BS 6 DNA-technieken

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

BS 6 DNA-technieken

Voorkennisopdracht

Woordweb

Leerdoelen

Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven. 

Biotechnologie 

Biotechnologie is de verzamelnaam voor technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens. Bij deze voorbeelden geen DNA-verandering nodig. 

Recombinant-DNA-technieken

Dit is een verzamelnaam voor alle verschillende technieken om nieuwe erfelijke informatie aan te brengen in het DNA van een organismen.

DNA kan van hetzelfde of van een ander soort zijn. 

Voorbeeld Insuline op volgende slide

Genetische modificatie

Dit is het aanbrengen van gewenste erfelijke eigenschappen bij organismen heet genetische modificatie.

Een transgeen is een genetisch
gemodificeerd organismen.

Crispr-cas

Hier worden gericht wijzigingen aangebracht in genen van een organisme. Ook wel gene editing genoemd. 

Er wordt een stukje DNA uit gehaald of bijgezet. Dit werkt dankzij een enzym die bij het juiste stukje DNA er uit kan halen of bij kan zetten. 

Gentherapie is het gebruik van gene
editing om kapotte genen te repareren. 

Voorargumenten...

- Voedselopbrengst wordt hoger

- Sommige gewassen bestand tegen een ziekte. 

- Groente en fruit kunnen gezonder en lekkerder gemaakt worden. 

Tegenargumenten...

- Niet netjes om aan erfelijke eigenschappen zitten 

- Variatie van soorten neemt af

- Genetisch gemodificeerde organismen komen in natuur en we kennen de gevolgen niet

Discussie over genetische modificatie 

Genomics

Genomics is de studie van het gehele DNA van een organisme met alle genen die erop liggen. 

Bijvoorbeeld gebruikt om ziekten op te sporen of te kijken welke genen invloed hebben op tumor weefsel. 

eDNA

Organismen laten unieke 

DNA sporen achter.

Door uit zeewater, sneeuw 

of lucht kun je met eDNA 

erachter komen welke soorten in het gebied 

voorkomen zonder deze soorten te hoeven zoeken of zelfs te hoeven vangen. 

eDNA

eDNA staat voor environmental DNA. Ofwel DNA sporen die in de omgeving worden gevonden. 

Bij deze techniek wordt eDNA vergeleken met DNA uit een database.

DNA-tests 

DNA-tests zijn goedkoop, snel en nauwkeurig. Iedereen heeft eigen DNA. 

Wordt bijv. gebruikt voor verwantschap, misdaadbestrijding en fraude oplossen. 

Synthetische biologie

De synthetische biologie is een vakgebied waarin biologisch materiaal kunstmatig wordt nagemaakt. Ook DNA kan worden nagemaakt. Bijv. handig als opslag of het namaken van DNA voor bacteriën om bijv. afvalstoffen
op te ruimen of biobrandstoffen te
kunnen produceren

Maken basisstof 6

Leerdoel

Je kunt enkele DNA-technieken in de biotechnologie beschrijven.