Week 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Nederlands

Start les

Zit je op je eigen plek?

Is je mobiel uit het zicht?

Zijn je oortjes uit?

Hangt je jas aan de kapstok?

Zijn je pet en capuchon af?

Je bent stil bij start les.

Planning

Je maakt de inleiding af

Beginnen met de kern

Doel

Je gaat nadenken over je kwaliteiten

Je koppelt je kwaliteit aan je keuze

Pak je leesboek erbij!

Je gaat 10 minuten lezen.

Boek niet bij je? Ga het nieuws lezen. 

Doel

Je weet hoe nieuwe woorden ontstaan

Pagina 

36

Filmpje over het ontstaan van woorden

https://apps.noordhoff.nl/se/content/theme/7a89d0f3-5f6b-434f-93ba-c79d45ae4d6a/contenthub

Quiz

https://apps.noordhoff.nl/se/content/theme/7a89d0f3-5f6b-434f-93ba-c79d45ae4d6a/teacherguide

• Ontlening. We nemen een woord volledig over uit een andere taal.
• Samenstelling. Twee woorden worden samengevoegd tot één.
• Helemaal nieuwe vorm. Dit komt niet vaak voor. 

Hoe ontstaan nieuwe woorden dan?

• De wereld om ons heen blijft veranderen en dit geldt ook voor onze taal. 
• Er sterven woorden af, maar er komen ook nieuwe woorden bij.
• Nieuwe woorden noemen we ook wel neologismen. 

Taal verandert

• De wereld om ons heen blijft veranderen en dit geldt ook voor onze taal. 
• Er sterven woorden af, maar er komen ook nieuwe woorden bij.
• Nieuwe woorden noemen we ook wel neologismen. 

Taal verandert

Dat betekent dat mensen de nieuwe woorden maar voor een korte periode gebruiken. Wordt het woord wel langer gebruikt? Dan komt het woord in het woordenboek. Denk maar eens aan de woorden die tijdens covid zijn ontstaan:

raamvisite, hoestschaamte, 

Neologismen/nieuwe woorden zijn trendgevoelig

Taal staat nooit stil. Noem één manier waarop onze taal kan veranderen.

Noem een manier waarop neologismen (nieuwe woorden) ontstaan. Geef ook een voorbeeld.

Noem een woord dat nog niet zo lang bestaat.
Kies voor een samenstelling of een ontlening.

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?

Doelen deze les

Je weet hoe woorden ontstaan 

Volgende les

Boek mee, leesboek mee

Afsluiting

Zijn er nog vragen?

Controleer of je huiswerk hebt

Huiswerk staat in Magister,

Nederlands

Start les

Zit je op je eigen plek?

Is je mobiel uit het zicht?

Zijn je oortjes uit?

Hangt je jas aan de kapstok?

Zijn je pet en capuchon af?

Je bent stil bij start les.

Planning

Uitleg formeel taalgebruik

Uitleg officiële woorden 

Doel

Je weet het verschil tussen formeel en informeel taalgebruik.

Je weet wat officiële woorden zijn

Pak je leesboek erbij!

Je gaat 10 minuten lezen.

Boek niet bij je? Ga het nieuws lezen. 

Doel

Je weet hoe nieuwe woorden ontstaan

Officieel taalgebruik

Pagina 

36

38

Wat weet je al over formeel taalgebruik?

https://apps.noordhoff.nl/se/content/theme/7a89d0f3-5f6b-434f-93ba-c79d45ae4d6a/contentUnit/c3ba5853-5bba-4ab8-9815-991a9ef9419b

Officieel taalgebruik

• Vaak moeilijke woorden die deftig klinken. 
• Lees goed. Wat wil de schrijver?
• Zoek het woord op als het belangrijk is voor de tekst.

• Bijvoorbeeld: Gedurende, reeds, van oorsprong, monumentaal, ter compensatie, nabijgelegen

Waarom zijn officiële teksten moeilijk?

In officiële teksten worden vaak lastige woorden en zinnen gebruikt, zoals in wetsartikelen of berichten van de Belastingdienst.

Lees de tekst goed

Lees een officiële tekst zorgvuldig en probeer te begrijpen wat de schrijver wil zeggen en welke informatie hij wil geven.

Zoek de betekenis van moeilijke woorden

Als de betekenis van een moeilijk woord nodig is om de tekst te begrijpen, zoek dan de betekenis op in de tekst.

Synoniemen en omschrijvingen

Vaak staan er synoniemen of omschrijvingen van moeilijke woorden in de tekst. Gebruik deze om de betekenis te achterhalen.

Gebruik een woordenboek

Als je de betekenis van een woord niet uit de tekst kunt halen, gebruik dan een (online) woordenboek.

Voorbeeldzin

Bijvoorbeeld: 'Na overleg met alle betrokkenen is besloten dat leerlingen van de onderbouw alsmede leerlingen van de bovenbouw hun elektronische communicatiemiddelen tijdens schooltijd niet mogen hanteren.'

Wat betekenen 'betrokkenen' en 'hanteren'?

Zakelijke taal is soms onnodig ingewikkeld.

Hoe zeg je het simpeler?

Gaarne vernemen wij in uw schrijven wanneer u aanvangt met uw werkzaamheden

Langs deze weg wil ik iedereen een gelukkig nieuwjaar wensen.

Uw mail betreffende de kapotte voordeur zal zo spoedig mogelijk worden verwerkt.

Het nieuwe tijdschrift bevat verhalen van Harry Mulisch en ondergetekende.

Ik was niet in de gelegenheid uw mail te beantwoorden.

Wat?	Blok 2, officieel taalgebruik, opdracht 1 tm 4
Hoe?	Zelfstandig of in tweetallen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	15 minuten
Klaar?	Maak huiswerk of ga een boek lezen.

Aan de slag