L3 Taalbeschouwing: woordleer

• Nederlands
• Secundair onderwijs

liever genderneutraal?  die/hen/hun. 

pag. 9

WOORDSOORTEN

1. het zelfstandig naamwoord
2. het werkwoord
3. het bijvoeglijk naamwoord
4. het bijwoord 
5. het lidwoord (bepaald en onbepaald)
6. het telwoord (hoofdtelwoord en rangtelwoord)
7. het voorzetsel 
8. het voegwoord
9. het voornaamwoord (persoonlijk, bezittelijk, aanwijzend, vragend,...) wederkerend, wederkerig, betrekkelijk, onbepaald)

Wat weet je nog over woordsoorten?

We starten met een begintest: Wat heb je nog onthouden over taalbeschouwing uit de vorige jaren? 

SS > Vakken > Nederlands 4BW-MWW > oefeningen > taalsysteem

maak L1 woordsoorten begintest

Hoeveel was je score?

15/30 of meer

15/30 of minder

WOORDSOORTEN

Had je 15 of meer? 

Had je minder dan 15 ?

Zet oefeningen klaar in de planner. Selecteer de oefeningen van de woordsoorten waar jij nog moet op oefenen. 

Je leerkracht frist de woordsoorten samen met jou op!

zelfstandig naamwoord

Per 4: bedenk zoveel mogelijk voorbeelden

bijvoeglijk naamwoord

Per 4: bedenk zoveel mogelijk voorbeelden

voorzetsels

Per 4: bedenk zoveel mogelijk voorbeelden

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoorten behoren "eerste" en "hittegolf" ?

eerste

1. zelfstandig naamwoord
2. bijwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. telwoord

een telwoord

geeft een aantal of volgorde weer

twee, zeven, honderd  = hoofdtelwoord

tweede, tiende, laatste = rangtelwoord

pg.428

hittegolf

1. zelfstandig naamwoord
2. bijwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. telwoord

een zelfstandig naamwoord

benoemt personen, zaken, begrippen ..

! je kunt er een lidwoord voor zetten

! je kan er een meervoud van maken

! je kan er een verkleinwoord van maken

de stoel - de stoelen - stoeltje

pg.428

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "vandaag"?

vandaag

1. zelfstandig naamwoord
2. bijwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. telwoord

een bijwoord

geeft meer informatie over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord, een ander bijwoord of een hele zin. 

Ik kom zeker.

Je beweegt houterig.

Het is een erg leuke les.

Je praat heel grappig. 

pg.428

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "kapotte"?

kapotte

1. zelfstandig naamwoord
2. bijwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. telwoord

een bijvoeglijk naamwoord

geeft meer informatie over en staat altijd bij een zelfstandig naamwoord. 

! je kan het vervoegen door +e toe te voegen

een lief meisje- de zachte stof - het mooie huis

pg.428

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "agressief"?

agressief

1. voornaamwoord
2. bijwoord
3. voegwoord / signaalwoord
4. voorzetsel

bijwoord of bijvoeglijk naamwoord?

een bijvoeglijk naamwoord staat altijd bij een zelfstandig naamwoord, een bijwoord kan informatie geven over meer soorten woorden of over een hele zin. 

bijwoord

bijvoeglijk naamwoord

een hele vriendelijke jongen

een hele vriendelijke jongen

Ik vind het een mooie film.

Ze woont in het huis hiernaast.

Dat is vriendelijk van u

Ik drink enkel lactosevrije melk.

Ik ben heel gelukkig.

Ik luister het liefst naar hiphop.

Ik heb echt de liefste mama ter wereld.

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "in"?

in

1. voornaamwoord
2. bijwoord
3. voegwoord / signaalwoord
4. voorzetsel

een voorzetsel

drukt de relatie uit tussen de woordgroep waar het voorzetsel deel van uitmaakt en een ander element in de zin. 

De jas hangt aan de kapstok. 

en, maar, van, door, tussen, uit, op, boven

pg.428

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "omdat"?

omdat

1. voornaamwoord
2. bijwoord
3. voegwoord / signaalwoord
4. voorzetsel

een voegwoord / signaalwoord

verbindt zinnen met elkaar 

! staat bijna altijd aan het begin van een bijzin

Ze vertelde dat ze haar rijbewijs heeft gehaald.

Ze geeft een feestje als ze genoeg geld heeft.

pg.428

een voegwoord

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "met"?

met

1. voornaamwoord
2. bijwoord
3. voegwoord / signaalwoord
4. voorzetsel

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "jullie"?

jullie

1. voornaamwoord
2. bijwoord
3. voegwoord
4. voorzetsel

een voornaamwoord

verwijst naar iemand

- er zijn acht soorten: 

pg.428

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "loopt"?

loopt

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

een werkwoord

geeft een handeling of een toestand aan en drukt uit hoe het onderwerp van een zin eruit ziet. Er zijn drie soorten:

1. zelfstandig werkwoord: bevat betekenis op zichzelf en kan niet worden weggelaten:

Mijn leerlingen lezen regelmatig een boek. 

pg.429

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "kan"?

kan

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

een werkwoord

2. hulpwerkwoord: een hulpwerkwoord hoort bij een zelfstandig werkwoord. 

De leerlingen hebben dit jaar een boek gelezen. 

! Er kan meer dan één hulpwerkwoord in de zin staan:

Mijn leerlingen willen dit jaar blijven lezen. 

pg.429

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "is"?

is

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

een werkwoord

3. koppelwerkwoord: het werkwoord koppelt het onderwerp aan een toestand, functie, eigenschap ... Het werkwoord heeft op zich weinig betekenis. Veelvoorkomende koppelwerkwoorden zijn worden, blijven, lijken, schijnen, zijn ...

Hij is een voetballer.

Jan lijkt een lezer. 

pg.429

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "toont"?

toont

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "heeft"?

heeft

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

WOORDSOORTEN

Tot welke woordsoort behoort "de"?

"de" is een ...

de of het?

- geen regels om te bepalen wat de- of het-woorden zijn

- minder de-woorden dan het-woorden

- nieuwe woorden krijgen de als lidwoord

p. 11-13 Oefening 1 & 2

• het zelfstandig naamwoord
  
• het werkwoord (zelfstandig, hulp- of koppel-)
• het bijvoeglijk naamwoord
  
• het bijwoord
  
• het (persoonlijk of bezittelijk) voornaamwoord
  
• het lidwoord
  
• het telwoord
  
• het voorzetsel 

Toets woordleer maandag

Theorie

• cursus 
• LessonUp/ class/taalsysteem

Oefenen

- planner (SS/taalsysteem) 

- Diddit (oefeningen) 

- cursus -> correctiesleutel in SS/ documenten/leerwerkboek

We spelen een spel!

Lees de instructies bij het bordspel.

https://create.kahoot.it/details/9342c8b7-f70b-46e7-b956-80407774846a

https://create.kahoot.it/details/4f031b0a-9131-4611-9024-a3ee44113bad

Extra oefenen

Smartschool /taalsysteem/woordleer/

• (oefening 1 en 2)
• planner

Zoek naar...

Je krijgt een blad met allerlei woordsoorten. 

• In de klas liggen verschillende zinnen. 
• Ga op zoek naar woorden uit de zinnen die bij jouw woordsoort horen. 
• Ga na of je alle woordsoorten nog kent:
• raadpleeg het kennisoverzicht:

pg.428

Controle

In groepjes van vier:

• Kloppen de voorbeelden die jouw klasgenoten hebben opgeschreven?
• Vraag om hulp bij onduidelijkheid 

pg.428

We spelen een spel!

Lees de instructies bij het bordspel.

Geslacht of genus

liever genderneutraal?  die/hen/hun.