Paragraaf 3.3 Economische groei in Brazilië

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

3.3 Economische groei in Brazilië

Lesdoelen

Je kunt de economische veranderingen die Brazilië de afgelopen decennia heeft doormaakte beschrijven en verklaren a.d.h.v volgende thema's

-werkgelegenheid

-aandeel bijdrage verschillende sectoren aan het BBP

-welvaart

-beleid

Opdracht in tweetallen (10 min)

Lees par 3.3 met elkaar door en noteer in ieders schrift 

1. Wat zijn de drie bestaansmiddelen/beroepssectoren?
2. Wat is importsubstitutie?
3. Welke ontwikkeling in werkgelegenheid maakt Brazilië door?
4. Welke tegenstelling is zichtbaar in de primaire sector?
5. Wat kun je vertellen over de informele sector in Brazilië?
6. Waar bevindt zich het zwaartepunt van de economie in Brazilië?

Economische ontwikkeling

• het % van de beroepsbevolking in de landbouw daalt
  
• het % werkenden in de dienstverlening stijgt
  
• stijging bnp / hoofd
  
• meer vrijhandel
  
• meer buitenlandse investeringen (FDI)
  
• hogere productie
  

Ontwikkelingen in werkgelegenheid:

verdeling beroepsbevolking (arm&rijk)

16e-19e eeuw gericht op productie en uitvoer

land-en mijnbouwproducten (suiker, goud, diamanten ,koffie en rubber)

Vanaf 1960 neemt  landbouw in aandeel BBP af.

Vanaf 1990 daalt het aandeel van de landbouw en mijnbouw in het BBP niet verder. De dienstensector wordt steeds belangrijker.

Daling landbouw in aandeel BBP komt door:

Beleid importsubstitutie

(beschermen eigen markt)

waardoor industrialisering werd gestimuleerd.

Vanaf jaren '90

daalt industrie in aandeel BBP en aandeel diensten in BBP neemt toe. Dit komt door:

Afschaffen importsubsititutie en overgang naar vrijhandel. Brazilië profiteerde van de vraag naar grondstoffen uit opkomende industrielanden.

Importsubstitutie

• goederen die je eerst moest invoeren, ga je zelf produceren.
  
• dat scheelt geld, je creëert werk, en je bent minder afhankelijk van het buitenland.
  

Tertairisering 

stijging van het % van de beroepsbevolking dat werkzaam is in de dienstensector

let op: in rijke landen is dit veelal hooggeschoold werk (jurist, makelaar, onderwijs, manager); in armere landen vaak laaggeschoold werk (kapper, koopman, chauffeur, schoenpoetser, etc)

Welvaart: BBP/hfd sinds 1960 gestegen 

• sterke stijging sinds 2000
• inwoners gingen meer consumeren (grotere middenklasse)
• goedkope arbeidskrachten in steden.
• minder eenzijdige uitvoer meer hoogwaardige industrieproducten

Informele sector 

37-38% is hier werkzaam

• niet geregistreerd
• geen vast inkomen
• geen opleiding nodig
• zelfbedacht

Voordeel werk informele sector: iedereen aan het werk levert minder sociale onrust op.

Nadeel: geen belastinginkomsten die kunnen worden geïnvesteerd in andere sectoren.

Regionale ongelijkheid

economische groei vindt vaak plaats in kernregio’s. Waarom?

daar zijn de meeste agglomeratievoordelen (=voordelen van vestiging in een grote stad)

Kernregio: Sao Paulo, Rio de Janeiro en Belo Horizonte

(driehoek) 

 heeft veel hoogwaardige

industrie (chemische, auto, vliegtuigen, staal) en diensten.

tekenen aantekening

Kernregio interessant door 

• Gunstige vestigingsfactoren: 

- Goede infrastructuur

- Sterke concentratie banken

- Grote diverse arbeidsmarkt 

- Goede afzetmogelijkheden

Het stedelijk netwerk is goed ontwikkeld

• Probleem: gevolgen van economische crisis in het kerngebied het grootst

Agglomeratievoordelen

• omvangrijke (en geschoolde) arbeidsmarkt
  
• centrale ligging / goede infrastructuur
  
• grote afzetmarkt
  
• veel scholingsinstituten / voorzieningen
  
• ambassades / regeringsgebouwen
  
• internationaal georiënteerde bedrijven
  
• internationale naamsbekendheid
  

Dit proces versterkt zichzelf

• meeste bedrijven in grote steden -
• meer mensen trekken van platteland 
• grotere arbeidsmarkt / afzetmarkt 
• nog aantrekkelijker voor bedrijven 
• regering investeert in betere wegen 
• nog makkelijker om je er te vestigen 
• meer voorzieningen              enz.

Buiten de kernregio ontwikkelen de overige regio’s zich op verschillende manieren

Centraal-Brazilië: hier bevinden zich moderne landbouwbedrijven die zich richten op de productie van soja en suikerriet

Noord-Brazilië: in de staat Pará profiteren de land- en mijnbouw van de buitenlande vraag naar grondstoffen

 meer dan de helft van de uitvoer van Pará bestaat uit ijzererts, bauxiet, aluminium en nikkel

Arme Noordoost-Brazilië: Fruitteelt door investeringen in irrigatielandbouw ( mango, bananen, grapefruits,  

Zuidoost-Brazilië:  traditionele akkerbouw- gericht op voedselvoorzieningen van de grote steden 

Huiswerk par. 3.3 

Maken volgende opdrachten:

3d, 4ac, 6

6b. Nadeel ligging kernregio's t.o.v andere afzetmarkten in de wereld............

opgave 3

3a. Bnp/inw is sinds 2000 sterk gestegen, maar na 2012 gedaald

3b. Belangrijkste oorzaak van de groei is vrijhandel en interesse vd wereld in Brazilië.

3c. Daling olieprijzen in 2011 stortte Brazilië in crisis

3d. Door economische groei van China heeft het land behoefte aan grondstoffen uit Brazilië 

Vanaf 2011

In 2006 groot aardolieveld ontdekt voor de kust (paragraaf 1.2)

Daling grondstof en aardolieprijzen stort Brazilië weer in een crisis.

Brazilië is gevoelig voor prijsschommelingen van grondstoffen op mondiale markt.

Exportpakket 2017

Bijdrage aan het BBP per regio

Centraal Brazilië: moderne landbouwbedrijven (soja en suikerriet)

Noorden: Land-en mijnbouw (ijzererts, bauxiet, aluminium en nikkel)

Noordoosten: 

6d: Fruitteelt en irrigatielandbouw. Hoge temperatuur t.o.v zuiden is een gunstige factor

opgave 6a: Zuidoost-Brazilië;

Moderne bedrijven naast akkerbouwbedrijven (voedselvoorziening stad) maakt dat deze regio de meeste groeikansen heeft.

6c: Fysisch geografisch meer neerslag dan noordoosten dus gunstiger voor de landbouw.

grootgrondbezit = commercieel (koffie)

Keuterboer = zelfvoorzienend en voor lokale markt