Sterke werkwoorden

• Duits
• Beroepsopleiding

zwakke werkwoorden

zwakke werkwoorden hebben een vast schema net als in het Nederlands:

spelen-speelde-gespeeld   (ge+ stam+d) nederlands

trainen-trainde-getraind (ge+ stam + d) nederlands

in het Duits

spielen- spielte-gespielt

sterke werkwoorden moet je uit je hoofd leren en hebben geen vast schema.

Bijvoorbeeld:

eten- at- gegeten

lopen-liep-gelopen

Stappenplan bij vervoegen voltooid deelwoorden

Bepaal wat voor soort werkwoord het is.

sterk w.w.

zwak w.w.

- zie Grammaticagedeelte woordenboek

1. eindigt op -ieren?

stam + t

2. begint met be/ver?

stam + t

3. eindigt stam -d/-t?

ge + stam + et

Als je op 1, 2, 3 geen antwoord 

kan geven, pas je de hoofdregel toe: ge + stam + t

ich

du

er/sie/es

wir

ihr

Sie/sie

stam + en of -n (hele ww)

stam + en of -n (hele ww)

stam + (e) st

stam + (e) t

stam + (e) t

stam + e

Stam -d of -t

Er zijn 3 uitzonderingen met de uitgang wanneer de stam op een -d of -t  eindigt. Bekijk de tabel hiernaast goed.

• Wat is er anders?
• Bij du, er/sie/es en ihr komt er een extra -e- tussen de stam en de uitgang. De uitgangen blijven hetzelfde. 
• Waarom zou dat anders zijn?
• Duitsers kunnen het woord anders niet goed uitspreken.
• OOK BIJ WW zoals zeichnen (tekenen) 

Pers. vnw	basisregel	stam op -d of -t
ich	e	e
du	st	e st
er/sie/es	t	e t
wir	en	en
ihr	t	e t
sie/Sie	en	en

Wie mache ich den Partizip (voltooid deelwoord) bei einem schwachen Verb?

1 - ik zoek de stam. Hoe?

hele werkwoord min EN = stam

voorbeeld: stam van machen = mach

2 - Ik plak er "ge" aan het begin en een "t" aan het einde. NOOIT een "d"!

ge + stam + t

Wat gebeurt er bij werkwoorden met 't' of 'd' als laatste letter van de stam?

warten > stam is 'wart'. Dat betekent dat je in sommige gevallen een 'e' moet toevoegen.

(tegenwoordige tijd: du arbeit-est; er arbeit-et; ihr arbeit-et)

voltooid deelwoord: ge-arbeit-et 

ge + stam + et

Voltooid deelwoorden bij regelmatige zwakke w.w.

1. Werkwoorden eindigen op -ieren	stam + t	stud ieren - studiert
2. Werkwoorden beginnen met be- /ver-	stam + t	be suchen - besucht ver sorgen - versorgt
3. Werkwoorden stam op -d / - t	ge + stam + e t	arbei t en - gearbeit e t mel d en - gemeld e t
4. Hoofdregel	ge + stam + t	wohnen - gewohnt

Uitzondering 

Het voltooid deelwoord van werkwoorden op -ieren wordt gevormd door: 

STAM + T

Bijvoorbeeld:

fotografieren - Was hast du fotografiert? fotograferen

Heb jij gefotografeerd?

trainieren-  Hast du am Wochenende trainiert? trainen

Heb je in het weekend getraind?

Uitzondering 

Het voltooid deelwoord van werkwoorden met be- of ver- wordt gevormd door:

STAM + T

Bijvoorbeeld:

besuchen - Wir haben den Zoo besucht. (bezoeken)

wij hebben de dierentuin bezocht

uitzonderingen op de regel voor het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden:

1. werkwoorden die op -ieren eindigen --> stam + t
2. werkwoorden die met be- , ver-, beginnen --> stam+ t
3. beide bovenstaande zijn juist

Het voltooid deelwoord van het werkwoord machen (doen) is?

1. macht
2. gemacht
3. machen
4. gemachd

Sterke werkwoorden

Basisregel voor het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

Het voltooid deelwoord wordt gevormd door: 

GE + STAM + T

Bijvoorbeeld:

hören - Wir haben es gestern schon gehört. horen

Wij hebben het gisteren al gehoord.

spielen - Mein Hund hat mit meiner Katze gespielt. spelen

Mijn hond heeft met mijn kat gespeeld.

Sterke werkwoorden

(in NL sterk in Duits ook)

lopen-liep-gelopen

laufen-lief-gelaufen

zingen-zong-gezongen

singen-sang-gesungen

rijden-reed-gereden

fahren-fuhr-gefahren

Voltooid deelwoord moet je leren (er staan lijsten in het woordenboek). Is het in Nederlands sterk dan ook in het Duits

stamm +

ich  - e

du   - st

er,sie- t

wir  - en

ihr       -t

sie,Sie -en

Starke Verben mit -a im Stamm

Verandering van a -> ä bij sterke ww met -a in de stam

schlafen- ich schlafe- du schläfst- er schläft

slapen

tragen- ich trage- du trägst- er trägt

dragen

DUS !

Fahren

ich fahre                           wir fahren

du fährst                           ihr fahrt

er,sie,es fährt                  sie/Sie fahren

ich habe/bin nach Berlin gefahren

stamm mit -e

Starke Verben mit -e (klinkt kort) im Stamm bekommen -> i

helpen

helfen- du hilfst, er,sie,es hilft

bij lange klank (ee) bekommt es -> ie

lezen

lesen-  du liest, er,sie,es liest 

Verandering stamklinker alleen bij:  du, er,sie ,es

Let op uitzonderingen

Bij werden (worden/zullen) , geben  (geven) en nehmen (nemen) verandert de lange 'e' in 'i', niet in 'ie'.!!

gehen (gaan) is een uitzondering (gewoon 'du gehst')

samengevat

Sterk ww- hoor je door klankverandering

korte klank -e- in het sterke ww -> -i

lange klank -ee- in het sterke ww -> -ie

Sterke ww met -a in de stam wordt -ä

bij: du, er, sie,es (man)

Wanneer komt de verandering '-ie'?

1. Bij een korte 'e'-klank
2. Bij een lange 'ee'-klank

Wat gebeurt er bij een korte klank in het werkwoord?

1. een '-e' wordt 'i'
2. een '-e' wordt 'ie'
3. een '-e' blijft zo
4. Ik doe niet moeilijk en schrijf maar wat op

du (helfen)

1. helfst
2. hilfst
3. hilft
4. helfest

er (schlafen)

1. schlaft
2. schlift
3. schläft
4. schläfest

er (fahren)

1. fahrt
2. fihrt
3. fähret
4. fährt

ihr (fahren)

1. fahrt
2. fihrt
3. fähret
4. fährt

du (sehen)
Let op uitzondering

1. sihst
2. seht
3. siehst
4. sieht

sie (geben) enkelvoud (1 vrouw)

1. gebt
2. gibst
3. gibt
4. giebst