13.4 Kou en hitte

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§13.4 Kou en Hitte

Aan het eind van 13.4 kun je:

1. verschillende manieren uitleggen waarop dieren zijn aangepast aan de kou

2. verschillende manieren uitleggen waarop dieren zijn aangepast aan de warmte

3. het verschil tussen warmbloedig en koudbloedig uitleggen

4. uitleggen wat het verschil in lichaamsoppervlakte heeft op de lichaamstemperatuur van dieren

5. de aanpassingen van woestijnplanten benoemen waardoor ze kunnen overleven in de hitte en waterverlies voorkomen

Hoe heet het onderdeel dat de voedingstoffen vervoerd in de plant?

1. vaatbuisjes
2. vaatbundels
3. haarvaten

Heeft een vis een open of een gesloten bloedsomloop

1. open
2. gesloten

Bescherming tegen kou

Warmbloedige dieren zijn dieren waarbij de lichaamstemperatuur redelijk constant is. Hun lichaam is zo gemaakt dat ze niet teveel opwarmen of af koelen.  

Veel zoogdieren doen dat door hun vacht en vogels doen dat met hun veren. Daarin zit stilstaande lucht waarmee ze zichzelf isoleren. 

Bescherming tegen kou

Een tweede manier waarop dieren zich kunnen beschermen is door een dikke vetlaag. Deze vetlaag doet eigenlijk hetzelfde als een vacht of veren, het isoleert. Dieren die in het water leven hebben vaak vettige haren waarmee ze het water van zich af kunnen laten glijden, want dat water onttrekt veel warmte van het lichaam.

0

Egel

Gaat in winterslaap

=

slaapt de hele winter door

De lichaamstemperatuur daalt naar zo'n 5 graden en blijft tijdens de hele winter zo laag.

Eekhoorn

Gaat in winterrust

=

wordt af en toe wakker, als het wat minder koud is in de winter

De lichaamstemperatuur daalt en hoe langer hij in rust is, hoe lager hij wordt. als hij wakker is, gaat de temperatuur weer omhoog.

Wat is niet waar over de winterslaap van de egel?

1. De lichaamstemperatuur stijgt.
2. De activiteit blijft hetzelfde
3. Het lichaamsgewicht neemt af.
4. De ademhaling en de hartslag dalen

Wat doen dieren tegen de hitte?

Allereest neemt de vacht of vetlaag af. Als dat onvoldoende is kunnen ze op een aantal manieren hun overtollige warmte kwijtraken:

1. Zweten ( niet alle dieren kunnen dat)

2. Warmte afgeven via het bloed aan de lucht. (door in de wind te staan, te hijgen, of te wapperen met oren)

3. warmte overgeven aan koude oppervlakken

Hoe leeft een koudbloedig dier?

Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van hun omgeving aan. Ze hebben vaak wel lichaamswarmte nodig en liggen daarom vaak in de zon om warm te worden. Als ze namelijk te koud worden dan gaat hun verbranding langzamer en kunnen ze zich minder snel bewegen. (niet handig als prooidier)

Hoe overleven planten droogte?

Woestijnplanten: 

Verdamping tegengaan

• Vetlaagje rond de bladeren
  
• Kleine blaadjes met weinig huidmondjes
  
• Behaarde bladeren

Water opnemen en opslaan 

• Lange wortels of breed vertakt en oppervlakkig
  
• Water opslaan in de stengel
  

Hoe overleven planten droogte?

Poolplanten:

Hebben veelal dezelfde aanpassingen als woestijnplanten. 

• Kleine blaadjes => weinig fotosynthese => groeien langzaam => blijven klein.
• Bladeren vormen een rozet: ze liggen op de grond rondom de stengel 
• Bladeren zijn behaard  zodat ze minder water verdampen

KOUDBLOEDING

WARMBLOEDIG