H1 Democratisering van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Koning en Parlement

1.1 De machtsverhouding tussen koning en parlement vóór 1848

Dit jaar....

Schoolexamen:  3 tentamens en 3 tussentoetsen

Examen:  Staatsinrichting en Historisch Overzicht

(het hele boek)

Leerdoelen als hulpmiddel en verwerking. & eventueel opdrachten (bv. uit werkboek) 

Schrift/map: leerdoelen uitwerken en aantekeningen overnemen.

Meer dan 200 jaar was Nederland een republiek.

Een republiek is een land zonder koning.

In 1813 werd Nederland een monarchie.

Een monarchie is een land dat bestuurd wordt door een koning.

In 1815 werden Nederland, België en Luxemburg samengevoegd tot één land: Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.

Willem I werd de koning.

Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden kreeg een grondwet.

Een grondwet is een document waarin de grondrechten van burgers staan én de regels over het bestuur.

De grondwet van 1815 maakte van Nederland een constitutionele monarchie, dat betekent dat de macht van de koning is vastgelegd in een grondwet.

De grondwet van 1815 gaf de koning erg veel macht!

• Ministers waren dienaren van de koning.
• Leden van de Tweede Kamer werden gekozen door bestuurders van de provincie.
• Leden van de Eerste Kamer werden benoemd door de koning.

Geef het bijpassende begrip!
Een land zonder koning.

Hoe heette de eerste koning van 'het Verenigde Koninkrijk der Nederlanden'

Geef het bijpassende begrip.
Een document waarin de grondrechten van alle burgers en de regels over het bestuur staan.

Geef het bijpassende begrip.
De macht van de koning is vastgelegd in een grondwet.

In 1830 kwamen de Belgen in opstand. Na een korte oorlog werd België onafhankelijk.

Willem I wilde België terug krijgen en hield tien jaar lang een groot, duur leger op de been.

Het leger had enorm veel geld gekost, enkele parlementsleden wilden daarom de macht van de koning verkleinen.

Nederland dreigde namelijk failliet te gaan!

1.2
De veranderingen in de grondwet van 1848

Thorbecke was de leider van de liberalen.

Zij kwamen op voor de vrijheid van burgers en ze vonden dat de regering zo weinig mogelijk regels moest maken.

In 1848 kregen de liberalen hun kans. Overal in Europa waren
revoluties

Willem II was bang dat deze revolutie ook in Nederland zou komen.

Daarom gaf hij in 1848 de opdracht aan Thorbecke om de grondwet meer democratisch te maken.

De belangrijkste wijzigingen waren:

1. Iedereen kreeg dezelfde grondrechten.
2. Er kwam ministeriële verantwoordelijkheid.
3. De koning werd onschendbaar.
4. Om de vier jaar waren er rechtstreekse verkiezingen voor de Tweede Kamer (met censuskiesrecht)
   

1.3 Het parlement wordt echt de baas in Nederland.

De grondwet van 1848 maakte van Nederland een parlementaire democratie.

Het parlement kon door ministeriële verantwoordelijkheid de regering controleren.

Het duurde een tijd voordat, de nieuwe koning,     Willem III wilde accepteren dat het parlement ook echt de baas was.

Dat gebeurde pas door de Luxemburgse kwestie.

maken Hoofdstuk 1, paragraaf 1

H1.3 Industriële revolutie: 2e helft 19e eeuw.

- Bevolkingsgroei

- Economische groei + meer welvaart (vooral voor de hogere en middelste lagen)

- Verslechtering van de leef en arbeidsomstandigheden (vd onderste lagen van de bevolking, de arbeiders)

- Deze slechte situatie = “de sociale kwestie”

Socialisten wilden verandering hierin. Liberalen dachten dat het vanzelf wel op zou lossen.

De slechte situatie van de arbeiders: SOCIALE KWESTIE

 Angst voor opstanden, revolutie 

 Noodzaak voor verbetering.

1873: Economische crisis: toename van de armoede. Dan willen de liberalen langzamerhand wel wat doen. De 1e sociale wet: van een liberaal: Kinderwetje van van Houten. (1874)

1e sociale wet: Kinderwetje van van Houten. Hierna volgden er mee, zeker na 1917 (bv 8-urige werkdag)