BASISSTOF 1 ORGANISMEN

BASISSTOF 1 ORGANISMEN

Een cel is de kleinste structurele en functionele eenheid ofwel bouwsteen van alle levende organismen. Het is de basiseenheid waaruit levende organismen zijn opgebouwd, variërend van eencellige micro-organismen zoals bacteriën tot complexe meercellige organismen zoals planten, dieren en mensen.

• Op basis van de aan- of afwezigheid van een celkern kunnen organismen ingedeeld worden in domeinen: 
• Prokaryoten (geen celkern)
• Eukaryoten (wel celkern)

Levenskenmerken

In leerjaar 1 hebben jullie geleerd wat het verschil is tussen levendig, dood en levenloos. 

Een organisme is levendig wanneer er levenskenmerken aanwezig zijn:

• Stofwisseling: alle chemische reacties die in een organisme plaatsvinden.
• Ademhalen: opname zuurstof en uitscheiden koolstofdioxide
• Voeden: opname van voedingsstoffen (bouwstof, brandstof, reservestof, beschermende stof)
• Uitscheiden: urine en faeces (ontlasting), maar ook de uitscheiding van koolstofdioxide en waterdamp.
• Groeien: verandering van formaat (langer, korter, dunner of dikker)
• Ontwikkelen: verandering van de vorm, structuur of bouw van een organisme (bv. geslachtsrijping tijdens de puberteit)
• Reageren op prikkels: externe prikkels door middel van de vijf zintuigen en interne prikkels door middel van sensoren.
• Bewegen: een plant richt de bladeren naar de zon toe of je loopt naar de trein.
• Voortplanten: ontstaan van nakomelingen.

Alle organismen herken je aan de levenskenmerken. 

Sleep het levenskenmerk naar het juiste plaatje.

Voortplanten

Reageren

Uitscheiden

Voeden

Ademen

Groeien

Levensloop en levenscyclus

• Een enkel organisme, noemen we individu. 

• Ieder individu heeft een levensloop: begint met de geboorte en eindigt met de dood. Ondanks dat individuen doodgaan, blijft de soort bestaan, zolang individuen zich blijven voortplanten tijdens hun levensloop. 

• Elk soort heeft een levenscyclus.  

• De levensloop van de mens wordt onderverdeeld in verschillende fasen met specifieke kenmerken:

In welke levensfase leert de mens praten, lopen en een torrentje bouwen?

1. Baby tot 1/2
2. Kleuter 4 tot 6 jaar
3. Peuter 1 1/2 tot 4 jaar
4. Schoolkind 6 tot 12 jaar

In welke levensfase leert een mens schrijven, lezen en rekenen?

1. Peuter
2. Baby
3. Schoolkind
4. Puber

Orgaanstelsel

Cel

Orgaan

Weefsel

Klein

Orgaanstelsel

Organisme

Cel

weefsel

Orgaan

Organisme

Weefsel

Cel

Organen

Orgaanstelsel

Welke orgaanstelsels zie je hier?

Ademhalingsstelsel

bloedvatenstelsel

Spijsverteringsstelsel

spierenstelsel

Wat is zetmeel?

1. Een kleurstof voor voedsel
2. Een belangrijke reservestof voor planten
3. Een giftige stof voor dieren
4. Een bouwstof voor cellen

Wat maakt de cellen van planten anders dan de cellen van dieren en schimmels?

1. Planten hebben celwanden maar dieren en schimmels niet
2. Planten en schimmels doen fotosynthese, dieren niet
3. Planten hebben bladgroenkorrels, dieren en schimmels niet
4. plantencellen hebben geen celkern

Kirsten zegt: in de cellen van een ui zit een celkern. Heeft Kirsten gelijk?

1. Ja, want alleen plantencellen hebben kern
2. Ja, want schimmels, planten- EN dieren hebben de cellen een kern
3. Nee, want alleen dierencellen hebben een kern
4. Nee, want de cellen in een ui hebben geen groene kleur

9. Bladgroenkorrels komen in cellen van planten en dieren voor.

1. waar
2. niet waar

de cellen van planten zien er hetzelfde uit als die van dieren

1. onjuist
2. juist

Noem twee aspecten waarvan jij vind die goed gaan tijdens de lessen biologie; en noem twee aspecten die voor verbetering vatbaar zijn.