vorm en ruimte T3

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Beeldaspect 

Ruimte

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen, uitleggen en toepassen welke verschillende soorten ruimte suggesties en vormsoorten er zijn.  

Ruimtesuggestie

Er zijn verschillende manieren om in een tekening of schilderij ruimte uit te beelden. Door bepaalde trucjes toe te passen lijkt het dan net alsof er ruimte in je werk zit. Dit noem je ruimtesuggestie.

Overlapping

Een object staat voor een ander object. Je weet daardoor dat het object dat overlapt wordt verder naar achter staat.

Afsnijding

Een gedeelte van de voorstelling wordt afgesneden door het kader. Hierdoor lijkt het tafereel buiten het schilderij door te lopen, en creër je diepte in je werk.

Repoussoir

Een repoussoir ontstaat wanneer een grote donkere vorm op de voorgrond de rest naar achteren duwt. Door deze vorm wordt je, als toeschouwer, de afbeelding  ingetrokken.
Vaak steekt de vorm op de voorgrond donker af tegen de lichte achtergrond.

Groot - Klein

Door grote voorwerpen op de voorgrond te tekenen en kleine voorwerpen op de achtergrond krijg je diepte in je werk.
De grote voorwerpen zijn vaak scherper en de kleine wat vager. 

Atmosferisch perspectief

De kleuren worden naar de achtergrond toe vager. In sommige werken worden ze ook blauwer of groener van kleur.

Coulissewerking

Aan de zijkanten van een tekening of schilderij zijn vormen geplaatst waar je langs kijkt naar achteren toe.
Zoals de coulissen aan de zijkanten van een toneel, of zoals de werking van een kijkdoos. 

Stapeling

De objecten worden in lagen boven elkaar 'gestapeld'. De objecten die laag staan 'lijken' zo dichtbij en de objecten die hoog in de afbeelding staan 'lijken' ver weg. 

Doorkijkje

Je kijkt als toeschouwer door bijvoorbeeld een raam of deur naar binnen of buiten.
Het tafereel wordt hierdoor gedeeltelijk overlapt door bijvoorbeeld een muur of een raam.

 

Beeldaspect

Vorm

3D vorm

2D vorm

open vorm

gesloten vorm

figuratieve vorm

non-figuratieve vorm

(abstract)

organische vorm

geometrische vorm

enkelvoudige vorm

samengestelde vorm

erg ruimtelijke vorm

minder ruimtelijke vorm

natuurgetrouwe vorm

gestileerde vorm

symmetrische vorm

asymmetrische vorm

VOORSTELLING en VORMGEVING

Wat is het verschil?

Voorstelling

• Waar gaat het over, wat zie je, wat is het verhaal?

• Alleen vertellen wat je echt kunt zien en horen 

• Nog geen betekenis eraan geven.

wat zie je?

stelt het iets voor?

Vormgeving

•Hoe is het gemaakt? 

•Welke materialen, kleuren?

•Welke vormen overheersen?

•Welke techniek is er gebruikt?

•Wat voor bewegingen?

Detail of “Revolve” (2021), glazed stoneware and porcelain, 168 x 335 x 35 centimeters. All images © Courtney Mattison, shared with permission

hoe worden beeldaspecten toegepast?

Ezelsbruggetje

Zo onthoud je de vormgevingsaspecten!

VLLORKT

Vorm - Licht - Lijn - Ordening(=compositie)- Ruimte - Kleur-Textuur

Voorstelling:

- Naakte mensen

- Een landschap

Vormgeving:

- Ronde vormen

- Herfstkleuren, warme kleuren

(= objectief!)

Levensvreugde - Matisse 1906

Voorstelling:

- Een persoon en een dier

- Een dorps tafereel

Vormgeving:

- Hoekige vormen

- Felle kleuren

- kleuroverloop

Ik en het dorp - Chagall 1911

BEELDASPECTEN

VORM

KLEUR

RUIMTE

LICHT

COMPOSITIE

TEXTUUR/STRUCTUUR

Sleep het onderdeel naar de goede kant:

Vormgeving

Voorstelling

Koele kleuren

Jonge man

complementair kleurcontrast

ernstige blik

strepen en lijnen

De beeldaspecten zijn

1. Kleur, vorm, licht en gezichtsuitdrukking
2. Houding en gezichtsuitdrukking
3. Kleur, vorm, licht, ruimte, compositie, textuur
4. Materialen en technieken

Vormgeving

Noem altijd eerst het beeldaspect en geef dan een toelichting

Kleur : De gele pompoen 

met de zwarte stippen

of
Vorm : Een organische vorm

Tips voor de toets

• Lees de vragen goed!
• Weet goed het verschil tussen vormgeving en voorstelling.
• Als er staat dat je iets moet uitleggen, moet je dit zo goed mogelijk doen.
• Geef nooit meer antwoorden dan er gevraagd worden. Wordt er gevraagd naar 3 aspecten van de voorstellingen en geef je er 5, dan tellen alleen de eerste 3.
  
• Lees de titel, die kan je veel vertellen over het kunstwerk.
  
• Betrek de vraag in je antwoord.
  

Opdracht 'Nu jullie!'

Vorm een duo

Kies een beroemd schilderij of kunstwerk

(bv Nachtwacht, de Denker, Mondriaan stoel..)

Benoem bij het schilderij minimaal 2 aspecten van de voorstelling en minimaal 2 aspecten van de vormgeving.

vormovereenkomst/

vormeenheid

vormcontrast