeldaspecten 

LIJN en VORM

LIJN

Op de volgende slides leer je over het vormaspect LIJN

Een lijn = een lijn.......

Dat zou je wel zeggen, maar er is meer! Je kunt van alles zeggen over lijnen in kunstwerken. 

Hier wat begrippen die bij LIJN horen:

• lijnsoort
• lijndikte
• lijnvoering
• arcering
• contourlijn
• lijnwerking
• lineair

Uitleg van al deze verschillende lijnen leer je op de volgende slides. daarna volgen er oefenvragen om te checken of je het begrepen hebt.

LIJNSOORT

Een lijn kan op verschillende manieren getekend zijn:

recht - gebogen

onderbroken - doorlopend

kronkelend - vloeiend

slingerend - golvend

enz. 

LIJNDIKTE

Lijndikte kan variëren van heel dun tot heel dik.

De lijndikte kan effect hebben op het gevoel in een tekening. Dikke, doorlopende lijnen maken een krachtige indruk, terwijl dunne, onderbroken lijnen gevoelig lijken.

LIJNVOERING

Lijnvoering zegt iets over de druk die je gebruikt bij het tekenen van de lijnen:

- voorzichtig, zoekend en onzeker

- duidelijk en stevig

- ietwat saai en eentonig

- met allerlei overgangen van dun naar  

  dik en weer terug

ARCERING

Bij arcering wordt met lijntjes een vlak gevuld. 

• Je kunt de lijntjes evenwijdig naast elkaar zetten of laten kruisen. 
• Je kunt ze dicht naast elkaar zetten (wat een donkerder effect heeft) of meer ruimte ertussen laten (wat een lichter effect heeft). 
• En je kunt variëren in dikke en dunne lijnen en hier heel mooi schaduwen en diepte mee aanbrengen in een tekening.

CONTOURLIJN

De omtreklijn van een vorm of voorwerp. De contour benadrukt de vorm.

LIJNRICHTING

De richting waarin lijnen in een kunstwerk lopen hebben invloed op de de uitstraling van het werk. 

Staan alle lijnen verticaal of horizontaal        of lopen ze chaotisch door elkaar heen        ? 

De herhaling van lijnen versterkt een bepaalde richting      

LIJNWERKING

Door het gebruik van lijnen kunnen bepaalde effecten worden bereikt:

• Er kan diepte (perspectief) worden gesuggereerd.
• Er kan beweging worden gesuggereerd.
• Horizontale en verticale lijnen werken statisch en stabiel.
• Schuine en diagonale lijnen zorgen voor onrust, dynamiek en beweging.
• Met zware lijnen kun je iets laten opvallen of accentueren.
• Er kan een gevoel uitstralen.

LINEAIR

Een kunstwerk is lineair als het geheel is opgebouwd uit lijnen.

Dit kan 2D zijn maar ook 3D

VORM

Bekijk het filmpje op de volgende slide. 

Het is bedoeld voor jongere leerlingen, maar de uitleg is heel helder en begrijpelijk.

Je ziet ook hoe dezelfde voorstelling (kaartende mannen) door verschil in vormgeving heel anders wordt.

Vormsoorten

Alles wat je om je heen ziet heeft een vorm. Vormen kunnen gegroeid zijn, door de natuur ontstaan, afgesleten door water en wind. Vormen worden ook door kunstenaars en ontwerpers gemaakt.

Beeldaspect VORM

basisvormen: 2D / 3D

vormsoorten: 
open / gesloten

organisch / geometrisch

figuratief / abstract

symmetrisch / a-symmetrisch

positief / negatief

vorm door patroon / ritme

. . . . . . 

2D

3D

Gesloten vorm

Je kunt er niet doorheen kijken, het neemt ruimte in, 

veel massa, 

maar hoeft niet massief te zijn.

'Huilend kind' van Brancusi

open

gesloten

massief

hol

geometrisch

organisch

figuratieve vorm

De vorm van een voorwerp is afgeleid van de 

zichtbare werkelijkheid. 

abstract

figuratief

gedetailleerd

gestileerd

vorm

restvorm

Symmetrie

Je spreekt van symmetrie als twee helften elkaars spiegelbeeld zijn. Dit spiegelen kan ten opzichte van een punt, een lijn of een vlak zijn. 

EINDE!

LIJN - blz. 28 t/m 32 

EN 

VORM - blz. 33 t/m 38 

eerst doorlezen en daarna de opdrachten maken