Fictie - Blok 2 - mavo 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Blok 2 - Fictie

Leeservaring beschrijven

• Als je je leeservaring gaat beschrijven, dan vertel je wat je van het boek vond dat je gelezen hebt.
• Je kunt beoordelingswoorden gebruiken om je leeservaring te beschrijven. 

Beoordelingswoorden

Wat het verhaal met je doet:

• Spannend - saai
• Duidelijk - verwarrend
• Humoristisch - zonder humor
• Veel actie - gebeurt weinig in
• Verdrietig - vrolijk

Beoordelingswoorden

Realistisch of niet-realistisch?

• Geloofwaardig - ongeloofwaardig
• Herkenbaar - niet herkenbaar
• Levensecht - bedacht
• Kan echt gebeuren - kan niet echt gebeuren

Setting en sfeer

Tijd en ruimte vormen de setting die de auteur kiest voor een verhaal. 

Setting en sfeer

Op welke manier kan tijd in een verhaal zichtbaar gemaakt worden?

• Noemen van jaartal.
• Historische gebeurtenissen.
• Historische figuren.
• Beschrijven van ruimte met kenmerkende gebouwen, gebruiken of voorwerpen. 

Setting en sfeer

Wat is ruimte?

Ruimte heeft te maken met waar het verhaal zich afspeelt. Niet alleen een bepaalde stad of dorp. Het kan ook een kamer zijn, of een wijk of zelfs een planeet. 

Ook weer, geluiden of geuren kunnen een rol spelen. Beschrijf je de ruimte, dan beschrijf je dus ook het omstandigheden.

Setting en sfeer

Wat is sfeer?

De manier waarop de ruimte wordt beschreven kan een bepaalde sfeer oproepen. Dat kan negatief of positief zijn. 

Kan bijvoorbeeld vrolijk zijn of juist dreigend. 

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Chronologische volgorde

Dan worden de gebeurtenissen verteld in de volgorde waarin ze gebeurd zijn. Binnen de chronologische volgorde kunnen wel verwijzingen voorkomen naar dingen die eerder of later in het verhaal gebeuren, zoals:

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Terugverwijzing

In een terugverwijzing verwijst een personage naar iets wat eerder gebeurde. Meestal is een terugverwijzing kort: enkele woorden of zinnen. Of het gaat om een gedachte. 

'Wist je nog dat ik je gisteren voorlas? Toen lag je gewoon te slapen', zei ma. 

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Vooruitwijzing

Dat is een mededeling over iets wat later zal gebeuren of een gedachte van een personage van angst of hoop voor de toekomst. 

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

vooruitwijzing 

'Het begon te schemeren. Marco Pieterse rekte zich uit, klapte zijn boek dicht en stapte in de auto. Hij keek nog even om. Hij had er geen idee van dat hij 24 uur later hier op deze van alles en iedereen verlaten plek dood gevonden zou worden, zijn schedel ingeslagen, zijn bladwijzer op de grond. 

Dit kan alleen voorkomen in een verhaal bij een alwetende verteller. 

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Niet-chronologische volgorde

De gebeurtenissen staan in een andere volgorde dan waarin ze gebeurd zijn.

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Flashbacks

Het verhaal springt vanuit het heden terug in de tijd, naar gebeurtenissen die eerder hebben plaatsgevonden.

Flashback is langer dan een terugverwijzing. 

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Niet- chronologische volgorde

De gebeurtenissen staan in een andere volgorde dan waarin ze gebeurd zijn.

- vanuit het heden (nu) terugspringen in de tijd naar gebeurtenissen die eerder plaatsvonden. Een flashback is langer dan een terugverwijzing. Het lopende verhaal wordt echt even gestopt. 

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Vooruitwijzingen--> spanning verhogen

terugverwjizingen--> meer informatie geven

Flashbacks--> geven informatie, maar ook meer spanning. 

Tijd, vertelvolgorde en verteltempo 

Verteltijd = tijd nodig om het verhaal te vertellen

Vertelde tijd 🡪 tijd die in het verhaal verstrijkt

Tijdsverdichting: twintig jaar later… (verteltijd korter dan vertelde tijd)

Tijdrekking/tijdsvertraging: weinig tijd laten verstrijken in veel bladzijden (verteltijd langer dan vertelde tijd)

verteltempo

Spanning 

Alles wat je benieuwd maakt naar de afloop van een verhaal noem je spanning.

 technieken om spanning te gebruiken
- bedreigende situatie/gevaarlijke omgeving

-onverwachte wending

-cliffhanger 

Spanning 

technieken die niet alleen te maken hebben met de gebeurtenissen, maar ook met de opbouw van het verhaal:

- open plekken 

(door het lezen komen er vragen naar boven bij je) 

- vermoedens

- uitstel

- informatievoorsprong