Paragraaf 4.3 Machtige heren en halfvrije boeren.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Paragraaf 5.3: Machtige heren en halfvrije boeren!

gebruik je tekstboek en werkboek!

Tijdvak Monniken en ridders!

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

Wat ga je leren?

•         Wat betekende horigheid voor de boeren? 
•         Wat houdt het hofstelsel in?
•         Wat hield de standenmaatschappij in?                
•         Voorbeelden van privileges.                                       

In de tijd 

van monniken en ridders had Europa een

  landbouw

samenleving

Veel mensen

 werkten als 

Horigen

De horigen moesten allerlei onbetaalde klusjes voor de heer doen. Die klusjes werden herendiensten genoemd.

Plichten horigen

-Pacht betalen in natura 

(= deel van de oogst)

-Herendiensten verlenen

 -Deel van het land van de heer bewerken

 -Op het land van de heer  blijven

Plichten heer

-Bescherming bieden aan de   horigen

- Oorlog voeren

- Gebied/domein besturen

Het hofstelsel:

Horigen

moesten herendiensten uitvoeren en een deel van de oogst afstaan. 

Herendiensten:

Onbetaald werk dat gedaan moest worden voor de heer!

Op een domein werkten de horigen!

Het domein

• Landgoed van de heer 
• Bestond uit twee delen: Vroonland (heer) en Hoeveland (boeren).
• De opbrengst van de heer blijft van de heer -> opbrengst boeren      gaat  gedeeltelijk naar de heer.  

Kijk en luister

Nu aandachtig naar het volgende filmpje ¨het middeleeuwse platteland¨

Tekst

www.npo.nl

Wat ga je leren?

•         Wat betekende horigheid voor de boeren? ✔ 
•         Wat houdt het hofstelsel in?
•         Wat hield de standenmaatschappij in?                
•         Voorbeelden van privileges.                                       

Paragraaf 5.3: Machtige heren en halfvrije boeren!

De boeren

Boeren zochten bescherming bij hun landheer. In ruil leverden zij hun grond in bij de heer.

De boeren waren horigen geworden. Een deel van de oogst was voor de heer.

Hofstelsel (1)

• Een dorp met landbouwgrond heette een domein

• De heer, bijvoorbeeld een ridder, was de baas van een domein: alle grond was van hem.

• Hij woonde soms in een donjon, een soort kasteel en soms in een vroonhof, de grote boerderij van de heer in het dorp

Hofstelsel (2)

• In het hofstelsel was het domein in twee stukken verdeeld.
  

• Het ene deel van de grond was verpacht (verhuurd) aan horige boeren voor eigen opbrengst. Zij moesten een deel van opbrengst als pacht (belasting) betalen)

• De opbrengst van het andere deel was volledig van de heer.

Samenvattend:

• Om op het domein van een heer te mogen wonen moesten de   boeren  iets teruggeven: pacht betalen en uitvoeren van   herendiensten  
• De horige boeren hadden de minste rechten: gebonden aan de   grond (half-slaven?) 
• Hofstelsel = Bescherming in ruil voor pacht en herendiensten 
• Omdat er bijna geen handel was moesten de boeren op het domein   alles zelf maken: Zelfvoorzienend! 

Pacht betalen: deel van de oogst

Herendiensten: Klusjes voor de edelman uitvoeren

Zelfvoorzienend

Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.

Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.

De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.

De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.

Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.

Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.

Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof

Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.

Veel plichten, weinig rechten

Een deel van de oogst afstaan als belasting.

Op de akkers van de heer werken.

Ze moesten klusjes dioen.

Vrouwen moest spinnen en weven. 

Kijk en luister

Nu aandachtig naar de volgende filmpjes 

over het hofstelsel!

0

0

Wat ga je leren?

•         Wat is een domein?    ✔        
•         Wat betekende horigheid voor de boeren?   ✔ 
•         Wat houdt het hofstelsel in?  ✔ 
•         Wat hield de standenmaatschappij in?                
•         Voorbeelden van privileges.                                       

Veel boeren

Waren zelfvoorzienend!

De...

Adel en geestelijk had bepaalde

  privileges. 

Privileges

Speciaal recht dat een persoon of groep mensen heeft!

De middeleeuwen 

bestond uit een 

Standensamenleving. 

(drie groepen)

Wat doelen heb je bereikt?

      

•         Wat betekende horigheid voor de boeren?  ✔ 
•         Wat houdt het hofstelsel in?  ✔ 
•         Wat hield de standenmaatschappij in?   ✔         
•         Voorbeelden van privileges.    ✔