2AG H2.7 gramzinsdelen voegwoorden onderschikking nevenschikking BZ HZ

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Samengestelde zinnen (herh.)

Noem de 4 nevenschikkende voegwoorden.

Noem een aantal onderschikkende voegwoorden.

Voegwoorden

Een samengestelde zin kan een voegwoord hebben. (soms is er geen vw)

- nevenschikkende voegwoorden: deze verbinden twee hoofdzinnen met elkaar.

VB. en, of, maar, want.

- onderschikkende voegwoorden: deze verbinden een hoofdzin en bijzin met elkaar.

Vb. als, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, ofschoon, omdat, zodat, opdat, terwijl, toen, zodra...

Hoofd- en bijzinnen

Samengestelde zinnen bestaan uit hoofdzinnen en bijzinnen.

Hij gaat morgen naar de dierentuin, want dan is de entree gratis.

Hij gaat morgen naar de dierentuin, omdat de entree gratis is.

Omdat de entree gratis is, gaat hij morgen naar de dierentuin.

voegwoorden: n.vw, o.vw

nevenschikkende voegwoorden: verbinden 2 Hoofdzinnen

en, maar, want, dus, of (let op: 'of' is soms een onderschikkend vw)

onderschikkende voegwoorden: verbinden HZ/BZ of BZ/HZ: dit zijn alle andere vw en verbindingswoorden (vaak met 'dat')

Noem minimaal 3 kenmerken van een hoofdzin.

Noem minimaal 3 kenmerken van een bijzin.

Kenmerken hoofdzin:

- OND en PV staan naast elkaar (er kan geen ander zinsdeel tussen: check met 'niet').

- PV staat op plek 1 of 2 in de zin.

- Elke samengestelde zin heeft een HZ.

- Een samengestelde zin kan 2 HZ hebben (en of maar want)

Kenmerken bijzin:

- OND en PV staan niet naast elkaar/ je kunt het woordje 'niet'ertussen zetten.

- PV staat op de laatste of een na laatste plek in de zin.

- Niet elke samengestelde zin heeft een BZ.

- BZ kan vooraan of achteraan staan.

Hoofd- en bijzinnen

Er zijn dus een paar combinaties mogelijk:

1. hoofdzin + hoofdzin

Hij zwaait opa en oma uit, want zij gaan een grote reis maken.

2. hoofdzin + bijzin

Hij hoopt dat hij opa en oma kan uitzwaaien.

3. bijzin + hoofdzin

Omdat opa en oma op reis gaan, zwaait hij ze uit.

Hoofd- en bijzinnen

Zo herken je hoofd- en bijzinnen:

1. Maak de zin vragend; dan vind je de PV van de hoofdzin.

2. Verander de zin van tijd; dan vind je alle PV's.

3. Zoek van de zinnen alle PV's en onderwerpen.

4. Probeer of je tussen de PV en OND een woord kunt invoegen.

      - Dat lukt niet: hoofdzin.

      - Dat lukt wel: bijzin.

Deze meneer beweert dat een blaffende hond niet bijt.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Of Nederland snel uit de crisis komt, wachten we maar af.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Wie de dader van de moord is, wordt nog niet bekend gemaakt.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Sneeuwwitje werd ziek, doordat ze van de vergiftigde appel at.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

In het uitgaansgebied hangen camera's, want die vergroten de veiligheid.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

De meeste voetbalkenners twijfelen eraan of Nederland ooit wereldkampioen kan worden.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ