B2 chromosomen en genen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

B2 chromosomen en genen

leerdoel

- Je kunt beschrijven hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.

- Je kunt benoemen dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen. 

* Wat zijn chromosoomparen?

* geslachtcellen hoeveel chromosomen bevatten deze?

* Wat gebeurt er bij de bevruchting?

* Hoe wordt het geslacht bepaald?

herhaling: Wat zijn chromosomen en waar liggen ze?

herhaling: Hier zie je vier stadia van een lieveheersbeestje.
Vraag 1: in elke stadia is het fenotype hetzelfde / verschillend.
vraag 2: in elke stadia is het genotype hetzelfde / verschillend.

Gen

Celkern

DNA

Chromosomen

Voorkennis thema 1 waarin de concepten  cellen en chromosomen behandeld werden.

paren

Een cel van een mens bevat 46 chromosomen. Die chromosomen komen voor in paren. Een mens heeft 23 paar chromosomen in zijn celkern. De twee paren zijn gelijk aan elkaar. 

 Mens: Elke lichaamscel heeft 46 chromosomen: 23 paren.

In alle lichaamscellen zitten twee stuks van elk chromosoom die op elkaar lijken.

Die vormen samen een paar.

Valt je iets op aan de chromosomenparen?

Geslachtscellen

eicellen en zaadcellen zijn geslachtscellen. In de kernen van van geslachtscellen komen de chromosomen niet in paren voor maar enkelvoudig. Een geslachtscel bevat 23 chromosomen.

Van de chromosoomparen komt per toeval elke keer een chromosoom in de zaadcel of eicel terecht. 

Bevruchte eicel bevat 23 chromosomen paren: 

Ontstaan door 23 chromosomen van vader en 23 chromosomen van moeder. Chromosomen aantal: 46.

3

23 chromosomen van vader

1

23 chromosomen van moeder

2

23

23

46

Miljoenen nieuwe lichaamscellen ontstaan. Dat gebeurt door deling van de moedercel. Elke nieuwe cel (dochtercel) bevat 46 chromosomen met precies dezelfde informatie. Het genotype van elke dochtercel is hetzelfde, de informatie over de erfelijke eigenschappen is gelijk.

4

Een nieuw organisme

Op de ouders lijken?

Een nakomeling krijgt de helft van de chromosomen van de vader en de andere helft van de moeder. Vanuit de eicel en de zaadcel komen 23 chromosomen samen. 

De bevruchte eicel bevat daarom 46 chromosomen.

Bij elke zwangerschap worden andere chromosomen doorgegeven.

Broers en zussen lijken op elkaar, maar er zijn ook verschillen.

schooltv.nl

Geslachtschromosomen in lichaamscellen

Geslachtschromosomen

• X- chromosoom
• Y- chromosoom

XX

XY

Geslachtschromosomen

De lichamelijke geslachtskenmerken worden bepaald door de geslachtschromosomen.

Vrouw = XX

Man = XY

Hoeveel chromosomen zitten er in de zaadcel van de man

Wat is een gen?

1. Een cel in het lichaam.
2. Is een deel van een chromosoom met de informatie voor een erfelijke eigenschap.
3. Een bacterie.
4. Een soort virus.

1 Genen in een huidcel zijn gelijk aan de genen in de bevruchte eicel
2. Genen in dochtercellen komen voor in paren.

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Eicellen en zaadcellen zijn lichaamscellen / geslachtscellen?

1. lichaamscellen
2. geslachtscellen

Welk geslachtschromosomen heeft een lichaamscel van een man?

1. x
2. y
3. xx
4. xy

exit ticket: bij welke stap ontstaat het genotype van de baby? leg uit

exit ticket: In welke cel zijn de chromosomen en genen juist getekend? Leg je antwoord uit.

exit ticket: hoeveel chromosomen bevat een geslachtscel van een vrouw?

Aan de slag

vind je het nog lastig bekijk dan de volgende video

anders aan de slag met opdr. 1 tm 9

schooltv.nl