Les 4 (tekststructuur)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Wat weet je nog over tekstdoelen?

Theorie: tekststructuur

Zelfstandig leren

Check

Je kent het belang van tekststructuur;

Je kunt tekstdelen onderscheiden.

     informeren                                                            overtuigen                       

                                                                                                                               

  

Het is de bedoeling dat als lezer iets gaat doen.

Nieuwsbericht in de krant of een tekst in een leerboek.

Dit zie je soms bij een recensie van een boek, maar het kan ook overtuigend zijn!

beschouwen

activeren

Feitelijke informatie en objectief

Voor- en tegenargumenten bij een stelling.

Je herkent vaak een duidelijk standpunt van de schrijver.

column in de krant

reclame

Verbinding

• Macro: (groot) - inleiding, kern, slot
• Micro: (klein) - inzoomen op alinea's  en tekstdelen
• Binnen alinea's kun je aanwijzingen vinden over de samenhang binnen de tekst
• Functiewoorden: letterlijke aankondiging - aanleiding, voorbeeld, argument, gevolg, conclusie.
• Signaalwoorden: geeft het karakter van het verband aan. Helpt je om te begrijpen waar de tekst over gaat en wat er volgt.
  

1. Nog belangrijker voor het terugdringen van het aantal besmettingen is het handhaven van de maatregelen.
2. Voordat het zover is, moeten we waarschijnlijk vrede hebben met de huidige situatie.
3. Het is echter de vraag of iedereen dat geduld kan opbrengen.
4. Kortom, we hebben nog een lange weg te gaan.

Verbindingswoorden

1) Wat is het signaalwoord?

2) Welke tekstverband geeft het aan?

3) Wat is een logische plek in een tekst? (inleiding, kern, slot)

4) Wat weet je over het vermoedelijke tekstgedeelte ervoor?

5) vergelijk je antwoorden met je buurman/buurvrouw

Functies

Scan de QR-code voor een filmpje (5:24)

en/of lees de theorie uit Talent (in elo of op papier)

1. Welke functies zijn er?

2. Wat is de betekenis van die functies?

3. Bedenk een (kort) voorbeeld per functie

Let op:

1. De functies op het blad en in het filmpje lopen niet gelijk;

2. Worden functies niet genoemd? Zoek het dan op via Talent en/of internet.

Klaar? Ga verder met de modulewijzer

In welk deel van de tekst verwacht je onderstaande zinnen?

Inleiding

Kern

Slot

En daarom raad ik iedereen aan om meer televisie te kijken.

Televisie biedt bovendien de broodnodige ontspanning.

Het moge duidelijk zijn: televisiekijken is de beste invulling van je vrije tijd.

Zullen onze kleinkinderen nog weten wat een televisie is?

Voor velen zal het een bekend gevoel zijn: zo veel kanalen en toch zo weinig leuke programma's op tv.

Toch is het misschien te kort door de bocht om te zeggen dat er geen goede televisie meer wordt gemaakt.

Ken je de signaalwoorden nog?

Theorie: functies

Samenwerkend leren: functies en tekstverbanden herkennen

Zelfstandig leren

Check

Je kent de signaalwoorden en tekstverbanden om voor samenhang te zorgen; (herhaling)

Je kent functies van tekstgedeelten;

Je kunt tekstverbanden en functies benoemen.

Sleep de signaalwoorden naar de bijbehorende tekstverbanden.

Let op: leer de tekstverbanden goed 

opsommend

tegenstellend

tijdsvolgorde (temporeel)

oorzaak-gevolg

toelichtend / voorbeeld

redengevend

voorwaardelijk

een andere

hoewel

voordat

hierdoor

bijvoorbeeld

tenzij

namelijk

want

als

toch

daarnaast

zoals bij

zodat

totdat

echter

indien

Wat is de functie van alinea X ten opzichte van alinea Y?

Wat is een functie?

Waarom is het belangrijk om een functie te kunnen benoemen?

Waar let je op om de functie te kunnen herkennen?

Functies

Als je weet wat de functie van een tekstgedeelte is, begrijp je de tekst beter.

Ieder tekstgedeelte heeft een eigen functie in de tekst.

Signaalwoorden helpen je om de functie te bepalen.

Vaak hebben teksten een vaste structuur.

Uit het onderzoeksrapport van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat scholen in het basis- en voortgezet onderwijs weinig aandacht besteden aan het Fries.

1. Aanleiding
2. Argument
3. Probleemstelling
4. Voorbeeld

De scholen zeggen dat leerlingen geen behoefte hebben om Fries te krijgen, maar uit het onderzoek blijkt dat 33% van de leerlingen Fries als moedertaal heeft en graag meer Fries onderwijs wil.

1. aanleiding
2. argument
3. probleemstelling
4. weerlegging

Wat is de juiste omschrijving bij het functiewoord?

stelling

argument

weerlegging

samenvatting

conclusie

aanleiding

definitie

voorbeeld

constatering

uitwerking

reden om nu een tekst te schrijven over het onderwerp

omschrijving van wat er met een bepaald verschijnsel wordt bedoeld

beschrijving van één concreet geval

er wordt een verschijnsel/ontwikkeling vastgesteld

er wordt extra informatie gegeven over het onderwerp

Iemand doet een bewering over het onderwerp (niet feitelijk)

reden waarom iemand iets vindt

argument van ander wordt ontkracht

beknopte navertelling

slotgedachte obv voorgaande

Zelfstandig leren

 

Houd je aan de studiewijzer (zie SOM)

Maak de opdrachten uit de modulewijzer

Maak de opdrachten voor deze week thuis en/of op school af.

In stilte aan de slag!