Paragraaf 10.2 - Zwanger en bevallen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

10.2 Zwanger en bevallen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe een zwangerschap ontstaat

Herhaling 10.1

Hiernaast staat een tekening van het mannelijk geslachtsorgaan.

Welke nummers geven de prostaat en de zaadballen aan?

1. prostaat = 5 zaadbal =3
2. prostaat = 2 zaadbal =3
3. prostaat = 3 zaadbal =5
4. prostaat = 3 zaadbal =6

Welke organen maken een bestanddeel van sperma?

1. Alleen de zaadballen
2. Zaadballen en prostaatklier
3. Zaadballen, prostaatklier en zaadblaasjes
4. Zaadballen, bijballen, prostaatklier en zaadblaasjes

Waar vindt de bevruchting plaats?

1. In de eirstokken
2. In de baarmoeder
3. In de eileider
4. In de vagina

eierstok is?

1. nummer 1
2. nummer 3
3. nummer 8
4. nummer 10

Wat gebeurt er hier in de eierstok?

1. Acne
2. Follikelrijping
3. Menstruatie
4. Ovulatie

Hoeveel eierstokken heeft een vrouw?

1. 1
2. 2
3. 3
4. Geen.

De menstruatiecyclus: Op welke dagen kun je de ovulatie en menstruatie verwachten?

1. Ovulatie 14, Menstruatie 28
2. Ovulatie 20, Menstruatie 29
3. Ovulatie 14, Menstruatie 29
4. Ovulatie 7, Menstruatie 28

Na de menstruatie wordt het baarmoederslijmvlies weer dikker

1. Waar
2. Niet waar

Een menstruatie duurt gemiddeld

1. 5 dagen
2. 1 week
3. 14 dagen
4. 28 dagen

Welk voorbehoedsmiddel is dit?

1. prikpil
2. hormoonstaafje
3. spiraaltje
4. nuvaring

Welk voorbehoedsmiddel zie je hier?

1. Prikpil
2. Condoom
3. Nuvaring
4. De pil

Wat is dit voorbehoedsmiddel?

1. Vrouwencondoom
2. Nuva
3. Spiraaltje
4. Condoom

10.2 Zwanger en bevallen

Wanneer is een vrouw zwanger?

1. Bevruchting
   - de kern van een zaadcel en de kern van een eicel smelten samen
   - bevruchting vindt plaats in de eileider, na de eisprong
   - als 1 zaadcel binnen is, dan buitenste laag eicel ondoordringbaar
2. Celdeling
   - eicel bevat voedingsstoffen voor celdeling van bevruchte eicel
3. Innesteling
   - ong. 6 dagen na bevruchting nestelt klompje cellen zich in de baarmoeder
   - (bron 1/blz. 24) nu is een vrouw zwanger

10.2 Zwanger en bevallen

10.2 Zwanger en bevallen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt uitleggen hoe de baby zich in de baarmoeder ontwikkelt
• Je kunt manieren beschrijven om een baby in de baarmoeder te onderzoeken

10.2 Zwanger en bevallen

Hoe ontwikkelt de baby zich in de baarmoeder?

• De eerste 12 weken
  - alle organen ontstaan > ontwikkeling
  - het ongeboren kindje heet nu een embryo
• Van week 12 tot geboorte
  - na 12 weken ziet het kindje eruit als een mensje, maar heel klein
  - vanaf 12 weken vindt er alleen nog maar groei plaats
  - het ongeboren kindje heet nu een foetus

• Het kindje zit in de buik in vruchtwater met vruchtvliezen eromheen
• Het vruchtwater beschermt de foetus tegen stoten
• De plaats waar de embryo is ingenesteld > placenta of moederkoek
• Placenta/moederkoek > hieruit krijgt de foetus voedingsstoffen en zuurstof via de navelstreng

10.2 Zwanger en bevallen

Placenta en navelstreng

• De navelstreng bestaat uit verschillende bloedvaten > verbonden met de placenta
• In de placenta vertakken die bloedvaten tot haarvaten
• Het bloed stroomt daar dicht langs het bloed van de moeder
• Doordat de wanden erg dun zijn vindt hier uitwisseling van stoffen plaats:
  - via navelstrengader > voedingsstoffen en zuurstof vanuit moeder naar kind
  - via navelstrengslagader > afvalstoffen en koolstofdioxide vanuit kind naar moeder
• Schadelijke stoffen (alcohol, medicijnen, drugs, ziekteverwekkers) kunnen ook door  wanden heen naar kind > kan leiden tot een miskraam > na 12 weken neemt de kans op een miskraam af

10.2 Zwanger en bevallen

10.2 Zwanger en bevallen

Waarom laten zwangere vrouwen de baby onderzoeken?

Onderzoek aan baby voor geboorte > prenataal onderzoek

• Echo
  - via een echo kun je de foetus zien op een computerscherm
  - het hartje kun je horen kloppen
• Vlokkentest (extra onderzoek bij kans op erfelijke aandoeningen)
  - arts zuigt met een naald cellen van de embryo uit de placenta op
  - controleren op syndroom van Down
• Vruchtwaterpunctie (extra onderzoek bij kans op erfelijke aandoeningen)
  - arts zuigt met een naald een beetje vruchtwater op uit de baarmoeder
  - in het vruchtwater zitten cellen van de embryo
  
  
• Erfelijke aandoening geconstateerd? Eventueel een abortus overwegen

10.2 Zwanger en bevallen

Leerdoel(en) van deze les:

• Je kunt beschrijven hoe een bevalling gaat
• Je kunt uitleggen hoe een eeneiige en twee-eiige tweeling ontstaat

10.2 Zwanger en bevallen

Hoe gaat de bevalling?

• Na ongeveer 40 weken (9 maanden) > bevalling
• Enkele weken voor geboorte begint de indaling > hoofdje van baby ligt naar beneden
• Bevalling gaat in drie fasen:
  - ontsluiting
  - uitdrijving
  - nageboorte
  
• Keuze voor keizersnede:
  - Kindje ligt verkeerd om
  - Placenta ligt voor baarmoedermond of bekken te nauw

10.2 Zwanger en bevallen

Bevalling in drie fasen

1. Ontsluiting
   - door weeën gaat baarmoedermond open
   - weeën > sterke samentrekkingen van spieren in baarmoederwand
   - vlak voor de ontsluiting breken de vruchtvliezen en loopt vruchtwater via de vagina weg
2. Uitdrijving
   - sterke weeën, de persweeën, duwen de baby door de vagina naar buiten
3. Nageboorte
   - door één of meerder (na)weeën komt de placenta met de vruchtvliezen en resten van de navelstreng naar buiten.

10.2 Zwanger en bevallen

Hoe ontstaat een tweeling?

• Eeneiige tweeling
  - ontstaan uit één eicel, splitst zich in tweeën tijdens het delen
  - soms één placenta en dezelfde vruchtvliezen
  - embryo’s hebben dezelfde erfelijke informatie
  - altijd zelfde geslacht en lijken sprekend op elkaar
  
  
• Twee-eiige tweeling
  - twee eicellen komen tegelijk vrij (eisprong)
  - twee eicellen worden bevrucht
  - altijd twee placenta’s en eigen vruchtvliezen
  - kan verschillende geslachten zijn
  - erfelijke informatie net zo verschillend als broers en zussen

10.2 Zwanger en bevallen