P4 Strijden en sporten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Strijden of sporten

Tijd van Grieken en Romeinen

3000 v.Chr - 500 na Chr.

* de oudheid

Leerdoelen:

Lesdoel: 

• Aan het eind van deze les kun je uitleggen waarom de Grieken soms samen moesten werken in tijden van oorlog.
• waarom Sparta en Athene met elkaar in   oorlog raken.
• Wat sport betekende voor de Grieken.

Taaldoelen: Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, historische begrippen en uitbreiding woordenschat.

De Grieken deden veel samen:

• Vechten (tegen elkaar!!!)
• Oorlog voeren tegen het buitenland (Perzen)
• Sporten (als offer en voorbereiding op de oorlog)

3.4 DE GRIEKEN TEGEN DE PERZEN

• EERSTE PERZISCHE OORLOG (490 v. Chr.)

•  Aanleiding: Athene steunt opstandige kolonies (499 v. Chr.)
  
• Koning Darius heeft nu een motief om de Grieken aan te vallen 
• Steekt met vloot over en landt op de vlakte bij Marathon (zie   kaartje)
  
• Slag bij Marathon beroemd vanwege
  

         - De overwinning van Athene (Miltiades)

         - De boodschapper Philippes (Niké!)

         - De afwezigheid van de Spartanen

De Eerste Perzische Oorlog: aanleiding

• De Perzen nemen veel Griekse koloniën over.

• Ionië, voormalige Griekse kolonie, was ontevreden over de hoge belastingen en hindering van het Griekse zeehandel.

Met een groot leger trekken de Perzen door Griekenland. Bij het plaatsje Marathon worden de Perzen uiteindelijk verslagen. Om dit goede nieuws naar Athene te brengen, werd Philippides naar Athene gestuurd. Volgens de legende rende hij in één keer naar Athene. Hij rende daarmee de eerste marathon.

Falanx opstelling Grieken

Falanx opstelling

TWEEDE PERZISCHE OORLOG (480 v. Chr.)

• Koning Xerxes wil zijn vader wreken
  
• Leger en vloot van mythische     proporties ( Groot)

Monument koning Leonidas

Athene was verwoest, maar de Perzen werden verslagen.

Themistocles - "houten muren' - trireem

Na de Perzische oorlogen kwam er een Griekse burgeroorlog

.

Strijden voor de stadstaat

GRIEKEN TEGEN DE GRIEKEN

Oprichting Attisch-Delische Zeebond

 Gericht tegen de Perzen

 Gunstig voor Athene

 Misbruik zeebond en arrogantie Athene (Eeuw van Athene

---> wederopbouw van de stad – Perikles)

 Verlies Athene (einde bloeiperiode!)

- Afbreken stadsmuren

- Inleveren vloot

- Afschaffen democratie

 Uiteindelijk zouden alle poleis (verzwakt door de oorlog) veroverd worden door de Macedoniërs (zie kopje Alexander de Grote)

Bekijk 30 seconden erg goed naar het plaatje. Je krijgt er zo een vraag over:

Welke sporten zag je net op het plaatje?

Antwoord:

1. Hardlopen

2. Speerwerpen

3. Discuswerpen

4. Worstelen

5. Boksen 

6. Ver springen

Gymnasium: sportschool

Olympische Spelen

- vanaf 776 voor Chr.

- één keer in de 4 jaar, duurde 5 dagen

- ter ere van Zeus

- sporters uit de hele Griekse wereld 

- tijdens spelen wapenstilstand tussen de stadstaten

- niet alleen sporten (ook dans, muziek enz)

- wie? alleen Griekse burgers

Wie mochten meedoen aan de OS?

- Vrouwen? Nee, zij bleven thuis

- Niet-Grieken (barbaren)? Nee, je moest Grieks spreken

-Slaven? Nee, slaven hadden geen rechten

- Vrije Grieken ? Ja, alleen mannen dus....

• Olympische Spelen ter ere van Zeus

• Spelen belangrijker dan oorlogen

• Een gezonde geest in een gezond lichaam (mens sana in corpore sano)

• Naakt sporten (gymnos= naakt)

• 

Meedoen en winnen

• Hoofdprijs een krans, maar wel eeuwige roem stadstaat    (luizenleventje erna)

• Alleen de eerste plaats telde!

Verboden door Romeinse keizer Theodosius in 393 na Chr. ( Meer dan 1100 jaar bestaan.)  In 1896 eerste moderne Olympische spelen gehouden in Athene.

Alexander de Grote

Filippus II (koning van Macedonië):

• dwingt de Grieken om hem als koning te accepteren.
• één rijk van alle stadstaten maken (behalve Sparta)
• Samen de Perzen aanvallen en het rijk uitbreiden.
• vermoord voordat hij zijn plannen uit kan voeren.

Alexander de Grote:

• enorm rijk
• Wil heersen 'tot het einde van de wereld'
• valt India binnen maar zijn leger wil niet meer vechten.
• Gewond trekt hij terug.
• plotseling overleden op 32 jarige leeftijd.
• Na zijn dood willen zijn generaals allemaal een eigen koninkrijk en valt het rijk in vier delen uiteen.

Hellenisme:

•  Overwonnen volken namen Griekse kunst, filosofie en wetenschappen over.
• Generaals trouwden met vrouwen uit veroverde gebieden.
• Alexander stichtte steden naar Grieks voorbeeld om zo eenheid in het rijk te krijgen.

Hellenisme: De verspreiding van de Griekse cultuur over een groot gebied buiten Griekenland