9.2 DNA replicatie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

LEERDOELEN

9.2 - DNA replicatie

* je kunt beschrijven hoe DNA-replicatie plaatsvindt

* je begrijpt hoe telomeren samenhangen met veroudering

LET OP: deze week 3 para

LESINHOUD

* aan de slag met 9.2/9.3 [25 min]

           

             - basis: opdrachten maken (kies er 5 per paragraaf)

             - alternatief: DNA replicatie uitbeelden

* kennischeck + beantwoorden van vragen [10 min]

* verder met 9.3 + noteren huiswerk [10 min]

aan de slag - in stilte!

Eerst even bijwerken indien nodig...straks test van je begrip!

TWEE OPTIES!

1) Maak 5 van de opdrachten 12 t/m 19. Kijk de opdrachten na!

2) Pak een envelopje en probeer een DNA-streng te maken.

Voor de echte experts: beeld replicatie uit, teken hierbij zelf de benodigde enzymen. 

(KLAAR? Lees 9.3 en maak 5 van de opdrachten 21 t/m 30.)

DNA replicatie

S-fase

M-fase

nucleotiden

DNA-polymerase

chromatide

telomeren

Deze begrippen
kan ik uitleggen.

Celcyclus

de celcyclus

Zoek in je boek naar de uitleg over telomeren. (2.2) Geef een uitleg in je eigen woorden wat deze dingen zijn.

aantal histonen + DNA = nucleosoom

welke binas tabel gaat over
de bouw van DNA?

stikstofbasen

DNA-sequentie 

* de volgorde van de stikstofbasen

allel  

* variatie in de DNA-sequentie van een gen
* bij het gen van haarkleur bijv. blond, bruin en zwart haar 

www.bioplek.org

de bouwstenen van DNA

nucleotiden bestaan uit:

* desoxyribose (een suiker)

* fosfaatgroep

* een stikstofbase (A / T / C / G)

Adenine

Guanine

Thymine

Cytosine

bouw DNA en RNA nucleotide

welke binas tabel gaat over
DNA replicatie?

DNA replicatie

DNA-replicatie

DNA-replicatie

• Begint bij replicatiestartpunt
• In twee richtingen verbindingen verbroken door helicase
• Replicatiebel ontstaat
• DNA-polymerase leest oude streng in 3' --> 5' richting
• Nieuwe streng vormt dus in 5' --> 3' richting

De bouw van een nucleotide:

de koostofatomen zijn genummerd.

stap 1: het DNA wordt 'open geritst'

stap 2: aan beide zijden worden nieuwe nucleotiden geplakt

DNA replicatie

stap 1: het DNA wordt 'open geritst'

DNA replicatie

stap 2: aan beide zijden worden nieuwe nucleotiden geplakt

DNA replicatie

de DNA polymerase kan alleen beginnen met bouwen bij een 

'RNA-primer'; een stukje RNA. 

uitbeelden geblazen!

kleur / aantal bindingen

paars - 3 

geel - 3 

blauw - 2 

oranje - 2 

* welke nucleotide ben jij?

* de linkerhand, recht vooruit gestoken (in de kijkrichting) is de fosfaatgroep, dus het 5’- uiteinde

* het lijf zelf is de suikergroep met de linkerschouder als 3’-uiteinde

* de rechterhand, zijwaarts uitgestoken is de stikstofbase

en dan nu weer terug naar de telomeren...

en dan nu...

Lezen 9.3 van DNA naar eiwit

Maken opdracht 21 t/m 30.

HUISWERK 

1) Kijk het filmpje van Biologie met Joost | Havo5 | DNA | basisstof 4 Genexpressie . Link op ELO/Magister.

2) Werk de bijbehorende vragen (zie ELO/Magister) uit in je schrift. 

3) Bij binnenkomst laten zien! Noteer vragen die je hebt.

sequensen

• het bepalen van de nucleotidevolgorde van DNA
• volledig genoom van de mens: 3 biljoen basenparen
• variatie in DNA-sequenties van een soort kan info geven over afkomst, risico om ziektes te ontwikkelen, erfelijke ziektes
• forensisch onderzoek (DNA-profielen)
• DNA-barcode vergelijken voor b.v. verwantschap bepalen (kan m.b.v. met CO1-gen: bestaat uit 648 nucleotiden mtDNA)