SE3 koolstofchemie vwo

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Voorbereiden SE3                            VWO6

Systematische naamgeving, cis/trans isomerie en spiegelbeeld-isomerie van koolstofverbindingen

Systematische naamgeving koolstofverbindingen

In het volgende filmpje krijg je een kort overzicht van alle karakteristieke groepen.

Je kunt dit terugkijken als je niet meer weet hoe je ze moet benoemen

Hierna volgen twee filmpjes over 

1. cis/trans isomerie

2. spiegelbeeldisomerie

Je kunt deze bekijken als je nog meer uitleg nodig hebt over deze onderwerpen

OPDRACHTEN

De opdrachten gaan over de basiskennis die je minimaal nodig hebt om examenopgaven te kunnen maken. Je moet deze opgaven dan ook vlot kunnen maken.

Het oefenen met toepassen van deze kennis aan de hand van oude examenopgaven moet je zelf doen

Systematische naamgeving

De volgende opgaven gaan over de systematische naamgeving van koolstofverbindingen. Je kunt:

- aangeven welke karakteristieke groepen aanwezig zijn

- de structuurformule tekenen als de naam gegeven is

- de naam geven als de structuurformule gegeven is

- de molecuulformule geven als de naam en/of structuurformule gegeven is

Leerdoel 1

Alkaan

Alkeen

Alkyn

C₄H₈

C₆H₁₄

C₈H₁₆

C₇H₁₂

C₂H₂

C₅H₁₂

hept-2-een

hexadecaan

ethylbutaan

oct-3-yn

Leerdoel 3

Benoem van elk van de drie stoffen alle karakteristieke groepen die zich in de moleculen bevinden.

uitwerking

1: methoxy- en hydroxygroep

2: oxo-groep  en zuurgroep

3: benzeenring, dubbele binding en estergroep

Dit is een

1. ester
2. aldehyde
3. ether
4. keton

Dit is een

1. ester
2. aldehyde
3. ether
4. keton

Dit is een

1. ester
2. aldehyde
3. ether
4. keton

Benzeen is een verzadigde koolwaterstof

1. Waar
2. niet waar

Welke van onderstaande verbindingen heeft de grootste molaire massa?

1. hexaan
2. hex-1-een
3. hex-1-yn
4. benzeen

Wat is de juiste naam?

1. hexanol
2. hexaan-5-ol
3. hexaan-1-ol
4. hexaan-2-ol

Geef de naam van dit alkanol.

1. Pentaan-1-ol
2. methylpentanol
3. 3-methylpentaan-1-ol
4. 3-ethyl-butaan-1-ol

Teken in je schrift de additie van water aan but-2-een. Welk(e) stof(fen) ontstaan?

1. butaan-1-ol
2. butaan-2-ol
3. butaan-3-ol
4. butaan-2-ol en butaan-3-ol

Geef de naam
van dit
molecuul

1. propaanamine
2. propaan-2-amine
3. 2-propaanamine
4. propaandiamine

sleep de juiste naam bij de juiste structuur

butaan-1-amine

metaanamine

methaandiamine

Welke stoffen zijn isomeren?

1. ethoxyethaan en butaanzuur
2. butanal en ethylethanoaat
3. ethylethanoaat en butaanzuur
4. ethoxyethaan en ethylethanoaat

Wat is de molecuulformule van 2-hydroxy-3,4-dioxopentaanzuur?

1. C5H4O4
2. C5H6O5
3. C5H4O3
4. C5H6O3

Welke stof kan NIET ontstaan bij de additiereactie tussen methanol en buta-1,3-dieen?

1. 1,2-dimethoxybutaan
2. 1,3-dimethoxybutaan
3. 1,4-dimethoxybutaan
4. 2,3-dimethoxybutaan

Geef de systematische naam (je kunt inzoomen op de figuur).

Wat voor een soort stof (klasse) is dit?

Geef de molecuulformules die horen bij de drie verkorte structuurformules hiernaast 

(je kunt inzoomen op de figuur).

Welke drie reactietypen herken je? Geef de nummers en benoem deze drie.

Teken de volgende structuurformules 

(antwoorden op Magister) 

1.     2,4-dimethylpentaan-2-amine  
2.     4-aminobenzenol
   
3.     3-chloor-2-ethylcyclobuteen
4.     3-ethoxy-4-oxobutaanzuur
5.     2-aminoethylmethylpropanoaat

Teken vier isomeren van C4H8O2 in structuurformules in je schrift 

Gebruik elk van de volgende groepen minstens één keer: 

1. zuur
2. ester
3. ether
4. keton.

Stereo-isomerie

De volgende opgaven gaan over cis-trans isomerie en spiegelbeeld-isomerie.

Je kunt deze isomeren tekenen en benoemen en een asymmetrisch C-atoom (*C) herkennen

Bij één van onderstaande stoffen is er sprake van cis/trans isomerie. Bij welke stof is dat?

1. 1,2-dichloorethyn
2. 1,2-dichloorethaan
3. 1,1-dichlooretheen
4. but-2-een

Teken en benoem de cis/trans-isomeren van de volgende stoffen (indien van toepassing) in je schrift 

1) but-2-een; 

2) 1,1-dichloorpropeen; 

3) 1,2-dichloorcyclobutaan;

4) benzeen-1,4-diol; 

5) 1,2-dichloorcyclopropeen

uitwerkingen komen in Magister

Neem de drie verkorte structuurformules hiernaast over in je schrift.

 Geef alle asymmetrische C-atomen aan.

de asymmetrische C-atomen (*C) zijn omcirkeld.

In 3 komen geen *C voor.

TIP: Bedenk dat in deze notatie H-atomen niet weergegeven worden

Neem uit de afbeelding hiernaast de structuurformules over die een inwendig spiegelvlak hebben.  Teken ook het inwendig spiegelvlak.

Neem uit de afbeelding hiernaast de structuurformules over die een inwendig spiegelvlak hebben.  Teken ook het inwendig spiegelvlak.

de volgende moleculen hebben een inwendig spiegelvlak:

1, 2, 4 en 6

Leerdoel 14

Al deze stoffen vertonen structuur-isomerie, maar welke vertonen daarnaast ook vormen van stereo-isomerie?

Alléén structuur-isomerie

Ook cis/trans-isomerie

Ook spiegelbeeld-isomerie

propaan-1,2-diol

but-1-een

3-chloorpentaan

2-chloorpentaan

but-2-een

1,4-dichloorcyclohexaan

Hoeveel stereo-isomeren bestaan er van de volgende stoffen?

1) 2,3-dihydroxybutaandizuur

2) 5-methyl-2-(1-methylethyl)cyclohexaan-1-ol

3) 1,2-dichloorcyclopropaan

uitwerkingen komen in Magister