VZ 1.6 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Maatschappijleer

1. Wat is een verzorgingsstaat?

2. Ontstaan verzorgingsstaat

3. Sociale partners en de overheid

4. Verzorgingsstaat, de praktijk

5. Werk en sociale mobiliteit

6. Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt

7. De verzorgingsstaat onder druk

Arbeidsmarkt

• De arbeidsmarkt is de plaats waar vraag en aanbod van arbeidskrachten elkaar ontmoeten. 
• Het aanbod wordt bepaald door de beroepsbevolking, alle personen die geheel of gedeeltelijk beschikbaar zijn voor werk. 
• De vraag naar arbeidskrachten noemen we werkgelegenheid.

Vergrijzing

• De vergrijzing begint op het moment dat het aandeel van de gepensioneerden in de totale bevolking toeneemt. 
• Kijk maar naar het volkgende plaatje.

Werkloosheid

• Iemand is officieel werkloos als de persoon:
  
• tussen de 15 en 75 jaar is;
• niet werkt of minder dan 12 uur per week werkt;
• actief op zoek is naar een baan van 12 uur per week of meer;
• ingeschreven staat als werkzoekende bij het UWV.

Arbeidsmarkt in ontwikkeling..

Op dit moment hebben we vier ontwikkelingen in de arbeidsmarkt:

1. Automatisering 
2. Opkomst en verdwijnen van bedrijfstakken
3. Flexibilisering
4. Globalisering

Automatisering

• ICT komt op in bijna alle sectoren van de arbeidsmarkt
• Er zijn grote voordelen door efficiënter te werken
• Gevolg: verlies van banen door overname ICT maar opkomst banen in de ICT.

Oude en nieuwe bedrijfstakken

• Veel arbeidsintensief en laaggeschoold werk is verdwenen en verplaatst naar lagelonenlanden.
• In veel bedrijfstakken is het antal banen voor hooggeschoolde medewerkers toegenomen. Denk aan de chemische industrie, ontwikkeling van nieuwe producten en machinebouw.

Flexibilisering

• Vroeger kozen mensen een baan voor het leven. Tegenwoordig veranderen werknemers sneller van baan.
• Hierdoor stijgt de vraag naar flexibele arbeidsrelaties: alle werksituaties met een variabele inzetbaarheid. 
• 2 miljoen werknemers hebben een tijdelijk contract en meer dan 1 miljoen mensen werken als zzp'er.

Globalisering

De globalisering heeft geleid tot een toename van: 

• wereldwijde handel en multinationals
• grotere internationale kapitaalstromen 
• arbeidsmigranten

Welke werkloosheid is niet tijdelijk?

1. seizoenswerkloosheid
2. structurele werkloosheid
3. regionale werkloosheid
4. frictie werkloosheid

Wat gebeurt er bij conjuncturele werkloosheid?

1. Een bedrijf gaat anders produceren
2. De bedrijfscultuur verandert
3. Een bedrijf ontslaat zomaar medewerkers
4. Er is geen vraag meer naar het product

Structurele werkloosheid is tijdelijk

1. Juist
2. Onjuist

Een strandtent gaat failliet. Wat voor werkloosheid is dat?

1. Conjuncturele werkloosheid
2. Structurele werkloosheid
3. Seizoen werkloosheid
4. Frictiewerkloosheid

Bij een groeiende economie stijgt de werkloosheid.

1. Juist
2. Onjuist

Automatisering leidt altijd tot structurele werkloosheid.

1. Waar
2. Niet waar

Conjuncturele werkloosheid is blijvend

1. Waar
2. Niet waar

Is er hier sprake van conjuncturele werkloosheid?

1. Ja
2. Nee

Oost-Europeanen die in Nederland een bouwbedrijf beginnen zijn een voorbeeld van

1. Automatisering
2. Flexibilisering
3. Verdwijnen nieuwe arbeidstakken
4. Globalisering

Een robot die voor een leraar praktische opdrachten nakijkt, dat is een voorbeeld van

1. Globalisering
2. Automatisering
3. Flexibilisering
4. Verdwijnen bedrijfstakken

Aan de slag

Werk aan de opdrachten uit de reader (hoofdstuk/paragraaf 5)

of

Werk aan het PO.

Huiswerk: H5 opdrachten (volgende week woensdag af)