§1.1 Leven met water

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

§1.1 Leven met Water

Planning van de les

• Planning deze week + leerdoelen
  
• Actualiteit
• Voorkennis activeren + tekenopdracht
  
• Nieuwe uitleg
  
• Aan de slag
• Einde

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2018/09/in-beeld-de-millingerwaard-uniek-natuurgebied-in-nederland

De uiterwaard aan de zijoever van de Waal ten oosten van Nijmegen ligt kort voorbij het punt waar de Rijn zich splitst in het Pannerdensch Kanaal en de Waal. Het prille groen toont zich in tientallen tinten, de meidoorns bloeien prachtig wit, overal hoor je vogels en in de verte staan twee gallowaykalfjes. ‘Altijd opletten,’ zegt Wouter Helmer, mijn gids op deze dag. ‘Bij kleintjes is er steevast een moeder in de buurt.’ De Millingerwaard is onderdeel van de Gelderse Poort, een nieuw natuurgebied van drieduizend hectare van Staatsbosbeheer, gelegen aan het begin van de Nederlandse rivierdelta.

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2020/05/als-het-dak-van-de-wereld-smelt

Welke klimaatverandering is er in Nederland?

Gevolgen van klimaatverandering

7.5 

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les:

(1) kan je verklaren waarom het regiem van de Nederlandse     
      rivieren onregelmatiger wordt;

(2) kan je de maatregelen van "ruimte voor de rivier" en de
      "driestapsstrategie" beschrijven, verklaren en herkennen;

Benodigde voorkennis 

Je kent het stroomgebied van de grootste Nederlandse rivieren;
Je kent de waterkringloop;
Je kent de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering;
Je weet waar in Nederland overstromings- risico's zijn.

Voorkennis test

Teken de waterkringloop

Lange waterkringloop

Korte waterkringloop

Het grote plaatje 

Neerslagregiem

Gemiddeld zien we een toename van de hoeveelheid neerslag in NL

Daarnaast valt de neerslag onregelmatiger: pieken en droge periodes

Het neerslagregiem verandert dus

Neerslagregiem

De verdeling van de hoeveelheid neerslag in een bepaalde periode (bijv een jaar)

WATEROVERLAST Valkenburg

Verstening

Regenwater kan de grond niet in!

Piekafvoer

Oplossing?

Verstening

Debiet, regiem en vertragingstijd?

Invloed van:
- Verstedelijking;

- Kanalisatie;

- Ontbossing;

- Klimaatverandering;

- Landbouw;

- Bodemdaling;

- Zeespiegelstijging.

Drietrapsstrategie

1. Vasthouden 

Water terplekke vasthouden 

2. Bergen

Water opslaan in meren - rivieren - kanalen - sloten 

3. Afvoeren

Zo snel mogelijk afvoeren richting zee 

Ruimte voor de Rivier

Nevengeulen bij Deventer.
Zorgt voor betere doorstroming van de IJssel

Verbreding uiterwaarden bij Borgharen.

Zorgt voor meer veiligheid bij hoogwater.

Hoogwatergeul Well-aijen bij hoog en laag waterstand.

Foto's

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Nieuw waterbeleid

Het nieuwe waterbeleid breekt met de traditie van dijkverzwaring, hard pompen en snel lozen. 

Nationaal waterbeleid

Aandacht voor: 

• Strategische Zoetwatervoorraad op peil houden (par 1.3)
• drietrapsstrategie (par 1.1)
• watertoets (par 1.1)

Groene daken

Dakakker

Wadi's

Infiltratiegebieden

Drietrapsstrategie

Toepasbaar op:

- stroomgebieden van rivieren

- nieuwbouwlocaties

Watertoets

Wat?	Maken: §1.1 opdrachten 2, 3, 4, 5 (VIS), 6, 7, 8 (VIS) en 9
Hoe?	Zelfstandig (dus alleen).
Tijd?	20 minuten
Klaar?

Aan de slag!

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Omschrijving afsluitende foto

Kribverlaging en dambouw vangt aan

TIEL - Werk aan de Waal tussen Tiel en Gorinchem begint komend voorjaar. Opdracht voor kribverlaging en langsdammen gegund aan Van den Herik en Boskalis. Werkzaamheden duren tot eind 2015.

Rijkswaterstaat begint in het voorjaar met het verlagen van kribben en het aanleggen van langsdammen tussen Tiel en Gorinchem. De opdracht voor het werk is deze week gegund aan de combinatie Van den Herik Kust- en Overwerken uit Sliedrecht en Boskalis uit Rotterdam.

De maatregelen moeten er, samen met eerdere kribverlagingen tussen Tiel en Nijmegen, voor zorgen dat het peil in de Waal bij zeer hoogwater 6 tot 12 centimeter lager wordt. Het project kost zo'n 70 miljoen euro. Tussen Tiel en Gorinchem worden zo'n 250 kribben aan beide zijden van de rivier met circa een meter verlaagd, zodat het water makkelijker doorstroomt.

Bij Wamel en Ophemert worden, in de binnenbocht van de rivier, zogenoemde langsdammen aangelegd. Dit zijn een soort dijken die parallel aan de vaargeul in de rivier gemaakt worden. De langsdammen zijn een nieuw fenomeen in Nederland. Ze zorgen, net als de kribben, dat de vaargeul op zijn plek blijft maar belemmeren de doorstroming niet.

De dammen aan de kant van Wamel worden zo'n 7 kilometer lang, bij Ophemert ongeveer 3 kilometer. De kribben worden hier helemaal verwijderd. Tussen de dammen en oever ontstaat rustiger water. Dit moet de natuur langs de rivier verbeteren. De veerdienst Tiel-Wamel zal geen hinder ondervinden van de aanleg. Het werk aan de rivier tussen Tiel en Gorinchem moet eind 2015 gereed zijn.

https://www.gelderlander.nl/rivierenland/kribverlaging-en-dambouw-vangt-aan~ab70b036/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F