3.7 verwantschap

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

starttaak: 3.7 verwantschap

1. Neem de leerdoelen van blz. 205 over in je zuidschrift:

2. Kom in deze LessonUp. Sluit overige tabbladen.

• Je kunt uitleggen hoe fossielen helpen om meer te begrijpen over de evolutietheorie.
• Je kunt een aantal aanwijzingen voor verwantschap uitleggen.

planning

1. terugblik + voorkennis                        10
2. theorie 2.7 verwantschap                 15
3. verwerken                                                 10
4. einde: exit ticket                                      5

        huiswerk                                                ~ 20

Organismen zijn van dezelfde soort als...

1. Ze het heel gezellig samen hebben
2. Ze kunnen paren
3. Ze nakomelingen kunnen voortbrengen
4. Ze vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen

Wat zijn de 3 uitgangspunten van de evolutietheorie?

Zet de volgende gebeurtenissen in de juiste volgorde. Stap 1 en 6 zijn gegeven.

1. De populatie is aangepast aan het milieu.

6. De populatie is aangepast aan het milieu.

Andere eigenschappen zijn nu voordelig.

De organismen met deze eigenschappen krijgen de meeste nakomelingen.

De soort verandert.

Het milieu verandert.

Leerdoel behaald? 

Je kunt omschrijven wanneer organismen tot één soort behoren.

Nee, ik moet nog beginnen

Nee, ik moet dit nog oefenen

Nee, ik heb nog uitleg nodig

Ja, ik kan dit wel

Ja, ik kan het een ander uitleggen

leerdoel behaald?

Je kunt beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt en hoe geslachtelijke voortplanting, mutatie en natuurlijke selectie bijdragen aan het ontstaan van nieuwe rassen en soorten.

Nee, ik moet nog beginnen

Nee, ik moet dit nog oefenen

Nee, ik heb nog uitleg nodig

Ja, ik kan dit wel

Ja, ik kan het een ander uitleggen

Wat is dit?

Wat heeft dit met evolutie te maken?

Brein aan!

chromebook half-dicht

Zuidschrift open!

onderwerpen:

Fossielen

Verwantschap (en 'bewijs' voor evolutie!)

Stambomen

Fossielen

• Versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten

• Uit gevonden fossielen blijkt dat in de loop van de evolutie soorten zijn ontstaan, veranderd en of verdwenen
  

Fossielen

• Versteende resten van organismen of afdrukken in steen.

• Aanwijzing / bewijs voor evolutie!

verwantschap: 

De relatie tussen soorten.

Soorten met een gemeenschappelijke voorouder zijn aan elkaar verwant.

Verwantschappen

Individuen  Soorten met een gemeenschappelijke (groot)ouder voorouder zijn aan elkaar verwant.

aanwijzingen voor evolutie

- overeenkomsten in bouw

- rudimentaire organen

- overeenkomsten in DNA

Overeenkomsten in bouw

Overeenkomstige botten hebben dezelfde kleur.  

-->  waarschijnlijk een gemeenschappelijke voorouder gehad. 

Door aanpassing aan verschillende milieus hebben de ledematen een verschillende functie gekregen met een daarbij passende vorm. 

In bouw

Zelfde bouw (andere functie) = verwant

Andere bouw, zelfde functie ≠ verwant

Rudimentaire organen

Resten van ooit functionele organen. 

Rudimentaire organen

Laten zien dat organismen afstammen van voorouders waarbij deze organen nog wel een functie hadden. 

Ze tonen aan dat soorten zich hebben aangepast aan hun omgeving, waardoor sommige organen hun oorspronkelijke functie verloren.

Rudimentaire organen van de mens

Stoffen in cellen

DNA / eiwitten: Meer overeenkomst = nauwer verwant.

Door al het DNA te vergelijken kan je een stamboom maken. 

Dit heet een evolutionaire stamboom.

evolutionaire stamboom

Uit evolutionaire stambomen kun je aflezen wanneer de diersoort is ontstaan en wat de verwantschappen zijn.

Hoe verder naar beneden, hoe langer geleden.

evolutionaire stamboom

Hoe korter geleden een gemeenschappelijke voorouder, hoe nauwer de verwantschap.

chromebook open!

LessonUp

Welke dieren hebben de minste verwantschap?

1. Prikken en vissen
2. Prikken en reptielen
3. Zoogdieren & reptielen
4. Zoogdieren en vogels

Wie heeft de meeste verwantschap met de gorilla?

1. Apen van de nieuwe wereld
2. Chimpansees
3. Orang-oetans
4. Gibbons

Waar bevindt zich de gemeenschappelijke voorouder?

apen en knaagdieren

halfapen en tupaia

knaagdieren en hazen

chromebook in je tas.

boek open (blz. 208)

klik

1 minuut samenvatting

Leg in één of twee zinnen uit wat verwantschap is en hoe je dat kunt herkennen.

Plak je post it (naam erop) op het bord!