2.4 Leven voor en na de dood

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De Oude Egyptenaren

2.4 Leven voor en na de dood

Lesprogramma

• Huiswerk bespreken
• Uitleg Egyptenaren
  + verwerking
• Tijd om te werken? (dagboek/huiswerk)

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• ken je de begrippen hiërarchie, elite. polytheïsme en rituelen

• kun je de sociale kenmerken van de Egyptische samenleving beschrijven.

• kun je uitleggen en verklaren hoe de Egyptenaren omgingen met de doden.

• kun je beschrijven waardoor de macht van farao's afnam en wanneer en hoe er een einde kwam aan de staat Egypte die door de farao's geleid werd.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Wat weet je van het geloof
van de oude Egyptenaren?

Elite

Hiërarchie
in Egypte

Mannen en vrouwen waren gelijk

Natuurgodsdienst

• De Egyptenaren waren erg afhankelijk van de natuur, denk maar aan de Nijl.

• Ze zagen veel in de natuur gebeuren.

• Goden moesten al deze onverklaarbare dingen veroorzaken.

• Veel goden zagen eruit als dieren.

Polytheïsme

• Poly=veel
  

• Verschillende gebieden hadden eigen goden. Toen het één rijk werd, werd de godsdienst ook meer een eenheid.
  

• En de farao werd ook een god.
  

Noteer van jullie Egyptische god het volgende:
1. Naam
2. Taak (waarvoor/waarvan was de god)
3. Uiterlijk kenmerk van de god
4. Bijzonderheid van de god

• Osiris
• Isis
• Horus
• Anubis
• Hapi
• Sechmet
• Bastet
• Chepri
• Sobek
• Ra

Osiris

• Oppergod (belangrijkste god)
  

• Hij wordt gezien als eerste koning van Egypte

• Afgebeeld als mummie, omdat hij door zijn jaloerse broer Seth in 14 stukken is gehakt

• Isis heeft Osiris gemummificeerd om het lichaam weer heel te maken.

Isis

• Godin van de Vruchtbaarheid

• Uit de tranen van Isis is de Nijl ontstaan

• Isis wordt ook afgebeeld als havik of cobra

Horus

• God van de koningen
• God van de zon

• Zoon van Osiris en Isis

• Afgebeeld als havik

Anubis

• God van het Dodenrijk

• (Kop van een) jakhals

• Jakhalzen werden vaak gezien in de buurt van graven

Hapi

• Godin/God van de Nijl

• Ook van het leven en vruchtbaarheid

Sechmet

• Godin van de oorlog
• Godin van de vernietiging
• Godin van ziekte, maar ook van genezing

• Afgebeeld als leeuwin

Bastet

• Godin van vreugde en plezier

• Wordt afgebeeld als kat

Chepri

• God van de wedergeboorte

• Laat elke dag de zon opkomen

• Afgebeeld als scarabee (mestkever)

Sobek

• God van de Nijl

• Uit zijn zweet is de Nijl ontstaan

• Wordt afgebeeld als krokodil

Ra

• Zonnegod

• Heeft een beetje dezelfde rol als Chepri

• Afgebeeld als valk

• Later samengevoegd met de god Amon tot Amon-Ra

Leven na de dood

Dodenrijk

• Na de dood verder leven.

• Ziel kwam overdag terug naar het lichaam (dus lichaam bewaren).

• Ook spullen voor de weg naar en het leven in het hiernamaals.

• Dodenboek als bescherming

Mummificeren

• Het lichaam moet goed blijven

• Alles dat ervoor zorgt dat het lichaam kan gaan rotten moet eruit (organen en vocht)

• Eerste mummies vermoedelijk per toeval onstaan door het begraven in de woestijn.

Eerst worden de organen verwijderd. Deze worden in speciale vazen gedaan: canopen

Vervolgens wordt er een berg zout over het lichaam gelegd om al het vocht uit het lichaam te krijgen

Het lichaam wordt na ongeveer 70-90 dagen schoongemaakt en gebalsemd met geurige olie

Alle lichaamsholten worden gevuld met doeken, stro, klei en kruiden

Daarna wordt het lichaam in doeken gewikkeld, zodat er een mummie ontstaat

Het hart is teruggeplaatst, onder een amulet van een scarabee, maar alle andere organen worden bewaard in canopen.

Begraven

Eerst in piramiden, maar dat kostte veel tijd om te maken.

En ze vielen nogal op. 

Gevolg: grafrovers plunderen de rijk gevulde graven.

Vallei der Koningen

De latere koningen werden daarom in rotsgraven in het zuiden van Egypte begraven. Ook hier zijn veel graven, vaak al voor de begrafenis, geplunderd.

Veel, maar niet allemaal....

Het graf van Toetanchamon

Einde van Egypte

• Priesters kregen meer aanzien.

• Burgeroorlogen en aanvallen van buitenaf.
  Alexander de Grote
  
  
• Cleopatra was de laatste farao. 
• De Romeinen versloegen haar leger in 30 v. Chr. en lijfden Egypte in.

Wat betekent het begrip polytheïsme?

1. Geloven in meerdere goden.
2. Geloven in de natuur.
3. Geloven in één god.
4. Geloven in een leven na de dood.

Wat is de juiste hiërargische volgorde?

1. Soldaten - priesters -schrijvers - boeren
2. Soldaten - boeren - priesters - schrijvers
3. Priesters - schrijvers - soldaten - boeren
4. Priesters - soldaten - schrijvers - boeren

Wat is geen oorzaak voor de afname van de macht van de farao's?

1. Egypte werd aangevallen door buitenlandse legers.
2. De Egyptenaren geloofden niet langer dat de farao een god was.
3. Priester kregen meer macht in Egypte.
4. Egyptische farao's en priesters voerden oorlog tegen elkaar (burgeroorlogen).

De rest van deze les, 

wil ik...

de uitleg nog 1 keer bekijken.

een filmpje kijken over Toutanchamon

huiswerk opdrachten maken.

de leerstof nog even doorlezen in het leerboek.

verder werken aan mijn dagboek opdracht.

begrippen van hoofdstuk 2 leren.

meneer De Vries een vraag stellen over de stof/de dagboek opdracht.